Bảo vệ trẻ em trước mối nguy hại từ không gian mạng

Mối nguy hại trên mạng

Theo số liệu của Tổ chức Plan (Tổ chức phi chính phủ quốc tế về trẻ em), Việt Nam là một trong số các quốc gia có tỷ lệ tiếp cận internet cao nhất thế giới, với 70% dân số sử dụng. Đây là không gian để trẻ em và thanh thiếu niên học tập, tiếp cận thông tin, xây dựng mạng lưới, mối quan hệ.

Tuy nhiên sự phát triển của internet đã và đang đặt trẻ em vào nguy cơ mất an toàn. Theo thống kê từ Tổ chức Plan, mỗi năm tại Việt Nam có hàng trăm nghìn trường hợp báo cáo liên quan đến lạm dụng, sử dụng hình ảnh, clip nhạy cảm của trẻ em trên không gian mạng.

Trong đó, trẻ em người dân tộc thiểu số là nhóm dễ bị tổn thương bởi xâm hại, lạm dụng, bóc lột tình dục.

Tại nhiều hội nghị, hội thảo do Sở Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) Quảng Bình phối hợp cùng Tổ chức Plan Việt Nam tổ chức, rất nhiều đại biểu là công an, cán bộ ngành LĐ-TB&XH và giáo viên các trường học trên địa bàn đã chia sẻ nhiều trường hợp trẻ em bị xâm hại trên môi trường mạng.

Thủ đoạn mà các đối tượng sử dụng hiện nay là lừa gạt tình cảm, sau đó, dùng các hình ảnh nhạy cảm của trẻ để đe dọa, tống tiền. Nhiều trẻ sau khi rơi vào bẫy online (trực tuyến), đe dọa đến cuộc sống, thậm chí là tính mạng, sức khỏe tinh thần nhưng lại không có chỗ dựa để chia sẻ, không được tư vấn, hỗ trợ kịp thời từ chính gia đình và cộng đồng.

Trong khi đó, cha mẹ, người chăm sóc, giáo viên và người dân trong cộng đồng còn thiếu kiến thức và khả năng để trở thành nhân tố tích cực trong việc phát hiện, tố cáo các hành vi lạm dụng, bóc lột tình dục trên không gian mạng.

Xây dựng chỗ dựa cho trẻ em

Nhằm giảm thiểu cũng như bảo vệ trẻ em trước những mối nguy hại từ không gian mạng, Sở LĐ-TB&XH Quảng Bình đã phối hợp với Tổ chức Plan Việt Nam triển khai dự án "Mô hình hỗ trợ trẻ em bị bạo lực và xâm hại trên không gian mạng dựa vào cộng đồng giai đoạn 2023-2024".

Quảng Bình là một trong hai địa phương được lựa chọn để triển khai dự án, và được kỳ vọng sẽ tạo nền tảng, chỗ dựa vững chắc cho trẻ không may phải trải qua bạo lực, xâm hại trực tuyến.

Trong 15 hoạt động được triển khai tại Quảng Bình, hiện dự án đã triển khai được một số hoạt động, mang đến những hiệu quả tích cực trong hỗ trợ các trường hợp trẻ em bị xâm hại trên không gian mạng.

Trong đó, dự án chú trọng tổ chức các cuộc nâng cao nhận thức cộng đồng thách thức thái độ dung túng cho bạo lực, chuyển đổi những định kiến về giới tại cấp xã, huyện, tỉnh; nâng cao năng lực cho cán bộ cung cấp dịch vụ công về ứng phó với xâm hại và bóc lột tình dục trẻ em trên không gian mạng, kỹ năng tư vấn và làm việc với nạn nhân bị xâm hại và cơ chế chuyển tuyến.

Dự án đã trang bị kiến thức cho đội ngũ cung cấp dịch vụ cấp huyện và tỉnh về hành vi xâm hại và bóc lột tình dục trẻ em trực tuyến nhằm huy động sự hỗ trợ, tham gia của họ trong quá trình thực hiện mô hình, từ đó củng cố cơ chế ứng phó từ cấp địa phương đến cấp tỉnh…

Là 1 trong 30 học viên thuộc đội ngũ cung cấp dịch vụ cấp huyện, cấp tỉnh tham gia tập huấn nâng cao kiến thức về hành vi xâm hại và bóc lột tình dục trẻ em trực tuyến, chị Nguyễn Thị Hồng Nhung, cán bộ Phòng Y tế huyện Quảng Ninh, cho biết, thông qua việc phân tích, thảo luận, hỗ trợ một trường hợp cụ thể, chị đã củng cố được nhiều kiến thức về bóc lột, xâm hại tình dục với trẻ em.

"Qua tập huấn, tôi và nhiều người đã nắm rõ hơn các nguyên tắc trong thực hành hỗ trợ, bảo vệ trẻ em, kỹ năng sơ cứu tâm lý ban đầu và các lưu ý khi phối hợp với các ban, ngành chức năng để xử lý. Qua đó từng bước ngăn chặn, bảo vệ trẻ em một cách hiệu quả nhất", chị Nhung nói.

Theo ông Hồ Tân Cảnh, Phó Giám đốc Sở LĐ-TB&XH Quảng Bình, mục tiêu của dự án là trẻ vị thành niên ở độ tuổi 10-18, đặc biệt là trẻ em gái và thanh thiếu niên dân tộc thiểu số được tiếp cận các hỗ trợ tổng thể, có nhạy cảm giới và phù hợp với độ tuổi khi bị xâm hại và bóc lột tình dục trên không gian mạng, thông qua thí điểm mô hình hỗ trợ dựa vào cộng đồng.

Dự án "Mô hình hỗ trợ trẻ em bị bạo lực và xâm hại trên không gian mạng dựa vào cộng đồng giai đoạn 2023-2024" được triển khai tại xã Kim Thủy (Lệ Thủy), xã Trường Sơn (Quảng Ninh) và xã Thượng Hóa (Minh Hóa). Dự án này sẽ tập trung vào giải quyết các lỗ hổng đã xác định trong hệ thống bảo vệ trẻ em để ứng phó với bạo lực, xâm hại trên không gian mạng.

Bằng cách làm việc với thanh thiếu niên, trường học, phụ huynh và các nhà cung cấp dịch vụ, dự án sẽ thiết lập một mô hình hỗ trợ trẻ em dựa vào cộng đồng nhằm tạo điều kiện thuận lợi và tăng cường báo cáo các vụ bạo lực, xâm hại trực tuyến cũng như nâng cao chất lượng dịch vụ hỗ trợ trẻ em trải qua bạo lực, xâm hại trực tuyến.

Dù là ở bất cứ môi trường nào, trẻ em bị bóc lột, bị xâm hại cũng cần có chỗ dựa vững chắc từ gia đình, nhà trường, cộng đồng để các em không còn hoang mang, lo sợ và tiếp tục vững tin bước vào đời.

Điều đó càng đòi hỏi việc bảo vệ trẻ em khỏi những rủi ro từ không gian mạng không chỉ là câu chuyện trong khuôn khổ một dự án mà cần phải được triển khai mạnh mẽ, rộng khắp.