Thầy dạy văn "hot" nhất TPHCM: Đề văn "trúng tủ" nhưng không dễ ghi điểm

Hoài Nam

(Dân trí) - Cho dù đề văn "trúng tủ" của nhiều học sinh trong cả nước nhưng theo thầy giáo dạy văn "hot" nhất Sài Gòn, để đạt được từ điểm 7 trở lên thí sinh phải có khả năng xử lý đề.

Thầy Đỗ Đức Anh, giáo viên Văn, Trường THPT Bùi Thị Xuân, TPHCM người từng gây bão với 6 bài tập về nhà "có thể cả đời mới hoàn thành" đánh giá đề văn năm nay không có đột biến, nằm trong dự đoán của giáo viên và học sinh trong quá trình ôn luyện (đọc hiểu đoạn thơ và nghị luận văn học về một đoạn văn). 

Thầy dạy văn hot nhất TPHCM: Đề văn trúng tủ nhưng không dễ ghi điểm - 1

Đề văn kỳ thi tốt nghiệp THPT năm nay (Ảnh: Hữu Khoa).

Đề tương tự cấu trúc đề tham khảo đã công bố trước đó. Đề không khó, không dài nhưng để đạt từ điểm 7 trở lên thí sinh phải có kỹ năng xử lý đề, nhất là câu nghị luận văn học. 

"Với tôi, đây là một đề thi ổn. Đề chưa thật sự hay như kỳ vọng nhưng đáp ứng tốt yêu cầu của kỳ thi là xét tốt nghiệp cho học sinh cả nước". 

Câu nghị luận văn học sẽ là câu phân loại thí sinh khá, giỏi và có đất cho học sinh viết bài. Đề "dễ thở" và không lựa chọn các vấn đề thời sự nóng hổi mà chọn các vấn đề gần gũi, thiết thực với học trò. 

Đánh giá cụ thể từng phần trong đề thi, thầy Đỗ Đức Anh chia sẻ: 

Câu đọc hiểu lựa chọn đoạn thơ phù hợp có ý nghĩa, có tính giáo dục, tính thẩm mỹ. 

Đề chọn ngữ liệu chọn một đoạn thơ trích từ trường ca "Con đường của những vì sao" của nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo. Đoạn thơ có độ dài vừa phải, dễ hiểu.

4 câu hỏi đặt ra trong đề khá quen thuộc, giáo viên và học sinh đã ôn luyện các dạng câu hỏi này nhiều lần. Hai câu đầu thí sinh có thể dễ dàng ghi trọn điểm khi yêu cầu xác định thể thơ và tìm tính từ miêu tả trẻ đẹp của tuổi trẻ trong đoạn thơ. 

Thầy dạy văn hot nhất TPHCM: Đề văn trúng tủ nhưng không dễ ghi điểm - 2

Thầy giáo dạy văn Đỗ Đức Anh (Ảnh FBNV).

Câu hỏi số 3 yêu cầu thí sinh nêu tác dụng của biện pháp tu từ so sánh trong đoạn thơ thiên về kiểm tra kiến thức tiếng Việt. Đây cũng là dạng câu hỏi thường xuất hiện trong đề thi các năm trước. 

Tuy nhiên, câu hỏi số 4 là câu thí sinh có thể bị mất điểm một phần nếu không giải đoán được suy ngẫm của tác giả về ý nghĩa sự hy sinh của tuổi trẻ. Đây là câu bắt đầu phân loại thí sinh, nếu thí sinh nhận xét sơ sài, qua loa rất dễ bị mất điểm. 

Câu nghị luận xã hội yêu cầu học sinh viết đoạn văn trình bày suy nghĩ về trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc tiếp bước các thế hệ đi trước là vấn đề nghị luận quen thuộc, phù hợp với độ tuổi 18 chuẩn bị vào đời của thí sinh nên khá dễ dàng cho các em. Câu hỏi kiểm tra kiến thức viết đoạn và thái độ, quan điểm qua góc nhìn của thí sinh.

Nếu có kỹ năng viết đoạn tốt, viết nhanh, tư duy sâu sắc xoáy vào vấn đề yêu cầu thí sinh sẽ bật lên ở câu này và đạt điểm.

Câu nghị luận văn học có lẽ là câu chờ đợi nhất của các sĩ tử và cả giáo viên. Đề yêu cầu thí sinh phân tích một đoạn trích ở đầu tác phẩm "Chiếc thuyền ngoài xa" , tác phẩm nằm trong top dự đoán cao của học sinh cả nước nên không gây bất ngờ cho các em. Sẽ có nhiều thí sinh phấn khởi với việc lựa chọn tác phẩm "Con thuyền ngoài xa" của nhà văn Nguyễn Minh Châu.

"Chiếc thuyền ngoài xa" là tác phẩm có tần suất ra trong đề thi thường xuyên trong các năm 2015, 2018 và năm nay.

Nhưng đề chưa thật sự rõ ràng về đối tượng cần phân tích, mới chỉ ghi chung chung là phần trích đoạn văn sẽ gây khó cho thí sinh trong việc xác định đối tượng phân tích và luận điểm.

Dù "trúng tủ" tác phẩm đươc dự đoán cao nhưng vẫn sẽ có nhiều thí sinh "lệch ngăn" vì tập trung ôn về nhân vật người đàn bà hàng chài mà ôn sơ sài phát hiện của nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng về bức ảnh bình minh tuyệt vời trên biển.

Học sinh cần xoáy vào chỉ ra được phát hiện của nghệ sĩ Phùng và phân tích được sâu kỹ phản ứng của nghệ sĩ Phùng trước phát hiện đó.

Thầy dạy văn hot nhất TPHCM: Đề văn trúng tủ nhưng không dễ ghi điểm - 3

Thí sinh TPHCM đầu giờ thi môn văn sáng 7/7.

Yêu cầu phụ của đề là liên hệ hình ảnh chiếc thuyền trong đoạn trích với hình ảnh chiếc thuyền đang chống chọi với sóng gió được miêu tả trong truyện để rút ra thông điệp về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống là một câu hỏi không dễ. Ở yêu cầu này những thí sinh khá giỏi sẽ có đất để dụng võ và bật lên.

"Cá nhân tôi thích yêu cầu phụ này hơn yêu cầu phụ trong đề tham khảo của Bộ. Trong một năm học mà bị ảnh hưởng không nhỏ bởi dịch bệnh Covid-19 việc lựa chọn đề văn như này nằm ở mức độ an toàn cho một kỳ thi quan trọng, phù hợp với mặt bằng chung của thí sinh cả nước", thầy Đỗ Đức Anh nhận xét. 

Đề vừa sức với thí sinh nhưng có thể sẽ khó tìm được những bài làm sáng tạo, độc đáo

TS Văn học Trịnh Thu Tuyết nhận định: Đề thi chính thức môn Ngữ văn kì thi TNTHPT năm 2022 bám sát cấu trúc của đề thi tham khảo do Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố.

Nhìn chung, phần Đọc hiểu khá vừa sức với thí sinh nhưng có thể sẽ khó tìm được những bài làm sáng tạo, độc đáo, trước hết bởi ngữ liệu là một đoạn thơ chưa thật sự đặc sắc cả về nội dung tư tưởng và hình thức nghệ thuật khi nói về tuổi trẻ và sự hi sinh của tuổi trẻ với đất nước; sau đó là các câu hỏi của phần vận dụng, vận dụng cao chưa thực sự đặt ra những vấn đề có khả năng khơi gợi những hướng tư duy sâu sắc, mới mẻ cho thí sinh.

Đối với câu nghị luận văn học (NLVH) vẫn sử dụng cấu trúc đề quen thuộc: sau đoạn trích của truyện ngắn "Chiếc thuyền ngoài xa" là một câu lệnh có 2 vế tương ứng với 2 yêu cầu: phân tích đoạn trích trong truyện ngắn "Chiếc thuyền ngoài xa" và "liên hệ hình ảnh chiếc thuyền trong đoạn trích với hình ảnh chiếc thuyền đang chống chọi với sóng gió giữa phá được miêu tả trong truyện để rút ra thông điệp về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống".

Đoạn trích ngắn miêu tả phát hiện thứ nhất của Phùng về "chiếc thuyền ngoài xa" - "cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh" với suy nghĩ, cảm xúc và những nhận thức, phát hiện mới mẻ, bất ngờ về sức mạnh kì diệu của cái Đẹp - đó là yêu cầu vừa sức với thí sinh trong đề thi có thời lượng 120 phút cho 3 câu.

Yêu cầu thứ hai đề cập đến một trong những giá trị của tình huống nhận thức cũng là đơn vị kiến thức quen thuộc với thí sinh, và có thể mở ra những suy nghĩ sâu sắc độc đáo hơn về  "mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống".

Câu NLVH tuy đề cập những đơn vị kiến thức cơ bản và quen thuộc nhưng khi đặt ra sự liên hệ với hình ảnh con thuyền trong hai thời điểm (đầu và cuối truyện), trong 2 cự li (chiếc thuyền khi ở ngoài khơi xa, được cảm nhận như một cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh; và chiếc thuyền đang vật vã chống chọi với sóng gió giữa cơn bão biển dữ dội ở cuối truyện, gợi ra những suy tư bất an về thân phận con người), thì đã tạo ra một góc nhìn tương đối mới mẻ, có khả năng khơi gợi hứng thú và những suy nghĩ sâu sắc cho thí sinh.

Nhìn chung, đề thi Ngữ văn trong kì thi TNTHPT 2022 đảm bảo đúng các yêu cầu về nội dung, hình thức của một đề thi tốt nghiệp. Cũng như nhiều năm trước, đề thi vừa sức, quen thuộc, hơn thế nữa, do mô hình cơ bản không thay đổi nên các kiểu dạng câu hỏi không bất ngờ với thí sinh. Khả năng phân loại của đề vẫn là sự phân loại của các mức độ đọc hiểu và cảm thụ văn bản, sự phân loại được ghi nhận bởi cách đánh giá tinh tế, chính xác của giám khảo.