Bộ trưởng giải đáp việc chậm có nhà cho người thu nhập thấp

Bộ trưởng Xây dựng Trịnh Đình Dũng là người đăng đàn trong chương trình Dân hỏi – Bộ trưởng trả lời tối 12/7 trên sóng truyền hình quốc gia.

Thêm 40.000 căn hộ trong 2 năm

Câu hỏi đầu tiên chuyển đến Bộ trưởng Xây dựng là của một cặp vợ chồng trẻ, sau khi tốt nghiệp đại học và quyết định ở lại Hà Nội làm việc đang ước mơ mua một căn hộ giá rẻ vì thu nhập của hai vợ chồng chỉ hơn 10 triệu/tháng. Họ cho biết bản thân nắm rõ chính sách và ngày ngày nghe ngóng các thông tin về các dự án nhà ở xã hội để tìm cơ hội nhưng đến nay vẫn chưa mua được nhà vì lượng dự án nhà ở xã hội đưa ra thị trường rất ít, tiến độ các dự án cũng rất chậm.

Ý kiến này cũng trùng với đánh giá của nhiều đại biểu Quốc hội đã nêu tại kỳ họp thứ 9 kết thúc mới đây của Quốc hội là “chính sách nhà ở xã hội rất tốt cho người dân nhưng tiến độ rất là chậm”.

Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng giải thích, chính sách phát triển nhà ở với quan điểm định nhà nước có trách nhiệm hỗ trợ người khó khăn về nhà ở đô thị để cải thiện nhà ở và nội dung đầu tiên được Chính phủ xác định, ban hành văn bản trong tháng 11/2013, tương thích với khẳng định người dân có quyền có chỗ ở trong Hiến pháp mới. Từ đó đến nay, các Nghị định, Thông tư về phát triển nhà ở xã hội đang được hoàn thiện. Luật nhà ở được thông qua cũng mới có hiệu lực thi hành.

“Nói như vậy để thấy chính sách của chúng ta rất là mới. Với quan điểm chỉ đạo như vậy, trong những năm vừa qua, chúng ta đã phát triển được 40.000 căn hộ nhà ở xã hội, đáp ứng cho gần 200.000 người dân” – Bộ trưởng Xây dựng cho biết.

Dù vậy, ông Dũng xác nhận, việc triển khai các Dự án nhà ở xã hội còn chậm. Ngoài nguyên nhân là chính sách mới hoàn thiện, Bộ trưởng Xây dựng nhấn mạnh, đây là chiến lược phát triển dài hạn lâu dài, chứ không phải trung hạn, ngắn hạn.

Ông Dũng chia sẻ, phát triển nhà ở xã hội cần rất nhiều tiền, trong khi ngân sách nhà nước không có để đầu tư, cần phải xã hội hoá.

Một mâu thuẫn khác đặt ra đối với nhà ở xã hội là yêu cầu chất lượng nhà tốt mà giá phải rẻ để phù hợp với khả năng chi trả của người có thu nhập thấp nên không hấp dẫn các nhà đầu tư. Đây cũng là nguyên nhân khiến các nhà ở xã hội chậm triển khai, thực hiện.

Nói về các giải pháp để đẩy nhanh tiến độ, Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng chú trọng việc hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến phát triển nhà ở để tạo môi trường để hỗ trợ phát triển loại hình nhà ở này.

Điểm mấu chốt khác, theo ông Dũng, là sự vào cuộc của các cơ quan Trung ương, đặc biệt là vai trò của các địa phương khi lập chương trình làm việc, kế hoạch phát triển nhà ở xã hội, coi đây là nhiệm vụ chính trị khi xây dựng kế hoạch 5 năm và hàng năm. Theo đó, các địa phương cần tập trung chuẩn bị quỹ đất, tạo điều kiện để các doanh nghiệp sử dụng lao động, cũng như các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản được đầu tư kinh doanh nhà ở xã hội một cách thuận lợi nhất.

Chính quyền đồng thời cũng cần tạo điều kiện cho người dân đầu tư phát triển nhà ở xã hội cho cán bộ, công nhân các khu công nghiệp được thuê để cải thiện chỗ ở - điều pháp luật đã cho phép.

“Làm được như vậy, tôi tin tưởng rằng là chắc chắn từng bước những người có nhu cầu mua nhà ở xã hội sẽ được tiếp cận và cải thiện chỗ ở cho mình” – Bộ trưởng Xây dựng nhận định.

Cũng là chuyện nhà ở cho người thu nhập thấp, một số công nhân ở Thái Nguyên than với Bộ trưởng là cứ 4 người trong số họ thì chỉ 1 người thuê được nhà trọ, những người còn lại phải đi rất xa để tìm chỗ ở. Ngược lại, nhiều công nhân ở Đông Anh phản ánh, ở đây có nhà ở xã hội nhưng ho cũng không vào ở vì khu vực chưa đủ cơ sở hạ tầng đồng bộ như dịch vụ trông trẻ, ăn uống, y tế, giáo dục.

Một lần nữa đề cập đến vai trò của chính quyền địa phương trong việc “thúc” làm nhà ở công nhân, Bộ trưởng Xây dựng cũng chỉ rõ, Nghị định 188 về phát triển nhà ở xã hội đặt ra yêu cầu gắn phát triển các khu công nghiệp với việc phát triển nhà ở. Các khu công nghiệp tạo ra gia tăng cơ học về người lao động rất lớn, nếu không chủ động về quỹ đất để phát triển nhà ở,  người công nhân sẽ rất khó khăn trong việc cải thiện chỗ ở. Ông Dũng phân tích, phải gắn phát triển công nghiệp với phát triển nhà ở nhưng đặc biệt lưu ý lấy dịch vụ phục vụ nhà ở làm trọng tâm để nâng cao chất lượng cuộc sống của người công nhân, người lao động.

Bài toán đặt ra là nơi ở phải đáp ứng được yêu cầu để người dân có chỗ gửi trẻ tại chỗ, học hành, mua sắm tại chỗ, khám chữa bệnh tại chỗ; đồng thời kết nối giao thông công cộng để giảm chi phí của người lao động, giảm giao thông con lắc, giúp cải thiện nâng cao chất lượng cuộc sống và giảm áp lực, để tiết kiệm đầu tư cho hệ thống giao thông.

Khống chế phát triển đô thị để chống bong bóng bất động sản

Chuyển sang vấn đề khá thời sự hiện nay là lo ngại về nguy cơ tái xuất hiện bong bóng bất động sản, hiện tượng thị trường đang nóng lên là do đầu cơ chứ không phải do nhu cầu thực, Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng “bác” thẳng: “Nói thị trường bất động sản phục hồi mà có giao dịch nhiều là do đầu cơ là không đúng”.

Ông Dũng lý giải, giai đoạn 2011-2013 thị trường đóng băng, lúc đó không có đầu cơ hoặc rất ít đầu cơ. Khi đó, các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản được thực hiện với quan điểm chìa khoá để phục hồi thị trường là gắn phá băng với việc thực hiện Chiến lược nhà ở quốc gia. Từ đó, các giải pháp đề ra là để cấu trúc lại thị trường, cấu trúc lại các dự án, các sản phẩm bất động sản để đa dạng hoá các sản phẩm, hướng tới người tiêu dùng phù hợp với nhiều đối tượng có khả năng chi trả khác nhau, để chuyển từ khu vực dư thừa sang khu vực thiếu nguồn cung.

Thị trường bất động sản đã phục hồi với hướng tập trung phát triển nhà ở xã hội, vừa để giúp thúc đẩy tăng trưởng nền kinh tế vừa giải quyết được vấn đề người dân cải thiện về nhà ở.

Khả năng có hiện tượng đầu cơ trở lại khi giao dịch bất động sản tăng lên là điều không tránh khỏi nhưng Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng trấn an, vấn đề chính là kiểm soát không để thị trường nóng tạo ra bong bóng. Muốn làm được điều này, trước hết cần tăng cường kiểm soát sự phát triển của các đô thị, kiên trì các giải pháp kiểm soát thị trường bất động sản với việc thực hiện Chiến lược nhà ở quốc gia, tức là cân đối cung - cầu. Chiến lược nhà ở quốc gia đưa ra cầu để cải thiện nhà ở cho người dân và phải hướng thị trường bất động sản đáp ứng cầu đó. Làm được như vậy, ông Dũng quả quyết, chắc chắn thị trường sẽ phát triển bền vững.

Bộ trưởng Xây dựng cũng khái quát kế hoạch tăng cường kiểm soát các Dự án bất động sản,  tiếp tục cơ cấu thị trường, các dự án, cơ cấu lại các sản phẩm bất động sản để các sản phẩm đến với mọi người.

Theo đó, cơ quan quản lý nhà nước sẽ thực hiện nghiêm Nghị định 11 của Chính phủ về quản lý phát triển đô thị với yêu cầu phát triển đô thị theo quy hoạch và có kế hoạch. Các địa phương cần tập trung xây dựng các khu đô thị, thành lập ban quản lý phát triển đô thị để cân đối nhu cầu các nguồn lực và dự báo khả năng phát triển nhà ở của từng khu vực từ đó kiểm soát, khắc phục tình trạng phát triển tự phát phong trào dẫn đến lệch pha cung – cầu, đẩy thị trường vào khó khăn, bế tắc như thời gian trước.