Những người gốc Việt tài trí tạo dấu ấn trên thế giới năm qua

Người gốc Việt làm giám đốc thư viện phim hàng đầu nước Mỹ

Hà Dương Mây Hồng là người gốc Việt và là người da màu đầu tiên được bổ nhiệm làm Giám đốc Kho Lưu trữ Phim & Truyền hình tại Đại học California, Los Angeles (UCLA Film & Television Archive).

Đây là cơ quan lưu trữ phim lớn nhất ở một trường đại học trên thế giới và lớn thứ nhì nước Mỹ, sau Thư viện Quốc hội Mỹ. Cựu sinh viên Đại học California, Los Angeles (UCLA) bắt đầu công việc mới của mình vào ngày 22/2/2021.

Hà Dương Mây Hồng đã làm việc trong lĩnh vực lưu trữ phim được hơn 15 năm. Cô hiện là quản lý cấp cao về truy cập công cộng tại Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh.

Trước khi làm việc tại đây, cô là quản lý một dự án về Bảo tồn hình ảnh chuyển động LGBT với sự hợp tác giữa Cơ quan Lưu trữ Phim & Truyền hình UCLA và Outfest, một tổ chức Liên hoan phim LGBT ở Los Angeles. Cô cũng đang tham gia vào Ủy ban Cố vấn của Dự án Di sản và trong ban giám đốc của tổ chức ONE Archives.

Mây Hồng lấy bằng thạc sĩ về Nghiên cứu Lưu trữ hình ảnh chuyển động tại UCLA vào năm 2006 và lấy bằng cử nhân về Điện ảnh & Truyền thông tại Wellesley College vào năm 2000.

Việc được bổ nhiệm làm Giám đốc Kho Lưu trữ Phim & Truyền hình UCLA khiến cô trở thành người phụ nữ đầu tiên, đồng thời là người da màu đầu tiên giữ chức vụ này trong lịch sử 55 năm của UCLA Film & Television Archive.

"Thật là một đặc ân khi tôi được quay trở lại nơi đã nuôi dưỡng niềm đam mê của mình trong việc lưu trữ hình ảnh chuyển động. Tôi rất vinh dự và vui mừng khi được tham gia vào Kho Lưu trữ Phim & Truyền hình UCLA với tư cách là giám đốc tiếp theo của tổ chức. Tôi cam kết sẽ thực hiện đúng sứ mệnh của tổ chức này", Mây Hồng nói.

Virginia Steel, Thủ thư của Thư viện UCLA cho biết: "Tôi rất vui vì Mây Hồng sẽ gia nhập Thư viện UCLA với tư cách là Giám đốc Kho Lưu trữ Phim & Truyền hình UCLA. Tôi tin tưởng rằng cô ấy sẽ thể hiện vai trò lãnh đạo xuất sắc ở vị trí này".

Với tư cách là giám đốc, Mây Hồng sẽ giám sát tất cả các lĩnh vực của kho lưu trữ, bao gồm thu thập, bảo quản và triển lãm tài liệu phim và truyền hình, dịch vụ quản lý, số hóa, cấp phép nội dung và các dịch vụ do Trung tâm Nghiên cứu và Lưu trữ, nằm tại Thư viện Powell cung cấp.

Trung tâm sẽ cung cấp quyền truy cập vào tài liệu cho các học giả và sinh viên, các nhà giáo dục ở mọi cấp độ, các chuyên gia điện ảnh và truyền hình cũng như công chúng nói chung.

Trong số hơn 500.000 tài liệu được lưu giữ có khoảng 159.000 phim điện ảnh và 132.000 phim truyền hình, hơn 27 triệu bộ phim thời sự, hơn 222.000 bản ghi phát sóng và hơn 9.000 đĩa radio.

Cô gái 9x gây tiếng vang với triển lãm chiếu cói Việt trên đất Mỹ

Năm qua, Linh Phạm - cô gái 9X đã gây tiếng vang với triển lãm Bảo tồn và phát triển nghề dệt chiếu lác (cói) của Việt Nam trên đất Mỹ.

Linh Phạm tên đầy đủ là Phạm Hồng Linh, sinh năm 1992, tại Việt Nam. Cô đã hoàn thành khóa cử nhân kinh tế tại Đại học Brown (Mỹ) và Thạc sỹ Truyền thông trực quan tại đại học Royal College of Art (Anh quốc).

Cô đồng thời cũng là cựu sinh viên trường School of Poetic Computation (NY, Mỹ). Cô quan tâm đến việc tạo ra các môi trường giao tiếp mang tính cảm giác và tương tác nhằm kết nối và giao tiếp với nhau.

Một số tác phẩm của cô, bao gồm những khám phá về sự gắn bó tình cảm của con người với smartphone, phân biệt giới tính đằng sau các thuật toán nhận diện khuôn mặt và phỏng đoán tội phạm, và sử dụng mã để làm thơ.

Sau 10 năm xa Việt Nam, có cuộc sống ổn định ở miền Đông Bắc của Mỹ nhưng Linh Phạm chưa bao giờ nguôi hy vọng sẽ sử dụng các kỹ năng và kiến thức của mình đã lĩnh hội được để xây dựng quê hương, giúp đỡ người dân Việt Nam.

Hiện Linh Phạm là nghệ sỹ kiêm nhà thiết kế ở Boston, người tập trung vào giao tiếp trải nghiệm được hội tụ qua nghệ thuật, công nghệ và văn hóa.

Gần đây, cô đang thiết kế xe tự lái, nhằm làm tăng tính linh hoạt của xe trong tương lai. Cô rất thành công với việc đưa công nghệ vào các các tác phẩm nghệ thuật và văn hóa.

Dịp cuối năm, Linh Phạm đã tổ chức một cuộc triển lãm trên đất Mỹ về chiếu lác (cói) của làng Cẩm Nê, xã Hòa Tiến, huyện Hòa Vang, tỉnh Quảng Nam.

Theo đó, triển lãm là sự hoài niệm về tuổi thơ, về những người nông dân lam lũ với nghề thủ công truyền thống đang dần mai một với mong muốn lưu lại một di sản, một làng nghề truyền thống trong ký ức của Linh Phạm về quê hương.

Được biết, toàn bộ tiền thu được từ bán tranh ở triển lãm lần này, sẽ được cô gửi về tặng lại bà con nhân dân làng Cẩm Nê - nơi tạo nguồn cảm hứng cho cô sáng tác tác phẩm dự thi.

"Khi còn nhỏ, tôi sống ở Việt Nam và như nhiều gia đình khác thời đó, mỗi bữa ăn, gia đình tôi thường đoàn tụ trên chiếu dệt bằng cói.

Đôi lúc, bữa tối kéo dài đến mức vết lằn của những sợi cói trên chiếu in hằn trên da tôi, dấu vết của thời gian bên nhau, ký ức ấy sâu đậm ấy tôi chẳng thể nào quên...

Tôi vẫn mong về Việt Nam, lại được đến thăm và tìm hiểu sâu hơn về nghề dệt chiếu ở làng Cẩm Nê, trở về với kỷ niệm xưa. Và tôi hiểu rằng, dệt chiếu ở Việt Nam là một nghề thủ công, gian nan nhọc nhằn nhưng có truyền thống tới cả ngàn năm", Linh Phạm chia sẻ.

Tọa lạc ở mảnh đất di sản Quảng Nam, Cẩm Nê được biết đến như là một làng nổi tiếng với loại chiếu lác (cói) dệt tay tỉ mẩn và sặc sỡ sắc màu, một thời là những sản phẩm yêu thích của vua chúa Triều Nguyễn.

Để có một chiếc chiếu, phải mất rất nhiều công đoạn, từ làm lác đến làm đay, nhuộm rồi dệt, mà phải một ngày hai người mới dệt xong một chiếu chiếu hoa.

Người chao cói, người đập, cứ thế, từng sợi, từng sợi, trên khung cửi thủ công đơn giản. Tiếng sột soạt của cói và tiếng cót két của khung cửi chính là nhịp đập trái tim của cả làng cói Cẩm Nê vậy.

Ngày nay, người của làng đi làm ăn khắp nơi, số hộ dân sống bằng nghề dệt chiếu mai một dần. Chỉ còn một số người già ở làng vẫn dệt chiếu thủ công, một số gia đình vẫn theo nghề nhưng dệt chiếu bằng máy, nghề thủ dệt chiếu thủ công truyền thống đang dần dần mất đi...

Nhưng với Linh Phạm, một người luôn nhớ về tuổi thơ, thấm đẫm tình thân của gia đình, nhớ lắm những tối cả nhà quây quần trên chiếc chiếu cói, đã nghiên cứu để viết code, để vẽ lại về nghề dệt chiếu cổ truyền của dân tộc.

Tiến sĩ gốc Việt tại Google giúp cho trí tuệ nhân tạo "tự tiến hóa"

Năm 2020, tiến sĩ gốc Việt Lê Viết Quốc cùng nhiều cộng sự khác đã lập trình chương trình AutoML-Zero với khả năng tự phát triển chương trình trí tuệ nhân tạp (AI) mà hầu như không cần tới sự can thiệp của con người.

Trong những năm gần đây, các nhà nghiên cứu đã có thể tự động hóa một số bước trong quá trình dạy cho máy học. Nhưng những chương trình này vẫn dựa trên việc ghép nối các mạch điện có sẵn, nghĩa là sản phẩm đầu ra vẫn phụ thuộc vào trí tưởng tượng của người kỹ sư máy tính.

Trong bối cảnh này, tiến sĩ Lê Viết Quốc - nhà khoa học máy tính gốc Việt công tác tại Google cùng nhiều cộng sự khác đã phát triển chương trình mang tên AutoML-Zero với khả năng tự phát triển chương trình AI mà hầu như không cần tới sự can thiệp của con người, tận dụng những khái niệm toán học mà học sinh cấp 3 cũng hiểu được.

Theo nhà nghiên cứu Lê Viết Quốc, mục tiêu cao nhất của nhóm là phát triển một khái niệm "machine learning" (học máy) cao cấp mà các nhà nghiên cứu ngày nay vẫn chưa luận ra được.

Chương trình này tự phát hiện ra thuật toán bằng phép ước lượng xem thuật toán sẽ "tiến hóa" như thế nào trong quá trình nghiên cứu.

Trong báo cáo nghiên cứu được đăng trên arXiv, các nhà khoa học cho biết, trong quá trình tiến hóa của thuật toán, chương trình tạo ra cả những kỹ thuật máy học cổ điển, bao gồm cả xây dựng mạng thần kinh.

Tiến sĩ Lê Viết Quốc nhận định dù rằng giải pháp này đơn giản so với các thuật toán tiên tiến khác hiện nay, nhưng ông vẫn lạc quan cho rằng khi mở rộng quy mô hệ thống lên, chương trình sẽ cho ra những hệ thống AI phức tạp hơn nhiều nữa.

Tuy nhiên, nhà khoa học máy tính Joaquin Vanschoren, hiện công tác tại Đại học Công nghệ Eindhoven cho rằng, sẽ mất thêm một thời gian để chương trình AutoML-Zero hoàn thiện hóa, trước khi phương pháp này có thể cạnh tranh với những công nghệ trí tuệ nhân tạo hàng đầu giới.

Một trong những cải tiến có thể có là đừng để hệ thống bắt đầu từ con số không, mà hãy thêm vào đó những kỹ thuật huấn luyện AI mà ta đã phát hiện ra.

Đó cũng chính là dự định tương lai của tiến sĩ Lê Viết Quốc. Nhà nghiên cứu gốc Việt cũng nhận định thêm rằng thay vì nhìn vào toàn bộ bức tranh toàn cảnh của thuật toán, việc tập trung vào những tiểu tiết cũng ẩn chứa nhiều hứa hẹn.

Nhóm của tiến sĩ cùng cộng sự đã xuất bản một nghiên cứu mới vào ngày 6/4/2020, gợi ý chỉnh sửa thiết kế của một yếu tố vốn xuất hiện nhiều trong các mạng thần kinh.

Tiến sĩ Lê Viết Quốc tin rằng, việc tăng số lượng các phép toán trong thư viện dữ liệu, tăng tài nguyên tính toán cho AutoML-Zero sẽ cho phép chương trình tìm ra những trí tuệ nhân tạo hoàn toàn mới.

"Chúng tôi rất hào hứng với hướng đi này. Để khám phá ra được điều gì thực sự căn bản, con người sẽ phải mất một thời gian rất dài", tiến sĩ Lê Viết Quốc chia sẻ.