Ấn tượng phiên chợ âm dương trong “Bao giờ cho đến tháng Mười”

Đó là khung cảnh phiên chợ âm dương, nơi nhân vật chính là Duyên gặp lại người chồng đã hy sinh của mình, một trong những trường đoạn xuất sắc nhất của bộ phim “Bao giờ cho đến tháng Mười” của đạo diễn Đặng Nhật Minh.

Không nhiều phim Việt Nam sử dụng yếu tố “âm dương cách trở” làm ngôn ngữ điện ảnh để thể hiện ý đồ của đạo diễn. Chỉ có “Bao giờ cho đến tháng Mười” của đạo diễn Đặng Nhật Minh đã rất thành công và để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng nhiều thế hệ khán giả khi sử dụng yếu tố này.

Phiên chợ âm dương xưa nay chỉ nằm trong truyền thuyết, “theo lời kể của bà”, diễn ra bên miếu thờ Thành hoàng làng, vào đêm rằm tháng bảy âm lịch mỗi năm, để cho người sống và người chết gặp được nhau. Duyên, người thiếu phụ có chồng hy sinh ngoài chiến trường miền Nam, buộc phải giấu tin dữ với bố chồng đang lâm bệnh. Duyên nhờ Khang, một thầy giáo trong làng đều đặn viết thư gửi về để làm yên lòng bố chồng mình. Cảm động trước sự hy sinh và chịu đựng của Duyên, Khang đã đem lòng yêu mến Duyên và viết thư bày tỏ tình cảm của mình. Không ngờ bức thư bị người chị dâu phát hiện và mọi chuyện vỡ lở. Duyên bị cả làng khinh ghét, xa lánh. Khang chuyển đi nơi khác, còn Duyên âm thầm chịu đựng nỗi đau và sự dị nghị. Chỉ đến khi bố chồng hấp hối, con trai Duyên tự ý đi đánh điện tín gọi bố về, đã gặp một đơn vị bộ đội biết rõ câu chuyện hy sinh của bố cậu bé và cùng họ trở về làng, nỗi oan khuất của Duyên mới được gỡ bỏ.

Trong phiên chợ âm dương, chỉ có ánh sáng của những ngọn đèn dầu, ngọn nến, cùng những khuôn mặt hớt hải đi tìm người thân. Không có cảm giác rùng rợn hay sợ hãi, mà chỉ có sự rưng rưng thương cảm cho những cuộc gặp gỡ ngắn ngủi nhưng vẫn rõ ràng sự chia lìa cách trở. Duyên đã gặp Nam, chồng mình trong khung cảnh như thế. Nam nắm tay Duyên dắt đi, nhưng bàn tay hai người không thể chạm vào nhau… Trường đoạn này lời thoại ít, nhưng đã “nói” được rất nhiều bằng ngôn ngữ hình ảnh. Trong lịch sử phim Việt, đặc biệt là phim nghệ thuật, không có nhiều phim sử dụng ngôn ngữ điện ảnh xuất sắc như vậy.

Đối với nữ diễn viên Lê Vân, Duyên là vai diễn mang lại nhiều cảm xúc nhất trong sự nghiệp diễn xuất của chị. Thời kỳ đó, không nhiều những vai diễn mô tả góc tối phía sau cuộc chiến, những hy sinh muôn mặt thầm lặng và khắc khoải ở hậu phương như vai Duyên. Những cảm xúc hết sức chân thực và đời thường đó đã khiến chị nhập tâm ngay từ khi đọc kịch bản và thể hiện vai diễn rất có hồn. Thậm chí, Lê Vân từng cho biết, khi diễn, chị không còn cảm thấy ranh giới giữa đời thực và phim ảnh.

Vai diễn cũng đã mang lại cho Lê Vân danh hiệu Bông sen vàng dành cho Nữ diễn viên xuất sắc nhất tại LHP Việt Nam năm 1985, và cũng là vai diễn mà chị ưng ý nhất. Miệt mài với cả ballet và điện ảnh, nhưng sau bộ phim “Lời thề” của đạo diễn Tường Phương, Lê Vân hoàn toàn biến mất khỏi phim trường. Tháng 10/2006, chị trở lại với cuốn tự truyện gây sóng gió “Lê Vân, yêu và sống”, trong đó công khai những mối tình trắc trở của mình và nhiều chuyện trong gia đình. Từ sau đó, Lê Vân lại rút vào cuộc sống lặng lẽ với gia đình nhỏ của mình, giữ tròn bổn phận người vợ, người mẹ.

“Bao giờ cho đến tháng Mười” đã trở thành một mốc son trong sự nghiệp của đạo diễn Đặng Nhật Minh, và lọt vào danh sách 18 phim châu Á hay nhất của mọi thời đại do CNN bình chọn. Được xếp vào trong danh sách phim kinh điển của Việt Nam, “Bao giờ cho đến tháng Mười” một trong những phim được khán giả tìm kiếm và lựa chọn xem nhiều nhất trên các trang web lưu trữ phim.

Một tin vui cho các fan điện ảnh, bạn có thể thưởng thức trọn vẹn bộ phim kinh điển này với chất lượng hình ảnh cao ngay trên điện thoại. Chỉ cần một chiếc điện thoại có kết nối Wifi hoặc 3G, khi truy cập vào trang chủ của dịch vụ mFilm hoặc tải miễn phí ứng dụng mFilm tại Apple Store hoặc Android Market, thuê bao của MobiFone có thể sống lại những khoảnh khắc từ bộ phim đỉnh cao của người đạo diễn tài hoa hàng đầu Việt Nam. Ngoài ra, được biết rất nhiều bộ phim hấp dấn thuộc nhiều thể loại khác nhau cũng được nhà mạng cung cấp tại đây.

Minh Hà