Đồ nhựa tiện dụng: Dùng một lần, hại cả đời

Tràn lan đồ nhựa không rõ nguồn gốc

Tại chợ Hôm, chợ Đồng Xuân và một số chợ khác trên địa bàn Hà Nội, các sản phẩm đồ nhựa dùng một lần được bày bán tràn lan với nhiều mẫu mã khác nhau. Những sản phẩm này có giá khá rẻ: bó đũa 50 đôi có giá từ 15.000 - 20.000 đồng, hộp xốp đựng đồ ăn cũng chỉ 25.000-30.000 đồng/100 chiếc… Tuy nhiên, ngoài lời giới thiệu của người bán thì các sản phẩm này phần lớn không có thông tin gì về địa chỉ cơ sở sản xuất, chất lượng sản phẩm, hạn sử dụng, hướng dẫn cách sử dụng an toàn...

Chị Lan, chủ một hàng bán cơm, phở cho sinh viên trên đường Nguyễn Trãi cho biết, khách hàng của chị phần lớn là sinh viên và nhân viên ở các công ty lân cận. Cũng một phần do diện tích cửa hàng khá bí nên khách chủ yếu mua đồ ăn mang về. Hộp xốp, đĩa nhựa và cốc nhựa là những thứ chị thường xuyên sử dụng để đựng đồ ăn. “Buôn bán gần chục năm trời, tôi thấy những sản phẩm dùng một lần không chỉ tiện dụng mà còn tiết kiệm được việc thuê nhân công dọn dẹp, rửa sạch. Bên cạnh đó, việc bảo quản chúng cũng chẳng có gì phức tạp, chỉ mua về và sử dụng luôn”, chị Lan nói.

Trung bình một ngày, hàng ăn của chị Lan tiêu thụ đến hàng trăm hộp đựng cơm kèm theo thìa, đũa. Do giá thành của những sản phẩm này rẻ nên giá cơm hầu như không thay đổi. Ngày nào khách cũng nườm nượp đến mua, nhưng có lẽ đã quá quen với việc sử dụng các sản phầm đồ nhựa, đồ xốp dùng một lần nên chẳng có ai thắc mắc hay cẩn thận yêu cầu đựng đồ ăn vào nơi khác.

Bên cạnh đó, dù là những sản phẩm dùng một lần song hiện tại, để tiết kiệm chi phí, một số chủ quán cơm, hàng ăn vẫn tái sử dụng đũa ăn. Không khó để nhận ra bằng mắt thường, những chiếc đũa này đã trở nên mốc meo, xơ xác, gây mất vệ sinh cho thực khách khi sử dụng.

Nguy cơ ung thư cao từ đồ nhựa dùng một lần

Với tính năng nhẹ, bền, dễ sử dụng… đồ nhựa dùng một lần đã trở nên quen thuộc với người tiêu dùng. Những chế phẩm này rất được ưa chuộng tại những cửa hàng đồ uống, đồ ăn nhanh hay trong những buổi tiệc, picnic dã ngoại. Nhưng chính những vật dụng tiện lợi, hữu ích và tưởng chừng như vô hại này lại chứa nhiều nguy cơ tiềm ẩn tới sức khỏe.

“Hộp xốp không đảm bảo an toàn được chế tạo từ nguyên liệu chính là một loại nhựa nhiệt dẻo. Khi đựng thức ăn nóng, hàm lượng chất độc từ nhựa này sẽ giải phóng, ngấm vào thức ăn gây tổn hại, phá hủy gan và sinh nhiều bệnh khác” - Kỹ sư Vũ Tân Cảnh, Phòng Vật liệu Polyme và Compzit, Viện Khoa học Vật liệu thuộc Viện Khoa học Công nghệ Việt Nam cảnh báo trước thói quen dùng hộp xốp đựng thực phẩm tràn lan của người dân hiện nay.

Theo kỹ sư, không chỉ không nên dùng hộp xốp đựng thức ăn, mà với các hộp nhựa giá rẻ bất ngờ, người dân cũng cần thận trọng. Vì nhựa này có thể làm từ nhựa tái chế, tùy từng loại nhựa mà gây các mức độc hại khác nhau. Vì thế, tuyệt đối không mua hàng trôi nổi, kém chất lượng và cũng không nên sử dụng hộp nhựa để đựng đồ ăn nóng, trừ loại đã được kiểm nghiệm chịu được nhiệt, dùng trong lò vi sóng,…

Cục An toàn thực phẩm cũng từng khuyến cáo không nên sử dụng hộp xốp đựng thức ăn, đồ uống nóng, nhiều dầu mỡ, đồ chiên rán, salad và đồ uống vừa nóng vừa chua như trà chanh, do nhiệt độ cao kết hợp với hàm lượng acid cao làm tăng nguy cơ thôi nhiễm styrene (hóa chất sử dụng để sản xuất vật liệu làm nên hộp xốp). Hộp xốp chỉ sử dụng một lần, nếu đựng thức ăn thì nên để nguội mới cho vào hộp.

Theo các nhà khoa học Mỹ và Canada, các loại cốc nhựa dùng một lần trên toàn thế giới đều được sản xuất từ loại nhựa gọi là Polystyrene hay chính là nhựa mang nhãn số 6. Polystyrene (viết tắt và thường gọi là PS) là một loại nhựa khá rẻ tiền, có màu trắng, trọng lượng nhẹ, tính dẻo nên thường được sử dụng trong khâu đóng gói bao bì.

Chất Styrene này là một chất gây ung thư, có thể phá hủy DNA trong cơ thể người, gây dị tật thai nhi, rối loạn hệ thần kinh, ảnh hưởng đến nồng độ máu (lượng tiểu cầu thấp, gây đột quỵ),… Đặc biệt, chất Styrene là rất dễ xâm nhập vào cơ thể. Và dù nhiễm độc với nồng độ nhỏ cũng có thể để lại hậu quả xấu đối với sức khỏe người sử dụng.

Ngoài ra, trong các sản phẩm nhựa còn thường chứa một chất BPA được chứng minh có khả năng gây ung thư, tác động đến não làm chậm phát triển, gây viêm gan, rối loạn nội tiết và vô sinh.

Trên thế giới, nhiều quốc gia cũng bắt đầu làn sóng tẩy chay đồ nhựa dùng một lần, điển hình như nước Pháp, Mỹ và Canada. Pháp là quốc gia đầu tiên thông qua luật cấm tất cả cốc, chén, dao, muỗng… sử dụng một lần làm bằng nhựa. Luật này sẽ bắt đầu có hiệu lực từ năm 2020. Trên thực tế, mỗi năm, chỉ riêng nước Pháp đã thải ra 4,73 tỷ cốc nhựa và khoảng 17 tỷ túi nhựa từ những siêu thị và quán cà phê trên khắp đất nước.

Tuy không quyết liệt như Pháp, nhưng cách đây 13 năm, chính quyền Đài Loan (Trung Quốc) đã mạnh tay thực hiện những biện pháp nhằm giảm thiểu số lượng sử dụng đồ nhựa dùng một lần cũng như chiến dịch làm sạch đường phố.

Theo đó, những sản phẩm như bát, túi, hộp, cốc… làm bằng nhựa dùng một lần không được phép mua bán, sử dụng tại các siêu thị, cửa hàng ăn uống tại Đài Loan. Bên cạnh đó, lãnh thổ này cũng ban hành luật cấm vứt đồ nhựa dùng một lần ra môi trường. Khi đó, mức phạt tối đa với người vi phạm là 4.310 USD.

Hoàng Ngọc