Đại gia bất động sản, chủ doanh nghiệp phải dành quỹ đất xây nhà công nhân?

Trả lời về chủ đề tín dụng cho nhà ở công nhân, người lao động đang được dư luận quan tâm, ông Hà Quang Hưng, Phó Cục trưởng, Cục Quản lý Nhà và Thị trường Bất động sản, Bộ Xây dựng đã chia sẻ cặn kẽ.

Thưa ông, mới đây Bộ Xây dựng đề xuất Chính phủ dành 50.000 tỷ đồng phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân. Đây được xem là chính sách táo bạo, thu hút sự quan tâm rộng rãi của dư luận vì trong nhiều năm qua, chúng ta thực hiện chính sách nhà ở xã hội, nhưng chưa thành công và lần này phải thêm một chính chuyên biệt, đặc thù?

- Trong thời gian vừa qua mặc dù đã đạt được những kết quả rất đáng ghi nhận nhưng cũng vẫn chưa đạt được mục tiêu đề ra trong Chiến lược phát triển nhà ở đến năm 2020, tầm nhìn 2030. Qua theo dõi, chúng tôi đánh giá một số nguyên nhân chính của tồn tại này là:

Đầu tiên là do thiếu quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội. Theo luật Nhà ở và các nghị định hướng dẫn, đã yêu cầu các địa phương, các doanh nghiệp trong quá trình thực hiện các dự án phát triển nhà ở thương mại, nhà ở đô thị thì phải dành quỹ đất 20% đã đầu tư hạ tầng để đầu tư phát triển nhà ở xã hội. Tuy nhiên, trên thực tế có một số địa phương, một số chủ đầu tư đã không thực hiện nghiêm các quy định này.

Thứ 2, chúng ta thiếu nguồn vốn cho đầu tư phát triển nhà ở xã hội. Trong giai đoạn 2016 - 2020, ngân sách nhà nước mới đầu tư, mới bố trí được 2163 tỷ đồng/ 9000 tỷ đồng của ngân hàng chính sách xã hội để cho các đối tượng khách hàng cá nhân vay để thuê, mua nhà ở xã hội. Ngoài ra chủ đầu tư cũng chưa được tiếp cận nguồn vốn vay do ngân sách nhà nước chưa bố trí được vốn cấp bù lãi xuất để cho các ngân hàng thương mại, các đối tượng này vay.

Thứ 3, cơ chế chính sách hỗ trợ cho các chủ đầu tư các doanh nghiệp chưa thực chất và cũng chưa đủ mạnh để khuyến khích họ đầu tư vào xây dựng nhà ở xã hội.

Và cuối cùng, đối tượng công nhân, người lao động tại khu công nghiệp chưa có chính sách riêng. Hiện nay họ vẫn mới chỉ là một trong 10 nhóm đối tượng hưởng hỗ trợ theo quy định tại điều 49 Luật Nhà ở.

Ông có thể nói rõ thêm về sự thiếu hụt chính sách nhà ở cũng như chính sách chưa đi vào đời sống hiện nay?

- Hiện nay Nhà nước miễn cho chủ đầu tư quyền sử dụng đất, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, giảm thuế VAT, tuy nhiên những miễn giảm này không được tính vào giá thành miễn giảm cho người dân, như vậy thực chất chủ đầu tư không được hưởng những miễn giảm này mà cuối cùng lại là khách hàng, người mua nhà ở xã hội được hưởng chính sách này thông qua việc giá nhà ở xã hội thấp hơn giá nhà ở thương mại.

Trong thời gian tới về mặt dài hạn, Bộ Xây dựng đang nghiên cứu, sửa đổi Luật Nhà ở 2014 trong đó nghiên cứu sửa đổi cơ chế chính sách phát triển nhà ở xã hội để đảm bảo phù hợp với sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước trong thời đại mới, phù hợp với khả năng chi trả của đại bộ phận người dân đô thị.

Trước mắt, chúng tôi đề nghị các địa phương trong quá trình quy hoạch và triển khai các khu nhà ở thương mại, nhà ở khu đô thị phải thực hiện nghiêm việc dành quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội để đầu tư phát triển nhà ở xã hội.

Xây dựng, rà soát việc xây dựng kế hoạch phát triển nhà ở của địa phương trong đó có phát triển nhà ở xã hội để bố trí các nguồn lực thực hiện.

Đối với, nhà ở công nhân, trong dự kiến sửa Luật nhà ở 2014 chúng tôi đề xuất tách các cơ chế chính sách của nhà ở công nhân thành một cơ chế chính sách riêng để đảm bảo sẽ thúc đẩy được việc phát triển nhà ở công nhân trong thời gian tới.

Bộ Xây dựng vừa có báo cáo Thủ tướng chính phủ đề xuất đưa vào chương trình phục hồi kinh tế của đất nước hậu Covid-19 một gói chính sách đặc thù để hỗ trợ cho phát triển nhà ở xã hội để đảm bảo mục tiêu kép là an sinh nhà ở cho công nhân khu công nghiệp và góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế của các doanh nghiệp, hồi phục kinh tế.

Hiện nay, đặc thù cuộc sống của người công nhân là hay di chuyển, nơi làm việc không cố định lâu dài. Mô hình nhà ở để bán và thuê mua hiện nay có hợp lý hay không?

- Thực tế công nhân hiện nay làm việc không cố định một chỗ nên mô hình nhà ở lưu trú cho công nhân thuê sẽ phù hợp hơn với cuộc sống của người công nhân.

Vì vậy, trong thời gian vừa qua Bộ Xây dựng và Bộ Kế hoạch đầu tư đã phối hợp trong việc sửa đổi Nghị quyết 82/2018 về quản lý khu công nghiệp, trong đó có đề xuất các chủ đầu tư kinh doanh hạ tầng các dự án khu công nghiệp phải dành ra quỹ đất để xây dựng nhà ở cho công nhân khu công nghiệp thuê.

Đây là biện pháp để thúc đẩy được vấn đề nhà ở cho công nhân.

Trong đề xuất gói tín dụng 65.000 tỷ đồng đưa ra mới đây, có nội dung tín dụng cho vay mua nhà ở cho công nhân. Chính sách được xây dựng dựa trên khảo sát nhu cầu thực tế của công nhân?

- Trong thời gian, tình hình của đại dịch Covid khiến vấn đề về việc đảm bảo nhà ở cho công nhân rất bức thiết. Do công nhân thiếu nhà ở nên công việc không ổn định, phải chạy dịch về quê.

Việc công nhân không được đảm bảo về nơi ăn chốn ở, khiến việc chống dịch khó khăn và kém hiệu quả.

Chúng tôi thấy mô hình nhà ở lưu trú cho công nhân thuê có thể giúp cho công nhân không phải bỏ ra nhiều tiền mà chủ sở hữu của công nhân này sẽ mua hoặc thuê cả block nhà để bố trí cho công nhân của mình ở mà không phải lo về tiền nhà, điều này sẽ giúp công nhân đảm bảo được mặt tinh thần trong sản xuất của mình.

Trong đề xuất mới đây, Bộ Xây dựng cũng đã tính đến phương án thuê mua. Trong một khu nhà ở cho công nhân lưu trú phải đảm bảo cả 2 mô hình, vừa có nhà ở cho công nhân thuê theo hình thức độc thân ở với 1-2 người và mô hình căn hộ gia đình để cho công nhân có gia đình thuê các căn hộ đó.

Ngoài ra trong các khu nhà ở công nhân phải đảm bảo đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, trường, y tế, trung tâm thương mại, thể dục thể thao… đảm bảo đời sống để người công nhân yên tâm sản xuất.

Trân trọng cảm ơn ông!