Mỹ nêu quan điểm tôn trọng chủ quyền, không quân sự hoá Biển Đông

Ngày 2/4-3/4 tại Selangor, Malaysia đã diễn ra Hội nghị Đối thoại ASEAN-Mỹ lần thứ 31 do Tổng Thư ký Bộ Ngoại giao Malaysia - nước điều phối quan hệ đối thoại ASEAN-Mỹ (giai đoạn 2015-2018) và Quyền Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ đồng chủ trì.

Đây là đối thoại thường niên cấp quan chức cao cấp để kiểm điểm và định hướng triển khai hợp tác giữa ASEAN và Mỹ. Đoàn Việt Nam do Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng dẫn tham dự Hội nghị.

Tại Đối thoại, các nước ASEAN và Mỹ đều khẳng định tầm quan trọng của Quan hệ đối tác chiến lược và chia sẻ các đánh giá tích cực về sự phát triển và các kết quả đạt được trong quan hệ và hợp tác về chính trị-an ninh, kinh tế và văn hóa-xã hội trên cơ sở triển khai Kế hoạch Hành động (KHHĐ) giai đoạn 2016-2020 với 83/95 các hoạt động và dự án đã được thực hiện.

Nhiều chương trình hợp tác và hỗ trợ của Mỹ dành cho ASEAN đã phát huy hiệu quả, đóng góp vào quá trình xây dựng cộng đồng ASEAN như Thoả thuận Khuôn khổ Thương mại và Đầu tư (TIFA), Sáng kiến hợp tác kinh tế mở rộng (E3), Kết nối ASEAN-Mỹ, Dự án Kết nối ASEAN thông qua thương mại và đầu tư (US-ACTI), Sáng kiến Lãnh đạo trẻ Đông Nam Á (YSEALI), sáng kiến Hạ nguồn Mekong (LMI)...

Các nước ASEAN đánh giá cao việc Chính quyền Tổng thống Donald Trump tiếp tục duy trì cam kết với ASEAN, và khẳng định hợp tác chặt chẽ với Mỹ để triển khai các chương trình hợp tác hiệu quả, qua đó hỗ trợ ASEAN tăng cường tính “tự cường và sáng tạo” và thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng 2025.

Cụ thể, hai bên sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ nhằm triển khai hiệu quả KHHĐ 2016-2020, nhất là trong các lĩnh vực ưu tiên như tự do thương mại và đầu tư, phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, kinh tế số, tăng cường kết nối, hợp tác biển, giáo dục đào tạo, giao lưu nhân dân và ứng phó với các thách thức an ninh phi truyền thống như chống khủng bố, an ninh hàng hải, an ninh mạng, biến đổi khí hậu, an ninh nguồn nước.

Quyền Trợ lý Ngoại trưởng (TLNT) Mỹ, bà Susan Thornton khẳng định tầm quan trọng của ASEAN trong chính sách của Mỹ ở khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, ủng hộ sự đoàn kết, thống nhất và vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực. Mỹ sẽ tiếp tục thúc đẩy hợp tác với ASEAN ứng phó với các thách thức an ninh phi truyền thống như an ninh biển, an ninh mạng, chủ nghĩa khủng bố…

Bà Susan Thornton cũng chia sẻ ý tưởng của Mỹ về Chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở, cho rằng triển khai chiến lược này Mỹ mong muốn cùng ASEAN và các đối tác ở khu vực xây dựng một trật tự cân bằng, bình đẳng, tự do thương mại, đầu tư, dựa trên luật lệ.

Mỹ hoan nghênh việc ASEAN và Trung Quốc đi vào đàm phán thực chất về Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước LHQ về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982, và khẳng định ủng hộ việc giải quyết hoà bình các tranh chấp ở Biển Đông trên cơ sở luật pháp quốc tế, tầm quan trọng của tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, tôn trọng chủ quyền và không quân sự hoá.

Phát biểu tại Đối thoại, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng khẳng định Việt Nam coi trọng Quan hệ Đối tác Chiến lược ASEAN-Mỹ, hoan nghênh các kết quả đạt được trong triển khai KHHĐ 2016-2020 cũng như các bước đi tích cực của Mỹ nhằm duy trì cam kết và thúc đẩy hợp tác với ASEAN.

Thay mặt các nước ASEAN trình bày về hợp tác biển, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng đã khẳng định lại lập trường và các nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông, nêu bật nhữngcơ hội và thách thức mà ASEAN và Mỹ và các đối tác khác của ASEAN cần hợp tác để xử lý, như cướp biển, buôn bán người, buôn bán ma túy, đánh bắt cá trái phép, môi trường biển và ứng phó thiên tai thảm họa, giải quyết hoà bình các tranh chấp… thông qua các khuôn khổ và cơ chế khu vực như Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF), Cấp cao Đông Á (EAS), Diễn đàn Biển ASEAN mở rộng (EAMF), trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước LHQ về Luật biển năm 1982, nhằm duy trì môi trường hoà bình, ổn định ở khu vực.

Châu Như Quỳnh