9 tin tức khoa học vĩ đại nhất năm 2016

Từ vũ trụ tới tương lai của các thao tác về gen, chúng tôi xin giới thiệu tới các bạn 9 tin tức khoa học tuyệt vời nhất 2016 do tạp chí Wired bình chọn.

Tên lửa của SpaceX với xà lan: Trận chiến về tự động lớn nhất thế kỉ

Vũ trụ, câu chuyện muôn thuở, luôn rất hóc búa. Các kĩ sư phải bằng cách nào đó giữ cho tên lửa của họ không nổ tung ngay trên bệ phóng, tiếp đó phải đưa con người lên quỹ đạo, và sau đó họ phải đưa những con người đó trở về Trái đất an toàn.

Càng tự động hóa nhiều thì càng tốt. Và khi nói tới tự động hóa thì không có gì hơn tên lửa tự động Falcon 9 của SpaceX. Sau nhiều lần thử để tên lửa tự hạ cánh trên một xà lan tự động, Musk và công ty cuối cùng đã thành công vào ngày 8 tháng 4. Bên cạnh việc đó là một cảnh tượng đẹp để ngắm nhìn thì đó còn là một bước tiến vĩ đại cho tương lai của du hành vũ trụ. Tại sao ư? Bởi vì tiền thống trị tất cả mọi thứ quanh vũ trụ. Và một đồng đô la tiết kiệm sẽ thêm một tên lửa được phóng.

Nói vậy không phải là SpaceX đã tìm hiểu được mọi thứ. Bởi vào tháng 9 vừa qua, một tên lửa của công ty này đã phát nổ trên bệ phóng. Và một lần nữa, vũ trụ thật hóc búa.

Sóng hấp dẫn

Ở rất xa trong vũ trụ, va chạm giữa các hố đen và các siêu tân tinh phát nổ đã tạo ra các gợn sóng lan khắp vũ trụ. Họ đã làm theo lý thuyết cho đến tháng 1 năm nay, khi mà các nhà khoa học thông báo rằng họ cuối cùng đã phát hiện ra cái gọi là sóng hấp dẫn. Đó là nhờ đài quan sát sóng hấp dẫn với dụng cụ đo giao thoa bằng tia laser. Tại đây, trong một cặp ống dài 2.5 dặm (khoảng 4km), các tia laser nảy giữa các tấm gương. Khi mà sóng chạm tới Trái đất, chúng ngắt đường đi của các tia laser rất nhẹ nhàng.

Và phát hiện này có quan hệ mật thiết với nhận thức vế cách hình thành vũ trụ. Nhà lý thuyết vật lý thiên văn Chiara Mingarelli đã nói: “Các phát hiện trực tiếp của sóng hấp dẫn sẽ mở ra một hướng mới để khám phá vũ trụ, và như vậy, gần như chắc chắn đây sẽ là một cuộc cách mạng.”

Nước Mỹ chiến đấu với cuộc khủng hoảng lớn về thuốc giảm đau dạng Opioid

Cuộc khủng hoảng về Opioid của Mỹ đã đến mức đáng kinh ngạc. Mỗi ngày, 3.900 người bắt đầu sử dụng đơn thuốc opioid không vì mục đích y tế. Hàng chục ngàn người đang chết mỗi năm vì dùng thuốc quá liều. Một phát triển hứa hẹn là sự tăng thêm số lượng sẵn có của thuốc naloxone – loại thuốc sẽ có tác dụng đối kháng nếu dùng thuốc opiod quá liều. Mặc dù điều này có nghĩa là các bệnh viện cần dự trữ đủ thuốc và bố trí đủ bác sĩ – hai yêu cầu quá lớn với một hệ thống chăm sóc sức khỏe đã hỏng hóc.

Và không có một phương thuốc duy nhất nào có thể chống lại một bệnh dịch, do đó điều quan trọng là cần phải chú ý đến tiếng nói của những người nghiện đang đi tìm một loài cây gọi là kratom có thể giúp họ cai nghiện opioid. Vấn đề là gì? Cơ quan phòng chống ma túy Hoa Kỳ muốn làm cho loại cây này thành một thứ rất bất hợp pháp. Có thể là với đủ vũ khí tùy ý sử dụng của mình, nước Mỹ có thể thực sự bắt đầu cuộc chiến chống lại việc lạm dụng opioid.

Nóng lên rồi đó, vì vậy hãy chấm dứt những cuộc cãi lộn về địa chính trị đi

Có được sự đồng ý của gần 200 quốc gia về bất kì điều gì quả là một kì tích, nhất là khi đó lại là một vấn đề chống lại các loại nhiên liệu hóa thạch. Đó chính là một kỳ tích tại Hiệp định Paris về Biến đổi khí hậu, hiệp định chính thức có hiệu lực vào tháng 11.

Nóng lên toàn cầu - nó đang thực sự xảy ra. Đây là một vấn đề rất nghiêm trọng và các quốc gia đã cam kết cắt giảm lượng khí thải gây ra nóng lên toàn cầu. Nhưng cả thế giới sẽ không có bất kì tiến triển nào trừ khi các quốc gia bắt tay vào thực hiện cắt giảm khí thải. Vì vậy, hãy cùng chung tay đảm bảo nhiệt độ toàn cầu không tăng quá 2 độ C so với mức trước Cách mạng công nghiệp và ở càng gần với mức 1,5 độ C càng tốt như các yêu cầu ở Hiệp định Paris.

Mối đe dọa Zika

Khi cả thế giới liên kết với nhau để chống lại biến đổi khí hậu vào năm 2016, Mỹ đã phải tự mình vật lộn với một cơn khủng hoảng chính là virus Zika. Các nhà khoa học cho rằng đó là nguyên nhân gây nên dị tật đầu nhỏ ở những trẻ mới được sinh ra. Và quả thực trong tháng 4 vừa qua, CDC (Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ) đã xác nhận điều này. Đó có thể không phải là một điều gì to tát với bạn, nhưng nó rất quan trọng trong với khoa học. Với sự hiểu biết tốt hơn về Zika và dị tật đầu nhỏ, các nhà khoa học có thể tiến vào năm 2017 với nhiều hành trang hơn để chống lại tai họa này.

Nước, nước ở mọi nơi – trừ miền Tây nước Mỹ

California tiếp tục choáng váng với một đợt hạn hán lịch sử vào năm 2016. Trong một bang với 40 triệu người và 27 mẫu cây trồng, thiếu nước thì không thể duy trì được sự sống. Thực tế là hạn hán ở California sẽ không diễn ra trong một khoảng thời gian ngắn. Nó có lẽ sẽ kéo dài mãi mãi.

Khoa học “gặp gỡ” chính trị

Có lẽ việc chính trị bước vào lĩnh vực khoa học là điều không còn mới mẻ. Tuy nhiên, năm 2016 là năm mà cả hai bên thực sự hiểu nhau, mặc dù có thể là nó mang tính thù địch hơn là thiện cảm.

Đầu tiên là sự kiện Brexit. Nước Anh tách khỏi Liên minh Châu Âu là điều không tốt đẹp cho việc phát triển các ý tưởng. Điều này cũng có thể gây khó khăn cho sự tham gia của nước này trong các thí nghiệm vật lý và thăm dò không gian.

Mặt khác, Donald Trump đang dần lên nắm quyền. Đúng vậy, vẫn là Donald Trump – người đã tuyên bố rằng nóng lên toàn cầu chỉ là một trò lừa bịp (mà thực sự thì không phải vậy như đã được nêu ở trên), vắc xin gây ra bệnh tự kỉ (mà thực sự là chúng không như vậy), và là người mà được bầu bởi những nhà giả khoa học chống lại đồng tính. Và vì vậy mà các nhà khoa học Mỹ có chút lo lắng.

Theranos : Nghe giống như một vị chúa nhưng hầu như là không phải vậy

Không có câu chuyện khoa học nào thu hút sự chú ý trong năm nay hơn là Theranos. Công ty công nghệ y tế Theranos hứa hẹn xét nghiệm máu chính xác chỉ với một giọt máu mà cuối cùng lại không phải như vậy. Và vì vậy những cuộc điều tra gian lận bắt đầu. Các vụ kiện diễn ra. Theranos sẽ như thế nào vào năm 2017? Có vẻ sẽ không tốt đẹp gì đâu.

Công nghệ gen trở nên "ngông cuồng" hơn

Có lẽ chúng ta đang mang những cấu trúc gen mà bản thân không hề mong muốn. Chẳng hạn như gen được mã hóa làm cho chân hơi vòng kiềng một chút. Nhưng nhờ vào công cụ vô cùng mạnh là Crispr (Công nghệ chỉnh sửa gen), các nhà khoa học hiện nay đã có thể điều chỉnh các gen ở sinh vật sống. Ví dụ, họ có thể thay đổi gen của loài muỗi để chúng có thể chống lại ký sinh trùng gây sốt rét.

Các nhà khoa học đang cố gắng chỉnh sửa gen của con người từ trong phôi mặc dù có càng ngày càng nhiều tranh cãi. Năm nay, một nhóm thứ hai các nhà khoa học Trung Quốc thông báo đã sử dụng Crispr trên phôi của người, và lần này là để ngăn chặn lây nhiễm HIV (nhóm đầu tiên đã chỉnh sửa một gen gây nên bệnh về máu trong năm ngoái). Và đó chính là câu hỏi đầy hóc búa về đạo đức. Hãy chuẩn bị để được nghe rất nhiều về Crispr vào năm 2017 phía trước nhé.

Thanh Hà (Theo Wired)