Khô mực Thanh Trà: Món “độc”, đặc sản Huế

Thanh trà, một loại trái cây có múi như bưởi, được chọn trồng ở nhiều nơi của tỉnh Thừa Thiên Huế, nhưng nổi tiếng thơm ngon là thanh trà thu hái từ các vùng đất thượng nguồn sông Hương, đặc biệt là ở làng Hương Cần, Kim Long, Lại Bằng…nhưng ngon nhất, có thương hiệu là thanh trà làng Nguyệt Biều, Thủy Biều, Hương Thủy Huế.

Trái thanh trà hơi nhỏ hơn bưởi, vỏ màu vàng xanh, múi vàng mơ. Tuy có hơi ít nước, ít ngọt hơn bưởi, nhưng bù lại hương vị lại thơm, đậm đà hơn.

Mùa thu hoạch thanh trà là mùa Thu, và thường năm khoảng sắp tết Trung Thu ở Nguyệt Biều tổ chức Lễ hội thanh trà nhằm giới thiệu quảng bá trái thanh trà đặc biệt của địa phương.

Ngoài dùng để ăn như một loại trái cây: tráng miệng, vắt ép nước uống, các bà nội trợ tài hoa của kinh thành Huế còn dùng hai nguyên liệu chính là trái thanh trà địa phương và khô mực Thuận An để chế biến một món ăn “thú vị”, dùng được cho cả nam phụ lão ấu và đặc biệt cho những vị béo phì, đái tháo đường vốn cần thức ăn, mồi nhắm ít chất béo.

Khô mực thường được chọn là loại đánh bắt từ cửa biển Thuận An mới ngon vì thịt dày, mềm và thơm ngọt. Các bà nội trợ bao giờ cũng nướng mực vừa chín, bởi nếu nướng quá lửa mực sẽ cứng, dai, không thơm và ít ngọt. Dùng chày dần hay cán cho mực mềm tơi ra, sau đó xé theo thớ ngang thành từng sợi nhỏ cỡ đầu mút đũa, đem sắp vào đĩa lớn.

Thanh trà lựa trái vừa độ chín, lột vỏ, bỏ hột, bóc lấy múi và tách rời riêng rẽ từng tép nhỏ. Pha nước mắm chanh tỏi gồm: nước mắm ngon, chanh, tỏi đập dập, ớt... Một nguyên tắc bất di dịch của khô mục thanh trà là tuyệt đối không dùng bột ngọt.

Dùng đũa trộn đều những sợi mực xé nhỏ với tép thanh trà rời theo tỉ lệ ngang nhau, vừa xóc đều vừa từ tốn rưới nước mắm chanh tỏi cho đến vừa dùng là được.

Khô mực thanh trà là món ăn chơi phổ thông, dân dã nhưng hợp lý, có thể dùng cho người đái tháo đường vì thỏa mãn được cả ba yêu cầu dinh dưỡng: một là có giá trị dinh dưỡng cao với hàm lượng đạm nhiều, hai là hàm lượng đường ít với chỉ số đường thấp và ba là ngon, hợp khẩu vị nhiều người.

* Thành phần dinh dưỡng trong 100g ăn được của mực khô có: 291 calo, 32,6g nước, 60,1g chất đạm, 4,5g chất béo, 2,5g chất đường bột, 0g chất xơ. Trong mực có chứa một số chất khoáng vi lượng rất quý như sắt, kẽm, mangan, selen... và cả hormon nam testosterone.

* Thành phần dinh dưỡng trong 100g ăn được của trái thanh trà (tương tự bưởi) có: 30 calo, 91g nước, 0,2g chất đạm, 0g chất béo, 7,3g chất đường bột, 0,7g chất xơ. Trong thanh trà có rất nhiều vitamin như A, B, C... và một số khoáng chất vi lượng. Điều đặc biệt về dinh dưỡng cho người đái tháo đường là thanh trà thuộc nhóm thức ăn màu xanh, có chỉ số đường (GI) thấp.

TS.BS Trần Bá Thoại

Uỷ viên BCH Hội Nội tiết Việt Nam