Thủ tướng yêu cầu chỉ rõ cơ quan nhà nước “ngâm” hồ sơ dự án

Chỉ thẳng những vướng mắc “nói mãi không sửa”

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng nhấn mạnh nội dung tập trung tháo gỡ khó khăn trước mắt làm ảnh hưởng đến tiến độ, chất lượng xây dựng, giải ngân vốn đầu tư công trung hạn, đặc biệt là năm 2018. Thủ tướng gợi ý, việc tháo gỡ gồm 2 phần, là trước mắt và lâu dài, gỡ từ nội dung về đơn giá tới định mức, tiêu chuẩn, quy chuẩn…

Thủ tướng cho rằng, hệ thống pháp luật về xây dựng rất lớn với 12 luật, hơn 100 nghị định, hàng trăm thông tư hướng dẫn, “nhiều đến mức độ không thể nhớ hết”. Sự chồng chéo trong quản lý và các văn bản pháp lý liên quan được coi là rào cản lớn nhất trong công tác đầu tư xây dựng, cần tháo gỡ cái này, nhất là trong phạm vi thẩm quyền của Chính phủ cần sửa đổi bổ sung thì các đồng chí kiến nghị sớm hơn để giải quyết, cụ thể là gì.

Về thủ tục hành chính, Thủ tướng nhấn mạnh, bộ nào, ngành nào, cấp tỉnh có vướng mắc gì để nâng cao hiệu quả giải quyết, một cửa liên thông, hậu kiểm những vấn đề gì… để tháo gỡ. Theo lãnh đạo Chính phủ, thủ tục giải ngân vốn đầu tư xây dựng cơ bản còn nhiều khâu ách tắc trong khi đã bước sang quý II của năm 2018.

Vấn đề đấu thầu, đất đai, giải phóng mặt bằng, phối hợp giữa chủ đầu tư với chính quyền địa phương còn bất cập, Thủ tướng chỉ rõ, chậm do nhiều nguyên nhân trong đó có việc chọn nhà thầu không có đủ năng lực, kinh nghiệm vì lý do này, lý do khác, nhất là giải phóng mặt bằng, thủ tục đất đai. Chế độ công tác, kiểm tra, giao ban, đôn đốc xử lý vướng mắc trên công trường, trên nhật ký công trình, trong những vấn đề đặt ra của từng đơn vị cũng chưa phải làm tốt. Cơ chế nào điều hành việc này cần rõ hơn.

“Những tồn tại về chất lượng, tiến độ và những hiện tượng thất thoát, lãng phí trong xây dựng phải được chấn chỉnh tốt hơn nữa. Còn tình trạng cơ quan chức năng “ngâm” hồ sơ đầu tư xây dựng kéo dài, sợ trách nhiệm, làm ảnh hưởng đến tiến độ, những thủ tục tiếp theo” - Thủ tướng đề nghị mạnh dạn chỉ ra cơ quan nào, đơn vị nào “ngâm” hồ sơ cũng những vướng mắc cần sửa để tháo gỡ.

Thủ tướng cũng đề nghị nói thẳng ra những thông tư, nghị định nào làm ảnh hưởng đến tiến độ các công trình trọng điểm quốc gia.

Điều hành việc thảo luận, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cũng nhấn mạnh, không phải đến hôm nay lãnh đạo Chính phủ mới nghe, bàn về những khó khăn, vướng mắc với lĩnh vực mà Thủ tướng đã nhiều lần đặt việc này lên bàn nghị sự nhưng các chuyển biến chưa rõ ràng.

“Cần nói thẳng, chỉ thẳng những vấn đề vướng mắc mà nói mãi vẫn không sửa” – Phó Thủ tướng quán triệt quan điểm.

Tăng vốn là kẽ hở dẫn tới thất thoát

Báo cáo về những bất cập về thể chế, quy định pháp luật, Bộ trưởng Xây dựng Phạm Hồng Hà đề cập, trên thực tế, nhiều dự án thuộc các trường hợp được phép điều chỉnh bị tăng tổng mức đầu tư từ dự án nhóm C lên dự án nhóm B, từ nhóm C lên nhóm A hoặc từ nhóm B lên nhóm A. Theo quy định hiện hành, cấp có thẩm quyền quyết định đầu tư ban đầu cũng là cấp quyết định điều chỉnh tăng tổng mức đầu tư nên có thể dẫn tới gây thất thoát trong quản lý đầu tư công.

Thời gian chuẩn bị đầu tư tính đến thời điểm khởi công của dự án sử dụng vốn công thường kéo dài, trung bình khoảng 42 tháng đối với dự án nhóm A, 29 tháng đối với dự án nhóm B, 23 tháng đối với dự án nhóm C do các dự án sử dụng vốn côn chịu sự điều tiết của nhiều quy định, thủ tục tại nhiều luật khác nhau.

Quy định về trình tự, thủ tục, thẩm quyền thẩm định, thiết kế cơ sở các dự án ODA hiện cũng nằm rải trong nhiều luật và chưa rõ ràng, gây khó khăn cho các chủ đầu tư, ban quản lý dự án.

Các nhà đầu tư, chủ đầu tư gặp khó khăn trong quá trình lập báo cáo đánh giá tác động môi trường tại giai đoạn lập đề xuất chấp thuận chủ trương đầu tư do các dữ liệu liên quan đến dự án tại giai đoạn này không đủ chi tiết, chỉ mang tính chất sơ bộ, chưa đủ điều kiện để lập báo cáo đánh giá tác động môi trường.

Bộ trưởng Xây dựng cũng khái quát khâu thường bị kéo dài nhất là thời gian hoàn thành công tác đền bù, giải phóng mặt bằng bình quân mất khoảng 20 tháng, đặc biệt nhiều dự án bị kéo dài từ 5 đến 10 năm do đơn giá đền bù đất, công trình trên đất chưa theo cơ chế thị trường. Công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chưa theo quy hoạch được duyệt làm tăng chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng.

Tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công hàng năm hầu hết không đạt mức kế hoạch đề ra, bình quân trong 3 năm gần đây đạt khoảng 86% kế hoạch do tiến độ thực tế thực hiện hợp đồng xây dựng chậm so với tiến độ trong hợp đồng ký kết ban đầu. Nợ đọng trong xây dựng cơ bản vẫn còn diễn ra dotrên thực tế chủ đầu tư luôn giữ lại một phần giá trị thanh toán (từ 5-10% giá trị từng đợt thanh toán, phần giá trị quyết toán hợp đồng xây dựng).

Công tác nghiệm thu, bàn giao, tiếp nhận quản lý, duy tu, bảo dưỡng công trình hạ tầng kỹ thuật thuộc dự án phát triển đô thị giữa nhà đầu tư và cơ quan quản lý Nhà nước còn chậm do quy định về tham gia nghiệm thu công trình hạ tầng kỹ thuật thuộc dự án phát triển khu đô thị của cơ quan quản lý Nhà nước có liên quan chưa đầy đủ, chưa rõ.

Bên cạnh đó, việc sử dụng đất đai, mua bán, cấp giấy chứng nhận một số loại hình bất động sản mới như căn hộ - du lịch (condotel), căn hộ – văn phòng (officetel), shop-house, biệt thự du lịch còn gặp khó khăn.

P.Thảo