Tăng trưởng không đạt mục tiêu, sao vẫn báo cáo thu ngân sách cao?

Ngày 15/5, UB Thường vụ Quốc hội xem xét báo cáo đánh giá bổ sung kết quả thực hiện ngân sách Nhà nước năm 2016 và tình hình triển khai thực hiện dự toán năm 2017.

Tăng thu chủ yếu từ đất

Trình bày báo cáo trước UB Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết, tổng thu ngân sách Nhà nước năm trước đạt 1,1 triệu tỷ đồng, tăng 86.880 tỷ đồng so với dự toán và tăng 62.380 tỷ đồng so với báo cáo Quốc hội.

Thu nội địa đạt 879.000 tỷ đồng, tăng 12% so dự toán và tăng 50.000 ngàn tỷ đồng so với số đã báo cáo Quốc hội. Trong đó thu tiền sử dụng đất đạt 98.750 tỷ, tăng 97,5% so dự toán và tăng 34.750 tỷ so với báo cáo Quốc hội ở kỳ họp trước.

Dù thu ngân sách tăng cao nhưng UB Tài chính - Ngân sách phân tích, việc tăng thu bên cạnh nguồn thu đất thì chủ yếu tăng do cơ chế, điều chỉnh chính sách như thu cổ tức, lợi nhuận còn lại sau khi trích lập các quỹ tại doanh nghiệp. Điều này cho thấy số tăng thu ngân sách chưa thực sự xuất phát từ năng lực nội tại trong các hoạt động sản xuất kinh doanh của nền kinh tế.

Mặt khác, đây là năm thứ hai liên tiếp số liệu đánh giá bổ sung chênh lệch khá lớn so với số ước thực hiện đã báo cáo Quốc hội - cơ quan thẩm tra phân tích.

UB Tài chính - Ngân sách cho rằng, Chính phủ cần phân tích nguyên nhân, rút kinh nghiệm, tránh trường hợp ước thu thấp, không sát thực tế vào cuối năm vì sẽ ảnh hưởng đến công tác xây dựng dự toán năm sau.

Cơ quan thẩm tra cũng chỉ ra, thu ngân sách địa phương vượt dự toán cao, nhưng nếu trừ thu tiền sử dụng đất thì có 12 địa phương hụt thu cân đối khoảng 5.300 tỷ đồng. Nguyên nhân chính của việc này, theo Chính phủ, là do ảnh hưởng của hạn hán tác động đến sản xuất nông nghiệp, giá dầu, khí giảm sâu; giảm thu từ hoạt động sản xuất thủy điện; ảnh hưởng của sự cố môi trường biển...

Cơ quan thẩm tra đánh giá, đây chủ yếu là những nguyên nhân khách quan song cũng cần lưu ý trong công tác xây dựng dự toán, dự báo kinh tế - xã hội phải sát với thực tế hơn nữa, vì các yếu tố khách quan nói trên đã có thể tiên lượng được trước về mức độ ảnh hưởng khi Chính phủ trình Quốc hội dự toán ngân sách năm 2016.

Với băn khoăn về việc năm 2016 tăng trưởng không đạt mục tiêu mà thu ngân sách vẫn tăng cao, Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng giải thích, nếu trừ thu sử dựng đất và một số khoản như cổ tức, bán sở hữu Nhà nước... thì thu nội địa còn lại chỉ tăng 11,6%. Con số đó hoàn toàn hợp lý với tốc độ tăng GDP và lạm phát của năm 2016.

Đối mặt áp lực bội chi lại tăng

Theo báo cáo của Chính phủ, thu ngân sách 4 tháng đầu năm 2017 ước đạt 32,7% dự toán, tăng 17,8% so với cùng kỳ năm 2016, trong đó hầu hết các khoản thu đều tăng so với cùng kỳ. Đánh giá cao các giải pháp thu tích cực song cơ quan thẩm tra còn nhiều lo lắng về chi ngân sách năm 2017.

Báo cáo thẩm tra chỉ ra, công tác phân bổ chi tiết vốn đầu tư công trung hạn còn rất chậm khi đến nay, vẫn chưa có phương án phân bổ hoàn chỉnh, một số khoản vốn vẫn chưa phân bổ chi tiết, nhiều dự án chưa đáp ứng đủ điều kiện, thủ tục để phân bổ vốn, tiếp tục xin gia hạn thời gian hoàn thiện thủ tục.

Cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương rút kinh nghiệm và đề cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu để đẩy nhanh tiến độ tổng hợp, giao vốn, bảo đảm hiệu quả sử dụng nguồn vốn đầu tư.

UB Tài chính – Ngân sách cũng lưu ý về một số khoản chi về an sinh xã hội đã có trong dự toán được Quốc hội quyết định, nhưng một số chính sách sửa đổi, ban hành chậm dẫn đến thực hiện chậm, như: chi cải cách tiền lương và tinh giản biên chế, thực hiện các chính sách bảo hiểm xã hội, trợ cấp ưu đãi người có công, trợ cấp mất sức lao động, trợ cấp hàng tháng, trợ cấp xã hội, hỗ trợ hộ nghèo mua thẻ bảo hiểm y tế…

Về bội chi năm 2017, Chủ nhiệm UB – ông Nguyễn Đức Hải cho biết, đa số ý kiến lưu ý và cho rằng, bội chi năm 2017 có thể tăng thêm do chuyển nguồn vốn trái phiếu Chính phủ (khoảng 33%) từ năm 2016 chuyển sang, giải ngân vốn ODA vượt dự toán, nguồn vay bù đắp bội chi của ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước năm 2015.

Cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ quản lý chặt chẽ các nguồn vốn vay, bảo đảm giữ tổng mức vay của ngân sách trong phạm vi giới hạn cho phép (340.000 tỷ đồng) như nghị quyết của Quốc hội, đồng thời giảm mạnh số chuyển nguồn sang năm 2017, bảo đảm mức bội chi năm 2017 không vượt cao hơn nhiều mức bội chi 3,5%GDP đã được Quốc hội quyết định.

P.Thảo