Thiệt thòi khi đóng BHXH vượt mức hưởng lương hưu tối đa?

Tại các hội nghị góp ý cho dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi, đại diện liên đoàn lao động nhiều địa phương cho rằng, mức hưởng trợ cấp một lần khi người lao động (NLĐ) đóng BHXH vượt mức hưởng lương hưu tối đa quá thấp.

Theo Luật BHXH 2014, tỷ lệ hưởng lương hưu tối đa là 75% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH. Lao động nam đóng BHXH 35 năm sẽ đạt được mức lương hưu tối đa, lao động nữ thì cần 30 năm. Từ sau khi đạt mức hưởng lương hưu tối đa, thời gian đóng BHXH sau đó không được tính để tăng tỷ lệ hưởng lương hưu.

Với thời gian tham gia BHXH vượt mức hưởng lương hưu tối đa, Điều 58 Luật BHXH 2014 quy định: "NLĐ có thời gian đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75% thì khi nghỉ hưu, ngoài lương hưu còn được hưởng trợ cấp một lần".

Mức trợ cấp một lần này được tính theo số năm đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75%. Cứ mỗi năm đóng BHXH cao hơn thì được tính bằng 0,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.

Ví dụ, trường hợp ông Vũ đủ tuổi nghỉ hưu và có 40 năm đóng BHXH. Khi nghỉ hưu, ông Vũ được hưởng mức lương hưu tối đa là 75% bình quân tiền lương tháng đóng. Đồng thời, ông dư 5 năm đóng bảo hiểm. Ông Vũ được hưởng trợ cấp một lần cho 5 năm đóng dư này, mỗi năm bằng 0,5 tháng tiền lương bình quân đóng BHXH.

Dù vậy, theo đại diện các liên đoàn lao động, mức trợ cấp một lần như trên quá thấp, khiến NLĐ thiệt thòi và không khuyến khích họ tham gia BHXH khi đã đủ năm để hưởng lương hưu tối đa.

Dự thảo Luật BHXH sửa đổi đề xuất điều chỉnh quy định về mức trợ cấp một lần khi NLĐ dư năm đóng BHXH tại Điều 75. Theo đó, dự thảo nêu 2 phương án.

Phương án 1 giữ nguyên mức trợ cấp một lần khi nghỉ hưu là 0,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH như Luật BHXH 2014.

Phương án 2 cũng giữ nguyên mức trợ cấp một lần là 0,5 tháng. Tuy nhiên, phương án này bổ sung thêm trường hợp NLĐ đã đủ điều kiện hưởng lương hưu mà tiếp tục đóng BHXH.

Với trường hợp này, mỗi năm đóng BHXH sau độ tuổi nghỉ hưu cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75% được tính bằng 2 lần của mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH.

Góp ý về đề xuất này, đại diện liên đoàn lao động nhiều tỉnh phía Nam đề nghị cho mọi trường hợp nghỉ hưu có số năm đóng BHXH cao hơn mức hưởng lương hưu 75% được hưởng mức trợ cấp một lần là 2 tháng tiền lương bình quân đóng BHXH cho mỗi năm đóng thêm.