Với Nghệ sĩ Chí Trung và gia đình nhà Táo

Chương trình Táo quân 2014, ngay từ khi mới dàn dựng đã gặp phải văn bản mà ông Trần Đăng Tuấn, nguyên Phó Tổng giám đốc Đài Truyền hình Việt Nam gọi là "vớ vẩn" do một vị Thứ trưởng Bộ VHTTDL ký gửi Ban Tuyên giáo Trung ương. Tiếp đến, theo bài “Nhiều bộ trưởng “lo” trước mỗi chương trình Táo quân” trên báo Lao động, trong kỳ họp Chính phủ, Tổng giám đốc Đài truyền hình Việt Nam Trần Bình Minh cho biết, nhiều bộ trưởng đã “nhỏ, to” trao đổi, đề nghị các vấn đề ngành của mình “được nhẹ nhàng, ít được đề cập”…

Đến nay, đã hơn một tuần trôi qua nhưng Táo quân 2014 vẫn còn nhiều lời khen chê trái chiều. Người khen thì khen đến hết lời và người chê thì cũng không còn ngôn từ để diễn tả.

Sự khen chê ở đời về bất cứ điều gì, nhất là chốn văn chương, nghệ thuật âu cũng là lẽ bình thường trong một xã hội đa tầng và đa dạng.

Song sự việc chợt có vẻ “không bình thường” khi Nghệ sĩ Chí Trung, một trong những nhân vật chính, từng tham gia chương trình từ những buổi đầu bỗng thốt lên: “Nếu có quyền quyết định sẽ cho nghỉ Táo quân”. Trền Fb của mình, Chí Trung còn làm hẳn một bài thơ khá dài than thở: "Vài dòng cảm thán Táo Quân!".

Tuy nhiên, những ưu tư của Chí Trung trước sự khen chê có lẽ là cái cớ hoặc có chăng cũng chỉ là “giọt nước tràn ly” bởi là nghệ sĩ từng trải, Chí Trung thừa sức để “đối đầu” với sự khen – chê. Vả lại, chê chưa chắc đã là không tốt vì chê không có nghĩa là “”đánh”, là ghét bỏ.

Vậy thì nguyên cớ gì mà Chí Trung lại thốt lên những lời “tiêu cực” như vậy?

Để giải đáp câu hỏi này, có lẽ cũng nhìn lại một chút về chương trình Gặp nhau cuối năm – Táo quân của Đài truyền hình Việt Nam.

Trước hết, phải khẳng định Gặp nhau cuối năm - Táo quân là chương trình đặc sắc, được đông đảo quần chúng nhân dân đón đợi. Tuy có nhiều góc nhìn khác nhau nhưng tựu trung lại, nội dung chủ yếu là phê phán những thói hư, tật xấu, những tiêu cực của đời sống xã hội trong thời gian một năm qua bằng nghệ thuật hư cấu trào phúng.

Vì thế, nó vừa là “lưỡi dao” mổ xẻ, phê phán cũng vừa là tiếng chuông cảnh tỉnh để hướng tới một xã hội tốt đẹp hơn.

Song, như mọi loại hình trào phúng khác, nó thường là không nhận được sự đồng tình của những đối tượng bị phê phán, nhất là đối với những người có chức, có quyền, có ảnh hưởng xã hội thì sự phản ứng cũng là điều dễ hiểu. Ở đời, chẳng ai muốn mình bị chê bai cả.

Thế nhưng một xã hội chỉ có lời khen là một xã hội giả dối.

Lịch sử nhân loại phát triển như hôm nay nhờ có sự đóng góp không  nhỏ của tinh thần phê phán. Việt Nam ta từ xa xưa đã có nhân vật Trạng Quỳnh nổi tiếng bởi tinh thần tự phê qua cách nhìn trào phúng của văn học dân gian. Những năm đầu thế kỉ 20, báo chí và văn học Việt Nam đã từng có nhân vật Ba Giai – Tú Xuất  cũng rất nổi tiếng bởi tính phê phán…

Và phải chăng chương trình Táo quân chính là kế thừa những tinh hoa đó nên đã được quần chúng nhân dân yêu mến và đón đợi?

Cũng phải công bằng, Táo quân qua hơn 10 năm đã biểu hiện sự nhàm chán và lặp lại. Đây là thách thức đối với biên kịch, đạo diễn và tập thể diễn viên trong “Gia đình nhà Táo”. Tất nhiên, với một chương trình có tuổi đời hơn 10 năm, để vượt qua những nhược điểm này không phải là dễ…

Xin không đề cập đến chuyện hay - dở vốn đã có quá nhiều lời bình luận mà có mấy lời tâm sự với Nghệ sĩ Chí Trung và gia đình nhà Táo, đó là những điều các bạn (cũng như những nhà báo chúng tôi) phản ánh không nhằm “đánh ai” mà chỉ với một tâm niệm cùng chỉ ra những thói hư, tật xấu, những tiêu cực trong mỗi ngành, mỗi nghề, mỗi người để từ đó xây dựng đất nước ta tươi đẹp hơn.

Vì thế theo tôi, những ai “bị” hãy coi rằng đó là “được” phê phán bởi văn nghệ sĩ (và cả nhà báo chúng tôi) đã chuyển tải đến các bạn tâm tư, nguyên vọng của quần chúng nhân dân.

Còn nếu như có ai đó không thông cảm, “mếch lòng” thì cũng đành chấp nhận bởi đó là sứ mệnh cao cả mà nhân dân giao phó. Mong rằng ý nghĩ “tiêu cực” của Nghệ sĩ Chí Trung chỉ là bột phát nhất thời.

Chúng ta cùng chúc gia đình Táo vững lòng trên con đường nghệ thuật đầy chông gai bởi đằng sau các bạn là hàng triệu người dân đang chờ đợi.

Mong rằng Táo quân 2015 hay hơn, hấp dẫn hơn, mạnh mẽ hơn để xứng đáng hơn nữa với niềm mong đợi, phải không các bạn?  

Bùi Hoàng Tám

BLOG rất mong nhận được bình luận của các bạn xung quanh các đề tài mà chúng ta cùng quan tâm. Xin hãy bấm vào link GỬI BÌNH LUẬN phía dưới bài, viết ý kiến của mình, rồi nhấn phím ĐỒNG Ý. Sau đó, điền thông tin theo một trong hai cách mà hệ thống hướng dẫn. Mọi ý kiến của các bạn đều được chúng tôi đón đợi và quan tâm.

Cám ơn các bạn!