Giá chung cư sẽ khác nếu không quy định sở hữu vô thời hạn?

Phát biểu ý kiến về dự án Luật Nhà ở sửa đổi tại hội trường Quốc hội sáng 19/6, ông Hoàng Văn Cường (đoàn ĐBQH TP Hà Nội) đánh giá cao dự thảo Luật đã hướng tới khắc phục những tồn tại, hạn chế hiện nay về phát triển nhà ở, đầu tư, nhà ở xã hội, về quản lý nhà ở, đặc biệt là vấn đề cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ. Đồng thời bày tỏ đồng tình với nhiều điểm trong Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật về nhiều điểm cần phải hoàn thiện, sửa đổi.

Ông Cường cho rằng, vấn đề cải tạo khu chung cư cũ đang gặp nhiều khó khăn. Nguyên nhân sâu xa chính là việc chúng ta đang quy định "nhà chung cư cũ đó được sở hữu vĩnh viễn, không thời hạn". Chính vì thế, chủ sở hữu chung cư có quyền không đồng ý, dẫn tới việc không phá dỡ được.

Theo ông Cường, rất may nhà chung cư cũ hiện nay đang là các công trình thấp tầng. Do đó, nhà đầu tư tham gia cải tạo, xây dựng lại có thể nâng cao tầng lên để đảm bảo lợi ích, có điều kiện thỏa thuận cho đền bù chủ sở hữu chung cư đó theo một hệ số nào đó.

Tuy nhiên, theo ông Cường, trong tương lai, chung cư cũ đều là công trình cao tầng. Việc phá dỡ để xây mới sẽ không còn chuyện nâng cao tầng. Và tất cả người dân sống ở các chung cư này nếu muốn ở nhà mới thì buộc phải bỏ tiền ra, không có một nhà đầu tư nào bỏ tiền thay cho mình.

"Chúng ta quy định sở hữu dài hạn hay có thời hạn thì thực chất khi nhà chung cư hết thời hạn sử dụng, thì quyền của người dân ở đó cũng không còn gì, có chăng người ta chỉ có quyền duy nhất ghi trên giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà", ông Cường nói.

Do đó, về lâu dài, ông Cường đề nghị, không chỉ quy định thời hạn sử dụng nhà chung cư cũ theo thời hạn công trình thiết kế mà phải quy định rất rõ thời hạn sở hữu của nhà chung cư theo thời hạn của công trình thiết kế.

Bởi theo ông Cường, nếu quy định như trên sẽ mang lại 2 thuận lợi. Thứ nhất, đứng về người dân, người sở hữu nhà sở hữu nhà sẽ chỉ phải trả tiền cho việc sở hữu nhà trong thời hạn thiết kế đó mà không phải trả tiền cho việc sở hữu vô thời hạn.

"Nếu chúng ta quy định sở hữu một căn nhà theo tuổi thọ công trình thì giá nhà chắc chắn sẽ khác so với căn nhà được quy định sở hữu vô thời hạn. Như vậy, chỉ để thỏa mãn tâm lý sở hữu, người dân đã phải bỏ thêm một số tiền để sở hữu "một tờ giấy không", đến khi nhà này bị phá dỡ vẫn phải bỏ tiền ra xây lại", ông Cường nhấn mạnh.

Thứ hai, đứng về mặt xã hội, ông Cường cho rằng, chúng ta sẽ tránh được tình trạng khó khăn trong việc cải tạo, xây dựng lại chung cư hiện nay. Chỉ cần một vài người họ không đồng tình thì cũng không thể xây dựng lại, vì đó là tài sản quy định sở hữu vĩnh viễn của người. Và lúc đó, lại lặp lại tình trạng xập xệ như những nhà chung cư cũ hiện nay.

Ông Cường đề nghị, nên quy định thời hạn sở hữu nhà chung cư theo thời hạn thiết kế. Đi kèm với đó, cần quy định thêm, nếu đến thời hạn hết hạn thiết kế nhưng được kiểm định lại, chung cư đó vẫn còn tồn tại được, thì quyền của người sử dụng chung cư này tiếp tục được kéo dài.  

Đồng thời, ông cho rằng, khi phá dỡ chung cư cũ, người dân phải đầu tư xây dựng lại. Chính vì thế, đất dành cho xây dựng nhà chung cư không nên là đất giao vĩnh viễn mà cần quy định, đất giao cho xây dựng nhà chung cư là loại đất cho thuê theo thời hạn xây dựng, trả tiền một lần.

Tham gia tranh luận về thời hạn sở hữu chung cư, ông Trương Trọng Nghĩa (đoàn ĐBQH TPHCM) cho rằng, chung cư tuổi thọ càng cao thì hiệu quả kinh tế đối với xã hội càng lớn. Một nơi ở dài hạn, từ thế hệ này sang thế hệ khác là một nhu cầu tinh thần rất lớn… hồn cốt của đô thị đó.

Bên cạnh đó, theo ông Nghĩa, chúng ta có thống kê được có bao nhiêu chung cư sở hữu không có thời hạn hay không? Và hiện nay rất nhiều người sở hữu như vậy, nếu quy định có thời hạn thì chúng ta vẫn xử lý trường hợp đó.

Ông Nghĩa đề nghị vẫn duy trì loại chung cư dài hạn, sở hữu lâu dài và có thời hạn, để người dân lựa chọn. "Người ta có thể sở hữu dài hạn nhưng phải tuân thủ theo sự an toàn, an ninh chung. Trong tương lai cần khuyến khích việc xây dựng nhà chung cư càng lâu dài càng tốt", ông Nghĩa nói.