Bốn thách thức trước thềm năm học mới

Tình trạng học sinh ngồi nhầm lớp

Theo báo cáo kết quả học lực của cả hai bậc THCS và THPT năm học 2006-2007, số học sinh có học lực loại yếu và kém đều tăng. Đối với bậc THCS, số học sinh xếp loại học lực giỏi đã giảm 1,48% nhưng số học sinh xếp loại học lực yếu lại tăng tới 5,61% và loại kém tăng 0,74%

Đối với bậc THPT, số học sinh xếp loại học lực giỏi giảm 1,85% , loại yếu tăng 6,44% và loại kém tăng 0,29%.

Số học sinh ngồi nhầm lớp có mặt ở tất cả các tỉnh, thành trong cả nước chứ không riêng gì ở các tỉnh miền núi, vùng dân tộc thiểu số, vùng khó khăn... Các tỉnh, thành phố có điều kiện kinh tế xã hội phát triển, có điều kiện tổ chức cho học sinh học 2 buổi/ ngày vẫn có tỷ lệ học sinh yếu kém như tại Hà Nội có 8,4%, Hải Dương 2,5%, Đà Nẵng 0,57%...

Bế tắc chương trình phân ban THPT

Mặc dù theo khẳng định của ngành giáo dục là: “Sau một năm thực hiện, chủ trương dạy học phân hóa ở THPT bằng kết hợp phân ban với dạy học tự chọn đã được sự đồng tình của học sinh, cha mẹ học sinh, giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục.

Việc triển khai chương trình và SGK lớp 11 (vòng 3) lớp 12 (vòng 2) thí điểm phân ban ở 89 trường thuộc 21 tỉnh, thành phố trong năm học 2006-2007 tuy gặp những khó khăn về kinh phí, đội ngũ giáo viên và trang thiết bị dạy học, nhưng các địa phương tham gia thí điểm đều cố gắng đảm bảo tiến độ kế hoạch...”

Tuy nhiên, các con số thực tế đã cho thấy tính không khả thi của chương trình phân ban. Trong khi cả 64/64 tỉnh thành đều bố trí đủ 3 Ban bao gồm Ban Khoa học tự nhiên, Ban Khoa học xã hội - nhân văn và Ban Cơ bản thì hầu như tất cả học sinh đều chỉ đổ xô vào Ban cơ bản. Trong tổng số 1.108.397 học sinh lớp 10  chỉ có 6,47% học sinh vào Ban KHXH-NV, 19,77% vào Ban KHTN và 73,6% vào Ban Cơ bản.

Về tỷ lệ học sinh phân theo các hình thức học tập phân hóa của cả 3 ban thì có tới 7,35% không phân hóa rõ rệt và 25,66% không học môn nâng cao nào!

Nguy cơ “teo tóp” của hệ thống Trung cấp chuyên nghiệp (TCCN)

Trong khi mục tiêu của ngành giáo dục phấn đấu đến năm 2010 là khoảng 40% học sinh THCS sẽ “rẽ ngang” vào các trường TCCN chứ không học lên THPT thì hệ thống trường TCCN lại đang đứng trước nguy cơ co lại.

Năm học 2006-2007, tính đến thời điểm tháng 8/2007, cả nước có 272 trường TCCN. So với đầu năm học 2005-2006, số lượng trường TCCN đã giảm đi 20 trường.

Việc tuyển sinh của các trường TCCN nhiều năm qua rơi vào tình trạng rất khó khăn và hầu như chưa có giải pháp nào thực sự hữu hiệu để tạo nên được sự đột phá đối với bậc học này. Các ngành học của TCCN vẫn còn khá xa rời với nhu cầu của xã hội.

Theo dự báo quy mô học sinh năm học 2007-2008, Bộ cũng đã đưa ra số lượng học sinh học TCCN của năm học này sẽ là 710.000 học sinh.

Tiếp tục thiếu... tiền

Tổng chi ngân sách nhà nước cho ngành giáo dục đào tao năm 2007 là khoảng 66.700 tỷ đồng. Mặc dù chi ngân sách nhà nước đã đảm bảo bố trí đủ 20% tổng chi cho ngành giáo dục đào tạo năm 2007 nhưng đã phải dành gần 11% tổng chi để thực hiện cải cách tiền lương và các khoảng phụ cấp có tính chất lương vẫn chiếm khoảng 85- 90% tổng chi thường xuyên; phần còn lại để chi cho các hoạt động giảng dạy, học tập, mua bán sắm, sửa chữa, hành chính quản lý chỉ khoảng 10-15% chi thường xuyên.

Trong khi đó, khó khăn của năm học 2006-2007 mà ngành sẽ phải giải quyết vào năm học tới là liên tiếp nhiều cơn bão đổ bộ vào các miền Trung  và Nam Bộ gây nhiều thiệt hại về người và ảnh hưởng nặng nề đến các trường học của các khu vực này.

Cộng với đó, hiện nay, cơ sở vật chất trường học vẫn còn rất thiếu, đặc biệt là các phòng học, khu vệ sinh ở cấp học mầm non các vùng khó khăn, các phòng học chức năng, phòng học bộ môn chưa đáp ứng được thực hiện đổi mới giáo dục mầm non, phổ thông và đổi mới phương pháp dạy học...

M.M