Tết từ sông quê

Đó là vùng Ba Đình nơi cuối nguồn sông Cái Lớn, thượng nguồn kinh Chắc Băng của vùng Cà Mau- Bạc Liêu. Đó là quê tôi. Vùng quê mà ai đó mấy bận về thăm đều nói vui rằng, nhà gì đâu quây mặt hướng nào cũng thấy sông là sông, rạch là rạch. Mở cửa là đón gió sông, bước ra khỏi ngạch cửa đã nghe hơi sông quện lấy chân người.

Có lẽ vậy chăng mà Tết ở xứ này tới rất sớm, từ già tháng 11 âm lịch mà thôi. Khi đó, gió chướng từ sông thổi thốc tháo vào nhà. Ngôi nhà lá đơn sơ trống trước hở sau không đường nào chắn gió. Mấy tờ giấy bông dán vách buồng bị gió thổi rách vỗ "te te". Dưới sông, con nước cuối năm cứ ồn ã dâng đầy, giề lục bình phiêu linh trổ hoa tím biếc.

Tết từ con sông quê với những tiếng rao dân dã mà thấy thương đứt ruột. Trước mặt nhà tôi là con sông lớn lắm, nối dài từ Ba Đình đi thẳng vô Ngan Dừa, Phước Long. Sớm nhất có lẽ là ghe chở tranh kiếng, lư đồng, lư kiếng, đồ thờ… Chiếc ghe ấy nhiều sắc màu đẹp vì bán thêm cả bông giả, trái cây nhựa...

Tết về là dịp để cháu con hướng lòng về nguồn cội, tổ tiên. Vậy nên trang trí bàn thờ gia tiên âu cũng là điều phải lẽ. Hỏi ra mới biết, các chú bán tranh thờ là từ vùng Chợ Mới- An Giang đi xuống bằng chiếc ghe mũi nhọn và sơn xanh, thay vì mũi bằng và sơn đỏ như thường thấy ở xứ tôi. Xa xôi là vậy mà có khi mấy chú cũng bán chịu tới mùa lúa năm sau hay đổi bằng lúa. Có năm nọ ngặt tiền, giá lúa thấp, má tôi xúc lúa trong bồ đổi mua bộ lư, má nói vì "thấy ham quá".

Từ sau ngày 23 tháng Chạp đưa ông Táo về trời, con sông quê tôi Tết về thấy rõ. Ghe chở bán cải tùa xại mần dưa, ghe bán dưa hấu chưng Tết, ghe chở bán đồ Tết như là củ cải, hành lá, kiệu mần dưa… Tiếng rao ai cũng trong trẻo mà hồn hậu, đong đầy nổi trôi theo con nước: "Ai cải mần dưa hôn?", "Ai dưa hấu chưng Tết hôn?"… Màu sắc nhất có lẽ là những chiếc ghe bán hoa Tết kèm thêm ghe bán lu, bán kiệu.

Xứ tôi là vùng đất phèn, mặn nên trồng hoa không được, dễ chết mà có sống thì cho hoa cũng không đẹp, vậy nên ai cũng mua 2 chậu vạn thọ dưới ghe, đem lên dán giấy hoa xung quanh cho đẹp. Phần đất dưới gốc còn được phủ bằng giấy hoa cắt sợi. Hai chậu hoa đó để ngay ngạch cửa, hai bên lối ra vào. Tết đã về rồi đó!

28 Tết, con sông quê í ới tiếng thân thương xóm giềng, lời chào hỏi thân quen. Con kênh sát hông nhà tôi tên gọi Bà Từ, do hồi xưa ở đầu kinh có nhà bà cụ, chuyên giữ chuyện chuông trống trong nhà thờ Công giáo nên gọi Bà Từ. Sâu trong kinh nhà đông lắm, hai bờ kinh là lá dừa nước xanh rợp.

Mùa gió chướng, hướng gió thổi từ đầu kinh thổi vào, đám lục bình cũng theo hướng gió trôi theo. Những chiếc xuồng chở mùa Xuân từ chợ về nhà dọc đường lại cho quá giang bao nhiêu là niềm thương nỗi nhớ, lại rước về những câu chuyện Tết quê từ con sông quê, từ những người dân quê tình nghĩa đậm đà.

Dân xứ đồng cũng đi chơi Tết theo kiểu của riêng mình. Nếu bạn là dân thành thị, hẳn sẽ thú vị với hình ảnh bà con xứ tôi đi chơi Tết. Thường thấy nhất là hình ảnh anh chồng ngồi lái ghe máy, chị vợ ôm đứa con còn nhỏ trong lòng, đứa con gái lớn hơn đôi chút thì ngôi co ro che nắng bằng đọt lá dừa nước. Ai cũng ăn mặc đẹp nhất có thể, trước mũi xuồng là cái bọc trắng trắng đựng ít mứt bí đao, thèo lèo… để đi Tết ông bà.

Chuyện Tết từ con sông quê hẳn còn rất dài, dài như chiều dài của bao con sông, con kinh, con rạch xứ nầy cộng lại. Đó là chiều dài của nỗi nhớ trong mỗi người dân quê, người xa quê và người nôn nao về quê mỗi mùa Tết sang.