Người “nuôi dưỡng” tủ sách Việt tại Paris

Khiêm nhường, tâm huyết, luôn cố gắng "đấu tranh" để tìm cách khôi phục lại và phát triển tủ sách Việt, phục vụ nhu cầu đọc của đồng bào ở xa Tổ quốc, đó là cảm nhận đầu tiên của chúng tôi khi trò chuyện với chị Nguyễn Thị Hồng Ân - người Việt duy nhất quản lý tủ sách Việt của thư viện Truyền thông Jean-Pierre Melville, Paris.

Từ sự “khát” sách của đồng bào

Từ năm 1989, cùng thời điểm thư viện Truyền thông Jean-Pierre Melville được đưa vào hoạt động, tủ sách Việt đã được hình thành tự phát. Do nằm ở khu vực đông người châu Á sinh sống và buôn bán nhất Paris nên bà con người Việt thường xuyên mang những cuốn sách - kỷ vật của gia đình đến tặng cho thư viện.

Ngoài cơ hội đọc sách, đọc chữ tiếng Việt, bà con còn xem mỗi lần đến thư viện là mỗi lần được gặp gỡ nhau, giúp nguôi nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương. Tuy nhiên số lượng sách tặng không nhiều và thường là những cuốn sách cũ sờn, hôi mốc, thậm chí là rách nát, không đáp ứng đủ nhu cầu đọc của bà con.

Đến năm 2012, khi tiếp quản lại tủ sách Việt, chị Hồng Ân đã lên kế hoạch, trình dự án khôi phục và làm mới tủ sách để xin ngân sách của thư viện, mua những cuốn sách mới đa dạng thể loại hơn.

Gian truân mua sách

Được sự chấp thuận của giám đốc thư viện, chị Hồng Ân đã có ngân sách và không gian riêng cho tủ sách Việt. Một phần do nhà phân phối sách cho thư viện tại Paris không có sách tiếng Việt, một phần do ở xa nên chị chủ yếu tìm hiểu thông tin về các cuốn sách trên mạng, sự bình chọn sách trên các diễn đàn của bạn đọc Việt và các trang web riêng của các nhà xuất bản.

Tuy nhiên, chị đã thất vọng khi hầu hết những email gửi cho các nhà xuất bản, bày tỏ mong muốn mua sách với số lượng lớn để xây dựng tủ sách Việt tại Pháp không nhận được bất cứ hồi âm nào. Măt khác, chị cũng phải đặt mua sách Việt qua các trang web bán sách ở các nước khác như Mỹ, Canada để thỏa mãn thị hiếu đọc của mọi đối tượng độc giả. Muốn tiết kiệm ngân sách, mua được nhiều sách hơn, chị chọn phương thức vận tải biển để chuyển sách từ các nước đến Paris. Vì vậy, để một cuốn sách đến được tay người đọc phải mất ít nhất bốn tháng.

Chị Hồng Ân tìm sách cho bạn đọc trên tủ sách mới được chuyển đến

Đến nay, tủ sách đã có hơn 3000 đầu sách mới với đủ các thể loại như: tiểu thuyết, truyện ngắn, truyện cổ tích, tài liệu,... Nhưng những cuốn sách cũ vẫn được chị bảo quản và để ở kho thư viện. Chị chia sẻ rằng chị không muốn bỏ đi bất cứ cuốn sách nào bởi chúng đều chứa những tri thức quý giá.

Duy trì và phát triển tủ sách Việt

Tủ sách châu Á, trong đó có tủ sách Việt có tổng số đầu sách được mượn nhiều đứng thứ hai, sau DVD và tổng số lượng ấn phẩm được mượn ở thư viện. Điều đó chứng tỏ nhu cầu đọc của bà con rất lớn. Tuy nhiên không gian của tủ sách có giới hạn, vì thế phải tuân theo quy luật loại thải, những cuốn sách ít được mượn hơn sẽ phải tiêu hủy để mua những cuốn sách mới thế vào. Đó là điều khiến chị rất buồn và tiếc nuối.

Để giữ lại những cuốn sách, chị phải "đấu tranh", thuyết phục thư viện để có được thêm không gian trưng bày sách, suy nghĩ các phương thức quảng bá, đưa sách đến gần hơn với bạn đọc. Chị quan niệm: có hai hình thức tiếp cận văn hóa là chủ động và bị động. Chủ động là những người đến với văn hóa do nhu cầu bản thân, độc giả tự tìm đến thư viện. Bị động là bản thân những người làm văn hóa sẽ giúp người dân tiếp cận với nó. Đối với việc đọc sách thì ta cũng phải phát huy cả hai hình thức tiếp cận đó.

Các kệ sách Việt đa dạng thể loại

Do đó, ngoài việc chọn lọc các cuốn sách theo nhu cầu và đánh giá của người đọc, chị đã cùng thư viện tổ chức thường xuyên các hoạt động hội đàm, triển lãm sách, giờ cổ tích cho nhi đồng...

Cứ thứ bảy đầu tiên của mỗi tháng, bộ phận quản lý sách Thiếu nhi tổ chức đọc truyện cổ tích tại thư viện. Chị tranh thủ mọi thời điểm thuận lợi (như dịp tết Trung thu, Tết Nguyên đán,...) để đề nghị cùng tham gia kể chuyện song ngữ Pháp-Việt. Khán giả là trẻ em, phụ huynh Việt Nam và Pháp.

Không chỉ các em thiếu nhi mà các vị phụ huynh hết sức ngạc nhiên, thích thú với các câu chuyện dân gian Việt Nam lý giải các sự vật, hiện tượng trong cuộc sống. Từ đó, họ tự tìm kiếm các cuốn truyện, các cuốn sách song ngữ Pháp - Việt hoặc Anh - Việt. Đó là niềm vui và động lực giúp chị duy trì và phát triển tủ sách.