Rời ghế Bộ trưởng đã 10 năm, ông Võ Hồng Phúc dành những lời vừa nể trọng vừa hóm hỉnh, thân thương khi kể về vợ mình, bà Hồ Thị Thanh Hương, một bác sĩ nhãn khoa đã nghỉ hưu.

Qua những câu chuyện kể của vị Bộ trưởng có 2 nhiệm kỳ liên tiếp làm tư lệnh ngành Kế hoạch - Đầu tư (2002-2011), người phụ nữ đã đồng hành cùng ông hơn nửa thế kỷ qua, từ những ngày "chân ướt chân ráo" bước vào Ủy ban Kế hoạch nhà nước (những năm 60 của thế kỷ trước, nay là Bộ Kế hoạch và Đầu tư), hết sức tinh tế, khiêm nhường, cũng đầy tự trọng. Bà chưa từng can dự, tác động đến công việc của chồng, thậm chí luôn chủ động tránh né những "đặc ân" có thể có với danh nghĩa vợ Bộ trưởng, hay làm khó dễ chồng, để chồng toàn tâm toàn ý công tác.

Ông Võ Hồng Phúc kể, những năm 1991- 1992, đất nước mở cửa, hội nhập, người các nước phương Tây vào Việt Nam nhiều, phong trào học tiếng Anh lên cao.

Tết năm 1992, theo thông lệ, tại Ủy ban Kế hoạch Nhà nước nơi ông công tác, các vụ đi chúc tết lẫn nhau vào ngày làm việc tân niên, sau đợt nghỉ. Khi ấy ông Phúc là Vụ trưởng Vụ Công nghiệp, cùng anh em sang vụ Nông nghiệp khai xuân, chúc tết thì gặp hai cán bộ nữ, trong đó một người là vợ ông Cao Viết Sinh, sau này là Thứ trưởng Thường trực Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Câu chuyện về người vợ của ông Phúc qua lời hai nữ cán bộ Vụ Nông nghiệp khi đó khiến ngay bản thân ông cũng… bất ngờ.

Ông Phúc nhớ lại: "Đến Vụ Nông nghiệp, tôi gặp chị Lộc và chị Mẫn ở đó. Chị Mẫn là vợ anh Cao Viết Sinh ở cùng cơ quan. Sau khi chúc Tết vui vẻ. Chị Mẫn nói:

- "Em với Lộc biết bí mật ngày xưa của anh rồi nhé. Hôm vừa rồi đi học tiếng Anh (phong trào học tiếng Anh khi đó đang nở rộ - PV), gặp người yêu cũ của anh. Chị ấy là bác sĩ làm bên Tổng Liên đoàn Lao động. Chị ấy kể, ngày xưa hai người yêu nhau lắm. Sau chị chủ động thôi.

Bọn em hỏi vì sao chị thôi, chị ấy bảo ngày xưa anh yêu đương lăng nhăng lắm, khi gặp chị rồi, vẫn có người qua lại trò chuyện, chị không chịu nổi nên chị thôi. Chị ấy bảo sau đó chị ấy lấy một anh bộ đội hơn chị 13-14 tuổi nhưng chân chất lắm. Anh ấy lên Đại tá rồi về hưu. Chị ấy có hỏi thăm tình hình của anh".

Tôi vội cắt ngang:

- "Bọn em nói gì rồi?"

Mẫn nói:

- "Bọn em bảo, tiếc cho chị quá, ông Phúc bây giờ là Vụ trưởng rồi, vụ trưởng sáng giá, nghe nói chuẩn bị lên thứ trưởng đấy, lại vừa trẻ đẹp. Chị ấy xuýt xoa có vẻ tiếc, nhưng lại bảo, tính lăng nhăng thì chị ấy không chịu nổi. Chị ấy hỏi anh còn lăng nhăng không? Bọn em bảo, đang còn phấn đấu mà, nghiêm chỉnh lắm!"

Tôi bảo:

- "Bọn em mắc lừa rồi, vợ anh đấy, vợ anh cao mưu lắm. May mà các em không nói xấu anh!".

Hai cán bộ nữ vẫn không tin lời ông Phúc. Trưa hôm sau, cả hai đến nhà ông Phúc chơi, dự định gặp, chúc tết vợ ông để… kiểm chứng. Đúng hôm ông về nhà có việc. Nguyên Bộ trưởng kể, thấy hai người, ông cười lớn, hỏi luôn: "Bây giờ thì các em tin anh hay tin bà kia? Thấy bà ấy cao thủ không?".

Vẫn là chuyện bà Hồ Thị Thanh Hương chưa từng "khoe danh" vợ Bộ trưởng, ông Phúc kể, năm 2007, khi ông bước vào nhiệm kỳ thứ hai làm Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư, bà Hương cùng con gái đặt một tour đi Trung Quốc khi cô vừa tốt nghiệp Thạc sĩ ở Anh về, đang chờ xin việc.

Trong đoàn đi 20 người, có một nam giới khoảng bằng tuổi bà Hương, thấy chỉ có hai mẹ con đi với nhau, ra hỏi thăm, nói chuyện, tự giới thiệu, mình tên N., làm đại diện cho một công ty Hàn Quốc tại Hà Nội. Hỏi thăm qua lại về gia cảnh, bà Hương giới thiệu mình là giáo viên nghỉ hưu, chồng là… Đại tá về hưu, có con trai làm cho công ty nước ngoài mới mua vé cho mẹ và em đi du lịch, phần thưởng cho em gái học giỏi. Bà Hương cũng chia sẻ, đang lo là con gái vừa tốt nghiệp, chưa biết xin về đâu làm.

Không ngờ, sau câu chuyện giữa những người bạn mới quen, anh N. ngỏ ý giúp: "Chị không lo, tôi quen thân với anh Võ Hồng Phúc, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tôi sẽ nhờ anh ấy giúp (giúp xin việc cho con gái bà Hương - PV).

Sau chuyến đi Trung Quốc về, bà Hương có hỏi lại chồng quen thân ai tên là N. làm cho công ty Hàn Quốc không thì ông Phúc khẳng định không có ấn tượng nào về người như vậy vì một năm tiếp rất nhiều khách, không nhớ hết nổi.

"Vợ tôi kể lại chuyện tự xưng là giáo viên nghỉ hưu, vợ Đại tá về hưu, trong đoàn ai cũng tin. Anh N. còn hứa sẽ nhờ Bộ trưởng giúp xin việc cho con gái. Duy chỉ có một bà cụ lớn tuổi trong đoàn là không tin. Bà nói khẽ với vợ tôi: "Cô không lừa nổi tôi đâu. Nhìn dáng vẻ của cô là tôi biết cô là thế nào rồi!" - ông Phúc kể.

Cũng theo vị Bộ trưởng, khi đó, ông có "đe" vợ: "Em lại bài cũ, lần này thì "kẻ cắp bà già gặp nhau" rồi nhé ! Khó mà qua mắt các bà!". Bà cụ đó, theo lời ông Phúc, sau vợ ông hỏi chuyện mới biết là thân mẫu của một người mà rất nhiều người biết.

"Ít lâu sau, anh N. đến nhà tôi chơi, vợ tôi gọi tôi xuống tiếp!"- vị Bộ trưởng hóm hỉnh.

Công tác tại một cơ quan rất quan trọng trong Chính phủ giai đoạn trước - Ủy ban Kế hoạch nhà nước, ông Võ Hồng Phúc đi công cán, làm việc tại nước ngoài rất thường xuyên, thậm chí xa nhà liền nhiều ngày, nhiều tháng. Ông đã viết nhiều, kể nhiều về những "chiến dịch", từ đi Nga làm dự án hợp tác khai thác dầu khí đầu tiên, tới giai đoạn "nằm vùng" ở Châu Âu để mở hướng quan hệ với các nước EU, rồi "cày" ODA tại Nhật, mở rộng hợp tác với Mỹ…

Có điều, trong suốt bao nhiêu năm đó, chưa bao giờ ông Phúc đưa vợ cùng đi nước ngoài, nói đúng hơn là đi cùng vợ trong các chuyến công tác. Chính vì thế, là vợ Bộ trưởng, nhưng nhiều người trong Bộ Kế hoạch và Đầu tư sau này, qua 2 nhiệm kỳ ông giữ chức, vẫn không biết mặt bà Hương.

Chuyện người vợ kín tiếng của Bộ trưởng từng dẫn tới một sự việc khá hy hữu, vợ cán bộ Bộ Kế hoạch và Đầu tư từng "khoe" chồng là cán bộ cấp cao với chính… vợ Bộ trưởng. Theo lời ông Phúc, khi bà Hương cùng một số người bạn đi tập dưỡng sinh tại khách sạn Daewoo, đứng cạnh một người phụ nữ, chị này hỏi bà Hương làm ở đâu, chồng con công tác thế nào.

Bà Hương lại "bài cũ", tự nhận là giáo viên nghỉ hưu, chồng là Đại tá quân đội về hưu. Người bạn tập tỏ ra ngạc nhiên là gia cảnh thế mà bà Hương mua được vé vào Daewoo tập. Bà Hương giải thích có con trai làm cho công ty Hàn Quốc, mua được vé hạ giá, thương mẹ yếu nên mua cho mẹ đi tập giữ sức.

Lúc này, người bạn tập tự giới thiệu chồng chị là "quan chức cấp cao ở Bộ Kế hoạch và Đầu tư", bản thân chị là doanh nhân, con cái đang du học, nhà "cũng có điều kiện".

Mấy ngày sau bà Hương và người phụ nữ này lại gặp nhau ở phòng tập. Khi đó, bà Hương đi tập cùng bạn là vợ ông Đỗ Trung Tá, Bộ trưởng Bộ Bưu chính - Viễn Thông. Người phụ nữ có chồng là quan chức ở Bộ Kế hoạch và Đầu tư nói chuyện với vợ ông Đỗ Trung Tá, người này chỉ bà Hương và nhắc: "Lại chào vợ sếp của chồng cô đi, bà Hương vợ ông Phúc kia kìa!".

Đến lúc đó, người phụ nữ có chồng là quan chức cấp cao ở Bộ Kế hoạch và Đầu tư mới… ngã ngửa.

"Tối hôm đó về vợ tôi kể lại câu chuyện gặp chị này nên tôi mới biết. Vài hôm sau, anh T., chồng chị, là Vụ trưởng của bộ lên gặp tôi có việc. Vừa vào cửa, tôi cười: "Chào quan chức cấp cao của Bộ Kế hoạch và Đầu tư". Anh T. cũng cười vì chuyện cô vợ "hâm" nhà mình.

Sau chuyện đó, tôi nói đùa với anh em trong Bộ: "Ai mà gặp người như thế… như thế… xưng là giáo viên nghỉ hưu, vợ của Đại tá về hưu thì phải hết sức cảnh giác!" - nguyên Bộ trưởng Võ Hồng Phúc vui vẻ kể.

Mặc dù là vợ Bộ trưởng, theo ông Phúc, chưa lần nào bà Hương nhận về mình những đặc quyền, đặc lợi. Nguyên Bộ trưởng Võ Hồng Phúc tả về vợ "đúng chất của người con gái xứ Huế" nên rất đoan trang, hướng nội, luôn nhường nhịn, chuyên tâm chăm lo gia đình, chồng con, không bao giờ can thiệp công việc cơ quan của chồng.

Trong 43 năm ông Phúc làm việc ở Bộ Kế hoạch và Đầu tư, từ khi còn là một cán bộ cấp vụ tới 10 năm làm Bộ trưởng, bà Hương chỉ lên cơ quan chồng 2 lần, hồi bao cấp, để chở gạo công đoàn mua cho ngày Tết. Bà Hương không thích người không phải là bà con bạn bè thân thiết đến nhà. Nếu người nào đó có việc thì nói ở cơ quan. Hoặc giả có việc gấp đến nhà thì chỉ có ông Phúc đứng ra tiếp, bà Hương chỉ chu đáo bưng nước mời khách chứ không tiếp chuyện. Đây cũng là lý do nhiều cán bộ dưới quyền không biết mặt vợ Bộ trưởng.

Còn với ông Phúc, ông vừa tự hào là Bộ trưởng với anh em cơ quan nhưng cũng vừa tự hào là ông "Đại tá về hưu" trong mắt vợ, từ năm 1991 cho đến nay".

Dù không ít trắc trở như vậy, người bạn đời vẫn luôn là người đồng hành lặng lẽ bên chồng, không than vãn, áp lực. Bà Hương cũng chỉ "giữ phần" cho mình và gia đình "ông Đại tá về hưu từ năm 1991".

Sau khi nghỉ hưu năm 2011, rời chính trường, ông Võ Hồng Phúc cho biết, luôn hạnh phúc bên gia đình, vợ con và các cháu. Để thực hiện lời hứa với bà xã, năm 2019 ông cùng vợ sang Nhật "công du… hai mình" khi đã bước sang tuổi 74.

"Vợ tôi hài lòng lắm, khi giờ cả nhà thực sự là về "sống với dân", với láng giềng là gia đình ông thợ sửa xe máy, bà chủ quán cháo lòng cùng xóm, rất thân thiện. Các bà hàng xóm và vợ tôi vẫn hàng ngày mang sang cho nhau khi thì bát cà, lúc là đĩa dưa muối, thân tình lắm" - vị Bộ trưởng bao năm tất bật nơi chính trường vui vẻ kể.

Nội dung: An Linh

Thiết kế: Thủy Tiên