Đặc sắc lễ hội Katê của đồng bào Chăm ở Ninh Thuận
(Dân trí) - Katê là lễ hội lớn nhất trong năm của đồng bào Chăm theo đạo Bà La Môn để tưởng nhớ các vị thần, vị vua, ông bà tổ tiên. Năm nay, lễ hội Katê thu hút rất đông du khách tham gia, tìm hiểu văn hóa Chăm.
Ngày 2/10 (nhằm ngày 1/7 Chăm lịch), đồng bào Chăm theo đạo Bà La Môn tỉnh Ninh Thuận bước vào mùa lễ hội Katê với sự tham gia của hàng nghìn người dân địa phương và du khách. Khu tháp Pô Klong Garai (TP Phan Rang - Tháp Chàm, Ninh Thuận) là một trong ba địa điểm tổ chức lễ hội Katê tại tỉnh Ninh Thuận.
Từ sáng sớm, các tuyến đường dẫn lên tháp Pô Klong Garai (phường Đô Vinh, TP Phan Rang - Tháp Chàm) đông nghẹt bà con Chăm và du khách. Trong lễ hội Katê, ngày cúng trên tháp được xem là hoạt động quan trọng và thu hút đông đảo du khách cùng tham dự.
Theo tục lệ, trong lễ hội Katê, đồng bào Chăm sẽ mang những lễ vật lên các tháp Chăm như Pô Klong Garai, Pô Inư Nưgar, Pô Rômê cúng. Từ 6h, nhiều bà con đã tranh thủ đội lễ vật leo bậc thang lên tháp Pô Klong Garai.
Katê là lễ hội quan trọng nhất của đồng bào Chăm theo đạo Bà La Môn được tổ chức mỗi năm một lần. Lễ hội được tổ chức để tưởng nhớ các vị thần linh và dâng lễ vật cúng ông bà tổ tiên với lòng thành kính cầu mong quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, sức khỏe bình an, gia đình thịnh vượng.
Đồng bào Chăm bày biện những lễ vật để cúng cho tổ tiên, các vị vua, thần linh... tại tháp Pô Klong Garai. Những lễ vật phía dưới tháp tùy tâm mỗi gia đình như cơm, canh, gà, trái cây, bánh kẹo...
Mâm ngũ quả và trầu cau của một gia đình đồng bào Chăm bày biện cúng giữa nền đất bên hông tháp Pô Klong Garai. Phía dưới chân tháp, là khu vực các gia đình bày tỏ lòng thành với lễ vật tùy tâm gồm những loại trái cây quen thuộc như mía, chôm chôm, nhãn, thanh long, cam và ít trầu cau. Bà con cũng cúng thêm gà, cơm, canh, trứng, muối, bánh kẹo.
Trước đó, các vị chức sắc cùng thế hệ trẻ của đồng bào Chăm dẫn đầu đoàn kiệu rước y trang vua Pô Klong Garai (vị vua có công lao to lớn với đồng bào Chăm) từ làng lên tháp Pô Klong Garai.
Theo sau đoàn kiệu là những cô gái trẻ múa lễ duyên dáng cùng đông đảo đồng bào Chăm và du khách thập phương. Lễ hội năm nay tổ chức đông vui, nhiều hoạt động, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước cùng tham dự.
Nghi lễ chính được tổ chức tại tháp Pô Klong Garai. Trong không gian tháp cổ, người đại diện cộng đồng Chăm bày tỏ lòng tưởng nhớ, biết ơn các vị thần linh, tổ tiên đã độ trì cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, mọi gia đình được no ấm…
Sau phần nghi lễ, những cô gái trẻ biểu diễn nghệ thuật truyền thống chào mừng lễ hội và trình diễn nghệ thuật đặc sắc của đồng bào Chăm. Ba ngày tiếp theo, tại các thôn làng của cộng đồng Chăm, bà con tổ chức nhiều hoạt động vui chơi đón lễ hội, thăm hỏi, chúc nhau mọi sự tốt lành.
Bạn Thiên Sấm (30 tuổi, huyện Ninh Phước, Ninh Thuận), chia sẻ: "Mình đi làm ở TPHCM hơn 10 năm nhưng lễ hội Katê nào cũng thu xếp thời gian về quê vui lễ hội, sum họp cùng gia đình. Bạn bè trong xóm học tập hay đi làm ở xa đều sắp xếp về dự hội. Lễ hội không chỉ là nét truyền thống văn hóa của đồng bào Chăm mà nó còn giúp gắn kết tình cảm gia đình, làng xóm".
Rất đông người dân địa phương và du khách thưởng thức chương trình văn nghệ tại lễ hội Katê trong khuôn viên tháp Pô Klong Garai.
Năm 2017, Lễ hội Katê của đồng bào Chăm được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia. Lễ hội Katê đã góp phần bảo tồn, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa. Đây cũng là cơ hội để quảng bá hình ảnh của địa phương đến với du khách trong và ngoài nước.
