Hải Triều & những ca từ Nhật trong nhạc Trịnh

Chúng tôi đã liên lạc với ca sỹ Hải Triều và được anh phơi bày những cảm xúc khi anh trực tiếp đặt lời Việt cho ca khúc Trịnh cũng như đặt lời Việt cho bài hát được chú ý nhất album là Đảo ca.

Sau khi album Diễm Xưa của anh ra mắt, có khá đông khán giả yêu nhạc thích thú với giai điệu mang đậm nét dân gian Nhật Bản cùng cách hát luyến láy rung giọng cũng rất Nhật của anh trong ca khúc Đảo ca. Anh có thể nói thêm về bài hát này?

Xin nói qua về bài hát Đảo ca. Đảo ca – Shimauta – được phát hành tại Nhật năm 1992 và liên tiếp trở thành hit ở nhiều quốc gia trên thế giới như Trung Quốc, Brasil, Nga và các nước Châu Âu… Mùa đông năm 1991, do yêu thích những giai điệu đẹp của vùng đảo Okinawa, ca sỹ - nhạc sỹ Miyazawa Kazufumi đã đến thăm đảo. Trong chuyến đi này, Miyazawa đã may mắn gặp được người phụ nữ duy nhất còn sống sót trong cuộc chiến tranh do Mỹ gây ra tại đảo từ ngày 27 tháng 3 đến ngày 7.9.1945 - nguyên là đội viên thuộc đội nữ sinh chống Mỹ. Xúc động bởi những câu chuyện được người phụ nữ -  chứng nhân ấy kể lại. Miyazawa đã viết ca khúc Shimauta, nói lên nỗi thống khổ của người dân đảo đã chịu đựng trong suốt cuộc chiến.

Khi hoa Dego bắt đầu nở là lúc quân Mỹ kéo đến chiếm đảo Okinawa. Cuộc chiến tranh trở nên ác liệt hơn khi hoa Dego nở rực rỡ và tả tơi trong khói đạn. Trong các hầm trú ẩn dưới những khu rừng mía, hàng ngàn dân lành đã ra đi vĩnh viễn, và cũng chính dưới những khu rừng ấy, có những mối tình đẹp chưa kịp thành hình đã vội tan. Khi đặt lời Việt, tôi chỉ nói về tình yêu và nỗi nhớ: “Đảo ca ơi, ta hát lên ta nhờ chim thiêng gửi đi cho ta tình này giữa biển giữa trời bao la”. Trong bài hát, không có từ nào đề cập trực tiếp đến chiến tranh.

Với những ca khúc Trịnh Công Sơn, anh đã đặt lời Nhật dựa trên ý tưởng nào?

Dựa vào ca từ Việt sẵn có, nhưng trên hết vẫn là những cảm xúc riêng của tôi về cuộc sống và tình yêu. Như Ru em từng ngón xuân nồng, tôi viết lời Nhật là Bài hát ru sen sau khi xem liveshow của ca sỹ Kato Tokiko. Cô ấy là một ca sỹ nổi tiếng, vừa hát hay vừa có cách sống tuyệt vời, quan tâm và hoạt động rất nhiều trong lĩnh vực môi trường, hoạt động từ thiện giúp người nghèo ở rất nhiều nước trên thế giới. Chồng của Tokiko mất năm 2002. Trước kia, ông ấy hoạt động trong phong trào yêu nước, bị bắt giam. Họ đã cưới nhau khi ông ấy vẫn còn trong tù. Tôi rất thích Kato Tokiko, khi viết lời bài hát này, tự nhiên tôi nghĩ đến cô ấy và viết rất nhanh. Những người Nhật nghe qua đều thích về ca từ.

Bài hát ru sen (Ru em từng ngón xuân nồng)

Bài hát ru này chỉ hát riêng cho người thôi. Ru mãi ngàn năm, ru đến hết cuộc đời ngắn ngủi này. Hoa sen trắng đang nhuộm đỏ trong bình minh, bóng người giờ ở phương nào?
Hãy ngủ đi, ngón tay gầy khép thành nụ, hãy ngủ đi, ngủ trong vòng tay này. Hoa sen trắng chìm khuất vào bóng đêm, bóng người giờ ở phương nào? Người ơi, hãy ngủ đi, giấc ngủ bình yên. Người ơi, hãy ngủ đi, ngủ trong vòng tay này.

Bài Chiếc lá thu phai, tôi lấy hình ảnh mùa thu ở Nhật Bản. Nơi tôi ở, mỗi mùa thu đến lá cây đỏ rực, phong cảnh đẹp như một bức tranh vậy. Đôi khi, đi dạo trong quang cảnh đẹp đẽ ấy, lại cảm thấy cô đơn giữa chốn đông người.

Lá thu (Chiếc lá thu phai)

Trở về con phố thân quen, những hàng cây xưa vẫn còn đó, những kỷ niệm thân thương ngày nào chợt quay về lung linh.
Một sáng hôm thức dậy, ngoài song lá đỏ chót rơi đầy. Giật mình, ôi ta vẫn một mình giữa chốn đây!
Những kỷ niệm ta cất giữ vào tim, quên đi những nỗi buồn, và tin rồi một ngày nào đó, những hân hoan sẽ đến bên ta.

Riêng bài Diễm xưa, tôi viết bằng hình ảnh của phố cổ Kyoto và cố đô Huế. Nhà của bạn tôi ở Huế nằm trong chung cư nơi gia đình chú Trịnh Công Sơn đã sống, ở dưới nhà của nhà thơ Hoàng Phủ Ngọc Tường hiện tại. Nhìn lên phía trái từ khu chung cư, sẽ thấy nhà thờ Phú Cam. Ngày nào tôi cũng đến đó chơi cả. Hồi mới qua Nhật, tôi ở Kyoto 3 tháng, những ngày mưa ở phố cổ, những bài hát của Trịnh Công Sơn trong những ngày đầu xa quê huơng đã thành kỷ niệm khó quên trong tôi.

Diễm Xưa

Gió gọi mây về, che khuất bầu trời xanh kia. Những giọt mưa lạnh lẽo rơi trên những viên gạch nâu.
Tiếng chuông ngân vang qua phố cổ, buổi sáng không em, con đường dài thêm hut hút.
Anh vẫn mơ về bóng hình xưa, những ngày mưa. Ôi biết bao giờ, mưa sẽ thôi rơi?!
Mưa gõ nhịp trên mái ngói, đèn đường ẩn hiện trong làn khói mưa. Không bóng em, phố cổ như mờ chìm vào bóng đêm.

Với Hạ Trắng, tôi viết bằng sự tưởng tượng của mình thôi. Hồi ở Kyoto, tôi có đến chơi ở một ngôi chùa, cạnh chùa là một khu rừng tre. Tre ở Nhật ít lá mà thẳng tắp. Ngồi yên giữa rừng tre, có gió, có cả những giọt nắng rực rỡ rơi từ trên cao … Tôi viết bài này cũng với hình ảnh bốn mùa xuân hạ thu đông. 

Hạ trắng

Giọt nắng lấp lánh trên vai em gầy. Chiếc lá khô, mùa thu ở lại sau lưng em. Ngày em đi bầu trời mùa đông xanh ngát, nhìn cụm mây lang thang, anh khẽ hát một mình.
Xin cho tôi được gặp em một lần nữa, thêm một lần được nhìn nụ cười thánh thiện kia. Và hãy hứa sẽ bên tôi ngàn đời cho vơi đi những nỗi buồn ngày qua.
Cánh hoa xuân (Sakura) bay trên vai em gầy. Trên hình bóng xưa, hạ trắng chợt quay về.

Chỉ có điều tiếng Nhật đa âm tiết nên viết nhiều mà nội dung truyền tải ít hơn tiếng Việt. Đó là điểm đáng tiếc!

Khi viết lời Nhật, anh có thấy ngại không khi mà ca từ Việt của nhạc sỹ Trịnh Công Sơn đã quá hay?

Ngại vẫn ngại, nhưng tôi khá tự tin về vốn tiếng Nhật của mình, bởi tôi đang học Cao học về ngôn ngữ. Dĩ nhiên không thể chuyển tải 100% ý nghĩa của ca khúc Trịnh Công Sơn được, nhưng tôi tin và mong là mình có thể truyền đạt phần nào những ca từ đẹp như thơ của nhạc Trịnh qua tiếng Nhật, bên cạnh việc lồng vào đó cảm xúc của riêng tôi.

Anh đã có những dự định gì cụ thể cho sự nghiệp ca hát sau khi album ra mắt?

Về lại Nhật nghỉ một ngày, hôm sau tôi lại gặp cộng sự để nhận việc. Trước mắt tôi tập trung tập dượt cho một vai diễn trong vở nhạc kịch dành cho thiếu nhi, sẽ diễn ra ở trung tâm văn hóa tỉnh Yokohama. Chỉ mình tôi là người nước ngoài trong thành phần diễn viên.

Tôi cũng đang chuẩn bị cho một mini live show cùng diễn ra ở địa điểm trên, đang lên kế họach tập dượt. trước mắt, tôi sẽ diễn ở các live-house để có thêm kinh nghiệm. Người quản lý của tôi đang lên kế hoạch giới thiệu tiếng hát tôi đến các công ty âm nhạc hàng đầu của Nhật, hy vọng tôi sẽ làm được điều gì đó có ý nghĩa.

 Theo Lê Minh
Giaidieuxanh