Nguyên nhân thành công trong lĩnh vực CNTT-TT

Seaphone 6810 bmp

  Trong tương lai rất gần, Viettel Technologies sẽ phối hợp với các cơ quan hữu quan để phát triển một hệ phần mềm đặc biệt cho SeaPhone 6810, làm cho thiết bị này có thể hỗ trợ công tác giám sát, cứu hộ, cứu nạn đối với tàu đánh cá xa bờ.

Viettel thiết kế và thi công mạng các trạm BTS suốt dọc vùng duyên hải Việt Nam và trên các đảo xa thuộc chủ quyền của nước ta.

Công ty Viettel đã đi tiên phong trong việc xây dựng các trạm BTS (Base Transceiver  Station, - trạm nối thiết bị đầu cuối của thuê bao với mạng) dọc theo đường duyên hải Việt Nam để hỗ trợ tuần tra quân sự, phòng chống thiên tai, tìm kiếm và cứu nạn trên biển, và đánh bắt hải sản. Suốt dọc đường duyên hải từ Quảng Ninh đến tận Kiên Giang có 81 trạm BTS của mạng Viettel. Kết hợp với các trạm cũng do Viettel lắp đặt trước đấy trên các đảo xa thuộc chủ quyền của Việt Nam, đã triển khai được một vùng phủ sóng rộng lớn trên lãnh hải nước ta. Phần lớn ngư dân Việt Nam đánh cá cách bờ biển khoảng 30 đến 50 hải lý (55km-93km), nhưng ngư dân tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cho biết, ngay cả ở một số điểm cách bờ đến 100 km điện thoại di động của họ vẫn bắt được sóng của Viettel.

Lắp đặt BTS trên các đảo xa tràn đầy nắng to, gió lớn, môi trường có nồng độ muối cao, là một vấn đề mới và khó, thế mà một loạt trạm BTS đã được dựng lên ở quần đảo Trường Sa.

Viettel đặt ra mục đích tối thượng là đưa thông tin di động đến với ngư dân trên biển, với cư dân sống trên các đảo lẻ loi và xa xôi, với công nhân viên trên các giàn khoan dầu khí, vv ... nên đã nỗ lực tìm mọi giải pháp để mở rộng cự ly liên lạc. Tháng 7/2009, Viettel lần đầu tiên thành công trong việc mở rộng cự ly liên lạc ra một trạm cách bờ 100km nhờ tìm được điểm đặt và chiều cao thích hợp của tháp ăng ten.

2. Những nguyên nhân thành công của các đề tài, dự án thuộc lĩnh vực CN TT-TT

- Căn cứ lựa chọn đề tài: nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển nền kinh tế quốc dân, bảo đảm an ninh quốc phòng cũng như cuộc sống và sức khỏe của nhân dân.  4 đề tài, dự án nêu ra ở trên là do yêu cầu thực tiễn đặt ra.

Cần có quy hoạch ngành của nhà nước trong từng giai đoạn, trước khi xây dựng dự án, đề tài. Dự án ENRMS, đề tài vệ tinh mini VNREDSat dễ được Thủ tướng phê chuẩn vì đã có “Quy hoạch tổng thể phát triển và ứng dụng công nghệ viễn thám ở Việt Nam đến năm 2010” và “'Chiến lược nghiên cứu và ứng dụng công nghệ vũ trụ đến năm 2020”.

- Khai thác tính kế thừa trong nghiên cứu KH: Trong nhóm chuyên gia liên bộ xây dựng "Quy hoạch tổng thể phát triển và ứng dụng công nghệ viễn thám" nhiều người trước đây đã  làm công tác viễn thám bằng ảnh máy bay hoặc ảnh vệ tinh mua của nước ngoài. Hầu hết đã được đi thực tập ở Liên Xô, Pháp, hoặc một số nước láng giềng châu Á, đã tự viết một số chương trình xử lý ảnh viễn thám. Chính lực lượng này đảm đương, và đào tạo thêm cán bộ trẻ để quản lý và khai thác trạm mặt đất thu ảnh vệ tinh viễn thám (đặt ở Từ Liêm). Tương tự, trong vấn đề mở rộng cự ly liên lạc giữa các trạm BTS cán bộ Viettel đã vận dụng kinh nghiệm của các bậc đàn anh trong Bộ Tư lệnh Thông tin để lợi dụng quy luật truyền sóng qua tầng đối lưu ở vùng ven biển nhiệt đới của nước ta.

- Vận dụng những thành tựu khoa học và sử dụng những công nghệ mới nhất: Như trên đã mô tả, trạm thu ảnh vệ tinh thuộc hê ENRMS dùng những công nghệ mới nhất so với khu vực, thậm chí cả với châu Á (thu được ảnh rađa của vệ tinh Envisat) làm cho Việt Nam không những có ảnh vệ tinh cho nhu cầu trong nước, mà còn có thể trao đổi với các nước khác trong vùng. Tương tự, thiết bị điện tử SeaPhone 6810 gắn thêm một phần mềm tin học  chuyên dung sẽ trở thành thiết bị đặc chủng hỗ trợ công tác giám sát, cứu hộ, cứu nạn đối với tàu đánh cá xa bờ.

- Đào tạo cán bộ đi trước một bước: Trước khi thành lập Viện Công nghệ Vũ trụ Việt Nam và xây dựng Chương trình trọng điểm cấp nhà nước về Công nghệ Vũ trụ trong đó có đề tài Vệ tinh viễn thám mini VNREDSat, Trung tâm Khoa học và Công nghệ Quốc gia đã cho một nhóm chuyên gia trẻ đi thực tập về vệ tinh nhỏ cả ở Hàn quốc và ở trường đại học Surrey (Anh). Do đó, khi đăng ký được đề tài thì đã có sẵn một nhóm hạt nhân cho đội ngũ nghiên cứu.

- Quyết tâm của cơ quan chủ quản: Tiền mà Bộ Khoa học và Công nghệ duyệt cho đề tài không bao giờ đủ cho sự triển khai trọn vẹn đề tài. Ngoài nhân lực, thiết bị chuyên dùng, cơ sở hạ tầng, cơ quan chủ quản còn phải bỏ ra một khoản kinh phí lớn trong vốn sự nghiệp của ngành mới có thể giúp cho đề tài thành công được. Khi đưa kết quả nghiên cứu ra ứng dụng trong thực tế, để đi đến cùng cơ quan chủ quản cũng phải gồng mình chịu lỗ về kinh doanh để có “lãi” về công ích, chẳng hạn để xây dựng một trạm BTS trên đảo, Viettel phải bỏ ra chi phí gấp 4 lần so với xây trạm trên đất liền, nhưng doanh thu về thông tin di động trên một vùng “biển rộng, người thưa” như vậy lấy đâu ra lãi! Chính phủ đang xem xét lập quỹ hỗ trợ cho các xí nghiệp làm các dịch vụ công ích.

                                                                                 GS. Nguyễn Văn Ngọ

LTS Dân trí - Sự thành công của các đề tài và dự án trong lĩnh vực công nghệ thông tin-truyền thông được giới thiệu trong bài viết trên đây thật đáng trân trọng vì vừa có giá trị khoa học vừa có ý nghĩa thực tiễn, góp phần tích cực vào việc phòng chống và giảm nhẹ hậu quả thiên tai; hỗ trợ phát triển kinh tế  biển và bảo lãnh hải Việt Nam trên biển Đông.

Nguyên nhân thành công của các đề tài, dự án nói trên cũng là kinh nghiệm đáng được tham khảo và vận dụng vào việc xây dựng và triển khai các đề tài và dự án khoa học công nghệ nói chung ở nước ta để làm sao đạt được hiệu quả và mục tiêu đề ra, tránh lãng phí tiền của và công sức mà không đem lại giá trị ứng dụng.