(Dân trí) - Giờ đây, hình ảnh hàng chục người ngồi trải dọc khắp vỉa hè phố Đinh Lễ, Hàng Trống, Nhà Chung (Hà Nội) thoăn thoắt phân loại, nhẩm đếm từng tờ báo từ tờ mờ sáng đã trở thành điều dần xa lạ, ít ai biết đến.
Những người phát hành báo giấy "còn sót lại" giữa thời đại 4.0
Giờ đây, hình ảnh hàng chục người ngồi trải dọc khắp vỉa hè phố Đinh Lễ, Hàng Trống, Nhà Chung (Hà Nội) thoăn thoắt phân loại, nhẩm đếm từng tờ báo từ tờ mờ sáng đã trở thành điều dần xa lạ, ít ai biết đến.
Trong kí ức của những người cao tuổi Hà Nội, nhiều năm trước, cứ mỗi sáng dạo bước đi bộ trên những con phố gần trung tâm Thủ đô như Nhà Chung, Hàng Trống, Đinh Lễ,... họ đều bắt gặp hình ảnh, hàng trăm người làm nghề phát hành báo ngồi la liệt dọc con phố, cặm cụi phân loại từng tờ báo in. Họ coi đó là một nét thân quen của Hà Nội xưa vào thời kì hoàng kim của báo in truyền thống.
Nghề phát hành báo vẫn còn đó nhưng giờ, nó không còn thân thuộc với nhiều người như xưa. Thời kì công nghệ 4.0, báo chí 4.0, nhiều người - nhất là người trẻ gần như "quên" mất sự tồn tại của báo in và "quên" cả sự tồn tại của những người làm công việc thầm lặng - phát hành báo. Có thể họ vẫn đi qua phố Nhà Chung, Hàng Trống, Đinh Lễ,... nhưng lại chẳng mấy khi đoái hoài, để ý đến những người lao động cặm cụi bên vệ đường với hàng trăm tập báo.
Từ 3g sáng, khi thành phố vẫn tắt đèn, mọi người còn chìm trong giấc ngủ thì những người làm nghề phát hành báo đã bắt đầu bước vào một ngày làm việc. Họ tập trung đông đúc trước cổng những nhà in báo. Mỗi người một công một việc, thoăn thoắt xếp báo, phân loại đầu báo, đóng gói rồi vận chuyển.
Vừa thoăn thoắt phân loại hàng loạt đầu báo Lao Động, Tuổi Trẻ, Thanh Niên,... chị Nguyễn Thị An vừa kể: "Tôi làm công việc này cũng ngót nghét 15-16 năm rồi. Hơn chục năm trước, mỗi buổi sáng tại đây phải có đến cả trăm người chen chúc nhận báo. Giờ thì đó, chỉ còn một phần nhỏ trong số đó sống với cái nghề này vì vừa vất vả, vừa phải cẩn thận mà thu nhập lại chẳng đáng là bao".
Nhìn đơn giản là vậy nhưng công việc này cũng đòi hỏi sự tỉ mỉ, cẩn thận. "Chúng tôi phân loại rồi xếp từng tờ báo như vuốt ve đứa trẻ con vậy đấy. Chứ để báo nhàu nát, hay nhầm trang, nhầm đầu báo đâu có được", chị An nói.
Những người làm nghề phát hành báo tự gọi cái nghề của mình là nghề "chạy đua với thời gian". Bởi lẽ từ lúc nhận báo đến khi đưa báo đi vận chuyển chỉ có vỏn vẹn 2 - 3 giờ đồng hồ.
Từng tờ báo được "vuốt ve, âu yếm" dưới bàn tay những người làm nghề phát hành báo. Họ bảo, đặc sản của cái nghề này là những bàn tay... nhuộm đen màu mực báo.
Khoảng 5 - 6g sáng mỗi ngày, vỉa hè đường Đinh Tiên Hoàng, ngay sát hồ Gươm trở thành nơi tập kết báo, trước khi được chuyển đi các sạp. Từ “trung tâm phát hành vỉa hè” này, các đầu báo sẽ toả đi khắp Thủ đô để đảm bảo báo đến tay người đọc trước 7 giờ sáng.
"Làm nghề đã ngót 20 năm nên không muốn thay đổi chứ bây giờ báo in khó bán lắm. Ngày trước, dạo một vòng phố cổ, tôi cũng bán được 50 -70 tờ nhưng giờ thì bán được 20 tờ là mừng. Người ta cầm điện thoại là đọc đủ thứ cần gì báo in nữa. Mà việc bán báo này cũng khổ, ngày mưa gió là không bán được, lỗ chổng vó ra ngay.", ông Cường (Long Biên) cho biết.
Theo các chủ cửa hàng ở Đinh Lễ, một năm có mấy dịp người tới mua báo đông nhất là dịp Tết, đợt nghỉ hè và dịp 21/6 – Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam.
Ở thời kì hoàng kim, Hà Nội có gần 800 sạp báo lớn nhỏ. Thế nhưng hiện nay, Hà Nội có lẽ chỉ còn vài chục sạp báo in bán trên vỉa hè, một số ít các cơ quan báo lớn kết hợp được với chuỗi siêu thị để bán ngay trong hệ thống siêu thị. Hình ảnh những sạp báo in kín người mua - dần trở thành điều xa xỉ, chỉ còn trong kí ức.
Thế nhưng, nếu so với các địa phương khác, Hà Nội vẫn là nơi có lượng độc giả lớn giữ được thói quen đọc báo in. Đó là lí do khiến báo in ở Thủ đô vẫn mang trong mình nhịp đập rất riêng giữa thời đại báo chí 4.0.
6h15 phút sáng, những chuyến xe chở báo đầu tiên đã bắt đầu lăn bánh. Những chồng báo này sẽ được phân phát đến hàng chục sạp báo trên mọi ngóc ngách thủ đô.
Với những người làm nghề phát hành báo lâu lắm, nhìn những tờ báo phẳng phiu, thơm mùi mực, mùi giấy được đưa đi khắp nơi cũng là niềm vui.
Nhiều người dân sau khi tập thể dục, tranh thủ nán lại đọc báo tại các địa điểm treo báo công cộng.
Dẫu trong thời đại này, báo in không còn phải là sự lựa chọn quen thuộc hàng đầu của lượng lớn độc giả Việt Nam, nhưng không ai có thể phủ nhận sức sống riêng biệt của những tờ báo in. Những góc phố, ngóc ngách Thủ đô sẽ bớt thi vị nếu vắng tiếng rao báo lanh lảnh hay vắng những sạp báo giản dị nằm lấp ló mỗi góc đường...
Toàn Vũ
