Hà Nội: Quận cấp xong sổ đỏ, phường vẫn lập biên bản giải quyết tranh chấp đất đai?

Báo Dân trí nhận được Đơn kêu cứu của gia đình bà Bùi Thị Sâm và ông Hoàng Văn Khang, là người đã hiến đất làm ngõ đi chung tại phường Ngọc Lâm, quận Long Biên, thành phố Hà Nội. Theo nội dung đơn, bà Sâm, ông Khang cho rằng UBND quận Long Biên đã cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) cho gia đình bà Nguyễn Thị Hải là trái pháp luật, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của gia đình bà, cũng như các hộ dân tại phường Ngọc Lâm.

Đơn kêu cứu phản ánh: Năm 1985, UBND thị trấn Gia Lâm cho phép một số gia đình được san lấp ao Cẩm Nhật để làm nhà ở, trong đó có gia đình bà Sâm, gia đình ông Trương Hữu Hưng và gia đình bà Nguyễn Thị Hải. Sau khi các gia đình đã hoàn thành việc san lấp theo đúng chỉ tiêu đề ra, cán bộ UBND thị trấn Gia Lâm là ông Ngô Đăng Thịnh - Phó Chủ tịch Thị trấn, ông Nguyễn Văn Minh - Cán bộ Địa chính, ông Nguyễn Đức Trí - Cán bộ Tư pháp, ông Ngô Sanh - Khối trưởng Khối Ái Mộ II, thị trấn Gia Lâm đã xuống kiểm tra, tiến hành xác định mốc giới thửa đất và có thông báo yêu cầu các gia đình tại đây phải để lại một phần diện tích đất đã san lấp làm ngõ đi cho các hộ dân phía trong. Thực hiện đúng theo chủ trương, chính sách đó, 03 gia đình này đã thỏa thuận về việc để lại một phần diện tích đất làm ngõ đi chung như sau: gia đình bà Sâm lùi lại 0,8m (bao gồm 0,5m móng nhà), gia đình ông Trương Hữu Hưng lùi lại 0,4m, gia đình bà Nguyễn Thị Hải lùi lại 0,4m.

Năm 1991, UBND thị trấn Gia Lâm thực hiện chính sách cấp đất cho các hộ ở phía trong, nhưng không triển khai mở đường ngõ đi chung mà hợp lý hóa diện tích ngõ đi chung cho gia đình bà Hải. Mặt khác, cũng vào thời điểm đó, gia đình bà Hải đã tự ý xây tường chắn con đường để mở ngõ đi chung.

Nhận thấy, việc làm của UBND thị trấn Gia Lâm và gia đình bà Hải là trái pháp luật, xâm phạm trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của gia đình bà Sâm và những gia đình xung quanh, ngày 20/10/1991, bà Sâm đã gửi Đơn đề nghị tới UBND thị trấn Gia Lâm: đề nghị UBND thị trấn trả lại phần diện tích ngõ đi chung mà gia đình bà Sâm đã tự nguyện góp vào làm ngõ đi chung. Căn cứ vào đề nghị trên, UBND huyện Gia Lâm chưa ban hành quyết định hợp thức hóa phần diện tích đất này.

Từ đó đến nay, gia đình bà Sâm liên tục gửi các đơn thư khiếu nại đến cơ quan Nhà nước có thẩm quyền đề nghị xem xét, giải quyết nhưng gia đình bà vẫn chưa nhận được hướng giải quyết thấu tình đạt lý. Tại Biên bản làm việc ngày 11/01/2013, Biên bản ngày 05/7/2016 giữa UBND phường Ngọc Lâm với gia đình bà Sâm đều nhấn mạnh “phần đất tiếp giáp giữa gia đình ông Hoàng Văn Khang và bà Nguyễn Thị Hải là ngõ đi chung hiện do gia đình bà Nguyễn Thị Hải đang quản lý và sử dụng”.

Trong khi tranh chấp giữa các hộ gia đình vẫn đang tồn tại,ngày 03/08/2016, UBND quận Long Biên cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất số CE 023207 với diện tích 149,5m2, địa chỉ số 43, ngách 135/48, tổ 12, phường Ngọc Lâm, quận Long Biên, thành phố Hà Nội cho ông Vũ Gia Vượng và bà Nguyễn Thị Hải – gồm cả diện tích đất sử dụng làm ngõ đi chung (1,6m x 20m) đang là đối tượng tranh chấp. Theo bà Sâm, ông Khang thì việc UBND quận Long Biên cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho gia đình bà Hải là trái pháp luật, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của gia đình bà Sâm, ông Khang và các hộ gia đình khác đang sinh sống tại địa phương, bởi những căn cứ sau:

Thứ nhất, một phần diện tích trong thửa đất được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất là ngõ đi chung của các hộ dân, thuộc quyền quản lý của UBND phường Ngọc Lâm, cụ thể: tại Biên bản làm việc ngày 11/01/2013 tại trụ sở UBND phường Ngọc Lâm giữa đại diện UBND phường Ngọc Lâm, ông Hoàng Văn Khang và bà Nguyễn Thị Hải có kết luận: “Căn cứ hồ sơ lưu trữ của UBND phường Ngọc Lâm khẳng định phần đất tiếp giáp giữa gia đình ông Hoàng Văn Khang và bà Nguyễn Thị Hải là ngõ đi chung hiện do gia đình bà Nguyễn Thị Hải đang sử dụng và quản lý”.

Thứ hai, UBND quận Long Biên đã vi phạm về thủ tục cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất khi không tiến hành thông báo công khai kết quả kiểm tra tại trụ sở UBND cấp xã và tổ dân phố, khu dân cư nơi có thửa đất, không xem xét giải quyết các ý kiến phản ánh của gia đình bà Sâm, ông Khang về nội dung công khai.

Thứ ba, bà Sâm, ông Khang cho rằng: đất đang có tranh chấp thì không đủ điều kiện để gia đình bà Hải được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, cụ thể từ năm 1991, khi thấy gia đình nhà bà Hải có ý định chiếm dụng phần diện tích đó, gia đình bà Sâm và các hộ dân xung quanh đã gửi rất nhiều Đơn thư khiếu nại, tố cáo nhưng vụ việc vẫn chưa được giải quyết thỏa đáng. Đến ngày 15/9/2016, UBND quận Long Biên mới có Biên bản làm việc Thông báo về kết quả kiến nghị của công dân, thế nhưng không hiểu lý do gì, mà ngày 03/8/2016, UBND quận Long Biên giải quyết, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất cho ông Vũ Gia Vượng và bà Nguyễn Thị Hải.

Trao đổi với phóng viên Dân trí về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên, Luật sư Nhâm Mạnh Hà - Công ty Luật TNHH Đông Hà Nội nhận định:

Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác (GCNQSDĐ) gắn liền với đất là chứng thư pháp lý để Nhà nước xác nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất hợp pháp của người có quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và quyền sở hữu tài sản khác gắn liền với đất. Do đó, việc cấp GCNQSDĐ luôn phải tuân thủ các điều kiện và quy trình chặt chẽ của pháp luật để đảm bảo quyền lợi hợp pháp, không chỉ của người được cấp GCNQSDĐ mà còn đối với cả các cá nhân, tổ chức, hộ gia đình khác có liên quan.

Tuy nhiên, trong vụ việc UBND quận Long Biên cấp GCNQSDĐ số CE 023207 ngày 03/08/2016 cho ông Vũ Gia Vượng và bà Nguyễn Thị Hải lại chưa đảm bảo đúng các điều kiện và quy trình theo quy định pháp luật, gây nên tình trạng khiếu nại, tố cáo kéo dài, ảnh hưởng đến quyền lợi trong việc sử dụng ngõ đi chung của gia đình bà Sâm và các hộ dân xung quanh, cụ thể:

Thứ nhất, vi phạm điều kiện cấp GCNQSDĐ khi đất đang có tranh chấp.

Căn cứ theo quy định tại khoản 2, Điều 101 Luật đất đai 2013 quy định về điều kiện cấp GCNQSDĐ khi hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất mà không có giấy tờ về quyền sử dụng đất, theo đó: “Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất không có các giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật này nhưng đất đã được sử dụng ổn định từ trước ngày 01 tháng 7 năm 2004 và không vi phạm pháp luật về đất đai, nay được Ủy ban nhân dân cấp xã xác nhận là đất không có tranh chấp, phù hợp với quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch chi tiết xây dựng đô thị, quy hoạch xây dựng điểm dân cư nông thôn đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt đối với nơi đã có quy hoạch thì được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất.”.

Như vậy, diện tích đất sử dụng làm ngõ đi chung (1,6m x 20m) đang là đối tượng tranh chấp, đã có nhiều Biên bản làm việc và các Đơn thư kiến nghị, khiếu nại, tố cáo của gia đình bà Sâm và các hộ gia đình xung quanh từ năm 1991 đến nay, nhưng chưa được giải quyết thỏa đáng. Ngày 15/9/2016, UBND quận Long Biên mới có Biên bản làm việc Thông báo về kết quả kiến nghị của công dân, thế nhưng ngày 03/8/2016, UBND quận Long Biên bất chấp những tồn tại, tranh chấp chưa được giải quyết, đã “vội vàng” cấp GCNQSDĐ cho ông Vũ Gia Vượng và bà Nguyễn Thị Hải là chưa đảm bảo điều kiện để cấp GCNQSDĐ theo quy định pháp luật.

Thứ hai, vi phạm về thủ tục cấp GCNQSDĐ

Căn cứ theo quy định của khoản 2, Điều 29 Quyết định số 37/2015/QĐ-UBND của UBND TP Hà Nội về hồ sơ và trình tự, thủ tục công nhận quyền sử dụng đất và cho hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư đang sử dụng đất thì UBND cấp xã phải “thông báo công khai kết quả kiểm tra tại trụ sở UBND cấp xã và tổ dân phố, khu dân cư nơi có thửa đất, xem xét giải quyết các ý kiến phản ánh về nội dung công khai (thời gian công khai kết quả kiểm tra không tính vào thời gian giải quyết thủ tục cấp GCNQSDĐ)”.

Như vậy, theo quy định trên thì trước khi cấp GCNQSDĐ, UBND cấp xã/phường cần phải thông báo công khai kết quả kiểm tra tại trụ sở UBND và tổ dân phố, khu dân cư nơi có thửa đất đối với trường hợp xét thấy thửa đất đủ điều kiện để trình UBND cấp huyện công nhận quyền sử dụng đất và xem xét các ý kiến phản ánh về nội dung công khai. Nhưng, trong quá trình xét, cấp GCNQSDĐ cho gia đình bà Hải, gia đình bà Sâm đã làm Đơn khiếu nại và tại các Biên bản làm việc với UBND phường Ngọc Lâm, UBND quận Long Biên, gia đình bà Sâm không đồng ý với việc tiếp tục làm hồ sơ cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất cho hộ gia đình bà Hải. Bên cạnh đó, còn có sự phải đối của các hộ gia đình xung quanh và tổ trưởng tổ dân phố nhưng theo bà Sâm phản ánh thì gia đình bà Sâm không nhận được bất kỳ thông báo hay giải trình nào đối với đề nghị trên. Điều này đã xâm phạm trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của gia đình bà Sâm và của các hộ gia đình xung quanh.

“Rõ ràng đối với phần diện tích đất (1,6m x 20m) do 03 gia đình: gia đình bà Sâm, ông Hưng và bà Hải lùi lại làm ngõ đi chung đã được UBND phường Ngọc Lâm xác nhận tại Biên bản làm việc ngày 11/01/2013, diện tích đất này thuộc quyền quản lý hợp pháp của UBND phường Ngọc Lâm, được sử dụng làm ngõ đi chung nhưng lại bị gia đình bà Hải chiếm dụng từ năm 1991 đến nay. Việc UBND quận Long Biên bất chấp việc đất đang có tranh chấp, vi phạm trình tự, thủ tục cấp GCNQSDĐ để hợp pháp hóa diện tích ngõ đi chung nêu trên cho gia đình bà Hải, ông Vượng là trái pháp luật, ảnh hưởng đến sự tôn nghiêm của pháp luật, đến quyền tự do đi lại của công dân, khiến gia đình bà Sâm cùng các hộ dân sinh sống tại phường Ngọc Lâm vô cùng bức xúc và còn khẳng định sẽ tiếp tục đấu tranh đến cùng để đòi lại diện tích ngõ đi chung cho cộng đồng dân cư đang sinh sống tại phường Ngọc Lâm, quận Long Biên, thành phố Hà Nội”, luật sư Hà nhấn mạnh.

Dân trí sẽ tiếp tục thông tin sự việc đến bạn đọc.

Anh Thế