Vì sao người Nhật không có văn hóa nhận tiền tip?

Rất nhiều cẩm nang hướng dẫn du lịch Nhật Bản viết rằng hầu hết lao động trong các ngành dịch vụ tại xứ sở hoa anh đào không mong đợi tiền tip từ khách hàng.

Thực tế, việc đưa tiền tip sau khi sử dụng dịch vụ tại Nhật Bản được coi là khá kỳ lạ và đôi khi có thể dẫn tới những tình huống khá ngại ngùng, lúng túng. Hầu hết nhân viên làm việc trong các ngành dịch vụ tại Nhật Bản, từ người lái xe taxi, tới nhân viên phục vụ tại nhà hàng, khách sạn… đều không mong đợi nhận được tiền tip sau khi khách hàng trải nghiệm dịch vụ của họ.

Điều này cũng áp dụng với các nhà hàng Nhật Bản, từ những nhà hàng trong các khách sạn xa xỉ cho tới những quán ramen nhỏ bé bên lề đường, các quán cafe, các quán bar, taxi… Tất cả những gì bạn cần làm để bày tỏ lòng biết ơn trước dịch vụ tuyệt vời tại nơi này là thái độ lịch sự, niềm nở với nhân viên, một cái cúi đầu, một nụ cười chào tạm biệt họ trước khi rời đi.

Trong đa số trường hợp, khi được du khách nước ngoài đưa tiền tip, các nhân viên phục vụ tại khách sạn, lái xe taxi, nhân viên nhà hàng Nhật Bản sẽ lịch sự từ chối.

Điều này là do sự khác biệt trong văn hóa giữa các quốc gia. Tại Mỹ, nhân viên các cửa hàng dịch vụ đã quen với việc nhận tiền tip, nhất là với những không gian như nhà hàng, khách sạn, đi taxi, đi massage hay các loại hình dịch vụ khác. Với họ, nhận tiền tip là bằng chứng cho thấy khách hàng hài lòng với dịch vụ của mình, và điều đó mang lại niềm vui về cả tinh thần, bên cạnh vấn đề vật chất.

Ngược lại, người Nhật cho rằng bản thân đã được trả đủ lương để làm việc, không cần lệ thuộc vào tiền tip của khách hàng để phục vụ cuộc sống.

Về phía người đưa tiền, tip thể hiện sự hài lòng của khách hàng đối với chất lượng dịch vụ, thái độ của nhân viên. Khi du khách hài lòng với thái độ phục vụ của nhân viên, họ thậm chí có thể tip hào phóng, vượt cả mức giá của dịch vụ đã sử dụng.

Với người Nhật, khách hàng dù hài lòng cũng khó có thể công khai đưa tiền tip. Công việc được trôi chảy là niềm tự hào của mỗi người lao động. Tư tưởng này ăn sâu vào văn hoá của Nhật Bản đến mức họ sẵn sàng bỏ ra 100% nỗ lực để hoàn thành công việc, chứ không làm việc vì động lực để nhận được tiền tip. 

Tại Nhật Bản, mỗi công việc đều được coi trọng. Không có ngành nghề nào bị coi là quá nhỏ bé, bình thường hay kém quan trọng trong xã hội. Từ vị trí điều hành các doanh nghiệp lớn tới các nhân viên tại các cửa hàng tiện lợi, mỗi nhân viên đều nỗ lực hết sức để hoàn thành chức trách của mình. Do đó, khi một nhân viên dịch vụ đem lại cho bạn sự hài lòng vượt quá mức mong đợi, họ không hề trông đợi tiền tip của bạn mà chỉ đơn giản coi đó như trách nhiệm công việc của mình.