Chế tài xử lý nhóm cướp 2 triệu USD

Trong vụ cướp 2 triệu USD gần Cửa khẩu Mộc Bài (tỉnh Tây Ninh), Cục Cảnh sát Hình sự Bộ Công an phối hợp Công an tỉnh Tây Ninh và nhiều đơn vị liên quan bắt giữ Đào Xuân Lộc (34 tuổi, quê Đồng Nai), Nguyễn Tuấn Anh (32 tuổi, quê Ninh Bình) và Nguyễn Anh Duy (32 tuổi, quê Bình Định) để điều tra hành vi Cướp tài sản. 

Theo công an, chiều 11/3, Phạm Lý Phương (ở huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh) biết bạn của mẹ cất 2 triệu USD trong nhà nên đã gọi Lộc, Tuấn Anh, Duy và Lê Nguyên Bình. Sau đó, Lộc cùng Tuấn Anh và Duy giả danh công an, đến hỏi gia đình bị hại về nguồn gốc số ngoại tệ trên. 

Khi nữ chủ nhà vào phòng chuẩn bị đồ để đến trụ sở công an, nhóm này đã cướp số tiền trên và rời khỏi hiện trường. Tới trưa ngày 24/3, toàn bộ các đối tượng đã bị công an bắt giữ khi đang lẩn trốn tại tỉnh Gia Lai. 

Với diễn biến hành vi nêu trên, các đối tượng có thể bị xử lý ra sao là thắc mắc của nhiều độc giả. 

Luật sư Dương Đức Thắng (Giám đốc Công ty Luật Đức Trí Tín, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) đánh giá hành vi của nhóm đối tượng thể hiện sự manh động, liều lĩnh, táo tợn. Dù không sử dụng, đe dọa sử dụng vũ lực ngay lập tức nhưng các đối tượng đã mạo danh công an, uy hiếp tinh thần, làm nạn nhân tê liệt ý chí kháng cự và rơi vào trạng thái không thể phản kháng, từ đó thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản. Bởi vậy, có thể xếp trường hợp này thuộc nhóm "hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể chống cự được nhằm chiếm đoạt tài sản" và có dấu hiệu của tội Cướp tài sản theo Điều 168 Bộ luật Hình sự 2015. 

Do đây là tội danh mang tính chất định lượng, vấn đề mấu chốt để xác định trách nhiệm pháp lý của các bị can là số tiền chiếm đoạt chính xác là bao nhiêu. 

Theo thông tin hiện có, số tiền chiếm đoạt tới thời điểm hiện tại là 2 triệu USD, tức khoảng 51 tỷ đồng. Đối chiếu theo quy định tại khoản 4 Điều 168 Bộ luật Hình sự 2015, do số tiền đã vượt mức 500 triệu đồng, các đối tượng có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự với khung hình phạt là 18-20 năm tù hoặc tù chung thân. 

Về nhân thân, theo Cục Cảnh sát hình sự, đây là các đối tượng đã có tiền án, tiền sự. Do đó, nếu quá trình xác minh cho thấy các bị can thuộc nhóm chưa được xóa án tích đã tiếp tục phạm tội thì có thể bị áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự là tái phạm hoặc tái phạm nguy hiểm theo khoản 1, Điều 52 Bộ luật Hình sự 2015. Đồng thời, có thể xem xét thêm các tình tiết tăng nặng tại điểm a, khoản 1 Điều này là "phạm tội có tổ chức". 

Ngoài ra, với tình tiết Phương là con trai của bạn bị hại, nhiều người đặt câu hỏi về việc trong trường hợp bị hại có đơn xin miễn hoặc giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, bị can có bị xử lý hay không? 

Về vấn đề này, luật sư Thắng cho biết theo Điều 155 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, việc xử lý hình sự đối với một số tội danh cụ thể theo quy định tại khoản 1 Điều này sẽ chỉ tiến hành khi có yêu cầu của bị hại hoặc người đại diện hợp pháp của bị hại. Đó là những trường hợp quy định tại khoản 1 các Điều 134 (tội Cố ý gây thương tích), Điều 141 (tội Hiếp dâm), Điều 143 (tội Cưỡng dâm), Điều 155 (tội Làm nhục người khác) hay Điều 156 (tội Vu khống)... thuộc Bộ luật Hình sự 2015.

Ngoài những trường hợp được quy định nêu trên, đối với các tội danh khác, việc xử lý hình sự không cần phải xét tới yếu tố có hay không đơn yêu cầu của bị hại, hay việc bị hại có rút đơn tố giác, đơn trình báo trong quá trình nguồn tin về tội phạm được giải quyết hay không. Do đó, trong trường hợp bị hại rút đơn trình báo hoặc đề nghị miễn trách nhiệm hình sự đối với các vụ việc có dấu hiệu tội danh không thuộc quy định tại Điều 155 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, cơ quan công an hoàn toàn có thể tiếp tục tiến hành điều tra theo đúng quy định của pháp luật.

Do đó, đối với trường hợp này, dù bị hại có đơn hay không, cơ quan chức năng sẽ tiếp tục giải quyết vụ án theo quy định của pháp luật. Việc bị hại có đơn chỉ được coi là tình tiết để cơ quan tiến hành tố tụng xem xét áp dụng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự đối với bị can.