Phụ huynh “cuồng” con qua điểm số

Cậu học trò lớp 10 một ngôi trường nổi tiếng TPHCM từ hôm biết điểm thi học kỳ thì bỏ hết mọi gặp gỡ, vui chơi, chỉ lên thư viện ngồi... để tránh mặt phố mẹ, tránh hết những cuộc gặp của gia đình. Hai điểm 8 trong kết quả điểm thi trở thành gánh nặng vô hình với cậu học trò. Từ nhỏ, bối cảnh gia đình toàn những người thành đạt về mặt học vấn, cậu đã quen với việc điểm 10 là hiển nhiên.

Trong mọi cuộc họp mặt gia đình họ hàng, dù là gặp cuối năm, đầu năm để chúc Tết, mừng thọ nhưng chưa lúc nào mọi người quên đề cập, tranh luận, khen thưởng và cả so sánh điểm số, thành tích của con cháu. Cuộc họp cuối năm nay của gia đình, cậu dự định từ chối và không ngờ mẹ gật đầu ngay: Điểm thấp ở nhà, đi cho mọi người cười bố mẹ!

Những đứa trẻ được bố mẹ yêu bằng điểm số như cậu học trò trên không hề là "của hiếm". Có những học sinh vừa ngại, vừa ngượng, đỡ không nổi những màn khoe con của bố mẹ khi đạt điểm cao, thành tích tốt. Từ khoe trên mạng, khoe họ hàng, khoe với những ông bố mà mẹ có con điểm thấp hơn... Tình yêu, ánh mắt họ rạng ngời, xuýt xoa dành cho những con số, những tờ giấy khen thưởng của con.

Trong rất nhiều gia đình, những tờ giấy khen, chứng nhận của con luôn được in ép, đóng khung cẩn thận, treo ở phòng khách nơi bắt mắt nhất, có nhà hết chỗ còn dùng giấy khen để lót dưới bàn kính cho tiện nhìn...

Khách đến nhà, kể cả chưa từng biết, từng nhớ mặt mũi đứa trẻ ra làm sao nhưng đã được nhiều phụ huynh nhiệt tình giới thiệu giấy khen, thành tích, kỷ niệm chương... với vẻ tự hào, chất chứa. Trước hình ảnh quá quen thuộc này, một chuyên gia giáo dục ở TPHCM đã từng phải thốt lên sao phụ huynh yêu con, sao không yêu thương trẻ ở từng ánh mắt, từng cử chỉ, từng lời nói, nỗi niềm buồn vui... mà chỉ chăm chăm yêu ở qua những con số, tờ giấy.

Điểm số, thành tích của con trẻ qua cách ứng xử của bố mẹ như thể một "món nợ" đối với con trẻ. Có em học trò, năm trước giành giải Nhất học sinh giỏi quốc gia, cả nhà đi rình rang cùng đi nhận giải thưởng, bố mẹ... miệt mài khoe kết quả của con đến tận mùa thi năm sau chưa ngớt.

Rồi năm nay, khi em đạt giải Khuyến khích, sự im lặng của bố mẹ ám ảnh cậu học trò. Bố mẹ im thin thít không nói chuyện với cậu, né tránh mọi người... Hôm dự lễ khen thưởng, người đi cùng cậu là cô giúp việc. Cô hồn nhiên kể với mọi người, giải lẹt đẹt, ông bà xấu hổ, chẳng thiết tha gì nên giao cô đi thay.

Nhiều lắm, những đứa trẻ nếu bị điểm thấp như trở thành "tội phạm" trong mắt bố mẹ. Có đó, những cô cậu bất chấp sự an toàn, bỏ nhà đi chỉ vì không đạt điểm 9, điểm 10; có đó những em học sinh vứt hẳn lòng tự trọng, quỳ sụp dưới chân thầy cô để xin sửa điểm khi không dám đối diện với bố mẹ. Cách ứng xử của các em chịu tác động từ chính thái độ của bố mẹ với điểm số, thành tích.

Học trò của chúng ta ở thế kỷ 21 vẫn không khác cậu bé trong bức tranh nổi tiếng "Lại điểm 2" của F.P.Reshetnikov, Nga gần 70 năm trước là bao. Cậu bé đạt điểm 2 trở về nhà không dám nhìn ai - chào đón cậu là ánh mắt câm lặng, nghiêm khắc của người mẹ, là cái nghiêng đầu trách móc và có chút tinh vi của chị gái đội viên gương mẫu, cậu em nhỏ chưa đi học nhìn anh "đau khổ" mà khoái chí... Cậu học trò còn không dám quay đầu đón nhận sự chào đón, cảm thông từ chú chó thân quen..

Có những đứa con từ nhỏ đã phải sống trong niềm tự hào, kỳ vọng điểm số của bố mẹ. Lớn hơn, những đứa trẻ ấy tiếp tục phải gồng gánh "nuôi" niềm tự hào của bố mẹ bằng lương bao nhiêu, thu nhập thế nào, nhà cửa ra làm sao, địa vị, danh vọng...

Bố mẹ cho trẻ quyền được điểm thấp, được thất bại, được sai để thấy mình cần cố gắng, cần khắc phục. Hãy đón con trở về chứ không phải đón điểm số, tiền tài, danh vọng. Hãy yêu thương đứa trẻ trước hết vì con chính là con. Để những đứa trẻ không phải diễn, không phải "đeo mặt nạ" với chính bố mẹ... Trong giáo dục, bố mẹ cần tạo động lực cho con học tập chứ không phải gây áp lực cho con để chờ hái điểm ngọt!

Hoài Nam