Một năm vụ ám sát cựu Phó Thủ tướng Boris Nemtsov: Vẫn chưa bắt được thủ phạm thực

Các nhà điều tra cáo buộc những nghi phạm người Chechnya đứng sau vụ ám sát này, nhưng những người ủng hộ ông Boris Nemtsov lại cho rằng, chúng chỉ là những kẻ được trả tiền để giết cựu Phó Thủ tướng và kẻ ra lệnh hiện vẫn chưa được xác định hay bị bắt.

Không những tranh luận về kẻ đứng sau, mà người ta còn không thống nhất được với nhau về con số người tham dự buổi lễ tuần hành nhân kỷ niệm 1 năm cựu Phó Thủ tướng Boris Nemtsov bị bắn chết.

Trong khi một số thành viên đảng đối lập cho rằng có tới 100.000 người xuống đường, thì các nhà quan sát nói con số này khoảng 25.000 người, nhưng cảnh sát chỉ ước chừng 7.500 người tham gia tuần hành hôm 27-2 vừa kỷ niệm vụ ám sát ông Boris Nemtsov, vừa yêu cầu nhà chức trách trừng phạt kẻ đứng sau vụ án của cựu Phó Thủ tướng.

Hãng Reuters cho biết, chính quyền thủ đô đã phong tỏa trung tâm Moskva hôm 27-2 và quây người tuần hành bằng những hàng rào kim loại có cảnh sát bảo vệ, trong đó một số người còn mặc áo chống đạn và đội mũ bảo hiểm để đề phòng có xung đột.

Bởi cảnh sát đã chặn người biểu tình tới địa điểm ông Boris Nemtsov bị bắn, nhưng nhiều người vẫn đến đặt hoa và những hoạt động tương tự cũng được tổ chức ở các thành phố trên khắp nước Nga.

Ai là nghi can số một?

1 năm trước, tối 27-2-2015, ông Boris Nemtsov đã bị bắn 4 phát vào lưng khi đang đi bộ với người tình Anna Duritskaya trên cầu Bolshoy Moskvoretsky, gần điện Kremlin. Các nhà điều tra cáo buộc những nghi phạm người Chechnya đứng sau vụ ám sát này, nhưng những người ủng hộ ông Boris Nemtsov lại cho rằng, chúng chỉ là những kẻ được trả tiền để giết cựu Phó Thủ tướng và kẻ ra lệnh hiện vẫn chưa được xác định hay bị bắt.

Có người cho rằng, ông Ramzan Kadyrov, lãnh đạo Chechnya, là người đã ra lệnh giết cựu Phó thủ tướng và con gái ông Boris Nemtsov, bà Zhanna Nemtsov từng nhiều lần yêu cầu giới chức Nga thẩm vấn Tổng thống Chechnya Ramzan Kadyrov về cái chết của cha mình, nhưng bất thành.

Gần 9 tháng trước (18-6-2015), khi trả lời giới truyền thông, Tổng thống Ramzan Kadyrov từng tố cáo phương Tây sát hại ông Boris Nemtsov, với sự giúp đỡ của những kẻ khủng bố Chechnya. Đồng thời cho rằng, kẻ chủ mưu có thể là Adam Osmayev. Và tuyên bố sẽ từ chức, rời chính trường sau khi kết thúc nhiệm kỳ vào tháng 4 tới của Tổng thống Ramzan Kadyrov đang khiến dư luận đặc biệt quan tâm.

Bởi trong tuyên bố hôm 27-2, ông Ramzan Kadyrov cho rằng, thời của mình đã qua bởi ai cũng có giới hạn và sẽ không tìm kiếm một vị trí nào trong chính phủ Nga. Đồng thời từ chối dự đoán ai sẽ trở thành tân Tổng thống Chechnya.

Tuyên bố từ chức của ông Ramzan Kadyrov được đưa ra chỉ vài ngày sau khi chính trị gia đối lập phe tự do Ilya Yashin công bố báo cáo, trong đó gọi Tổng thống Chechnya là mối đe dọa đối với an ninh của nước Nga. Bởi nhà lãnh đạo Chechnya theo chủ nghĩa ly khai, có quân đội riêng, áp đặt luật Hồi giáo Sharia ở Chechnya…

Ông Wadim Prokhorov là bạn ông Boris Nemtsov và hiện là luật sư của gia đình cựu Phó Thủ tướng vừa cho biết, các sát thủ đã để lại nhiều chứng cứ tại hiện trường, nên nhanh chóng bị phát hiện và họ đều là thành viên của lực lượng an ninh Chechnya. Còn kẻ trực tiếp bắn chết ông Boris Nemtsov là thành viên trong nhóm vệ sĩ của Tổng thống Ramzan Kadyrov.

Tuy nhiên, cuộc điều tra hiện vẫn đi vào bế tắc. Hơn 2 tháng trước (29-12-2015), cảnh sát Nga cho biết, đã xác định Ruslan Mukhudinov, cựu quan chức Bộ Nội vụ Chechnya, là kẻ ra lệnh cho 5 sát thủ Zaur Dadayev, Anzor Gubashev, Shadid Gubashev, Tamerlan Eskerkhanov và Khamzat Bakhayev bắn ông Boris Nemtsov.

Và chúng bị buộc tội giết người có tổ chức, tích trữ, vận chuyển vũ khí bất hợp pháp. Cảnh sát cũng thông báo, Zaur Dadayev, cựu binh Chechnya, là kẻ sát hại ông Boris Nemtsov.

Tờ Telegraph từng cho biết, Zaur Dadaev đã viết thư cho Tổng thống Putin để khẳng định mình vô tội và những lời khai trước đó là do bị ép cung. Còn theo ông Vladimir Markin, người phát ngôn của Ủy ban điều tra Nga, Ruslan Mukhudinov là tội phạm quốc tế từ tháng 11-2015 và việc bắt giữ, xét xử tên này chỉ là vấn đề thời gian. Nhưng luật sư của ông Ruslan Mukhudinov lại tuyên bố, không có bằng chứng thuyết phục nào chống lại thân chủ của mình.

Ông Vadim Prokhorov, luật sư của gia đình cựu Phó Thủ tướng Boris Nemtsov cũng cho rằng, việc ông Ruslan Mukhudinov bị cáo buộc là chủ mưu "hoàn toàn vô lý và giống như một trò đùa". Bởi Ruslan Mukhudinov chỉ là một trong những tay sai của vụ ám sát này.

Về phần mình, bà Zhanna Nemtsova, con gái ông Boris Nemtsov đã bày tỏ sự thất vọng vì diễn biến của cuộc điều tra, nên đang muốn tìm sự hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế để giải quyết vụ án này.

Vì cựu Phó Thủ tướng Boris Nemtsov là chính trị gia danh tiếng nhất bị sát hại ở Nga trong 15 năm qua, nên cái chết của ông được dư luận và chính giới đặc biệt quan tâm. 1 năm trước (1-3-2015), tờ The Guardian từng đăng bài "Đồng sự của ông Boris Nemtsov lo sợ thủ phạm chính trị ở Nga sẽ không sa lưới".

Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko cũng từng tuyên bố (28-2-2015), ông Boris Nemtsov chết sau khi định tiết lộ bằng chứng về sự tham dự của Nga trong cuộc xung đột giữa lực lượng ly khai Đông Ukraine với quân đội nước này.

Trong khi đó, Tổng thống Putin khẳng định, sẽ làm tất cả để những kẻ tổ chức và thực thi hành động tội ác hèn hạ và ác độc này bị trừng phạt tương xứng; đồng thời coi đây là một vụ "khiêu khích nhằm làm bất ổn đất nước".

Những tin đồn khác nhau

Một trong những nguyên nhân khiến cho vụ ám sát ông Boris Nemtsov vẫn còn nhiều tranh cãi bởi có nhiều thông tin khác nhau.

Tờ Komsomolskaya Pravda từng đưa tin, người mẫu Ukraine Anna Duritskaya có liên quan đến cái chết của ông Boris Nemtsov. Bởi cô Anna Duritskaya sở hữu 2 điện thoại di động tại thời điểm cựu Phó Thủ tướng bị sát hại. Và ngay sau khi án mạng xảy ra, cô Anna Duritskaya đã chạy tới chỗ xe dọn tuyết, nhờ người lái xe gọi cứu thương bằng di động của mình với lý do không thể làm được vì sốc. Người lái xe sau khi gọi đã rời khỏi hiện trường và chiếc điện thoại này đã được người mẫu Ukraine trao cho cơ quan an ninh để điều tra.

Nhưng thông qua việc kiểm tra băng ghi hình từ camera cho thấy, cô Anna Duritskaya đã lại gần thùng rác đặt cạnh cầu Bolshoy Moskvoretsky để vứt bỏ vật gì đó. Nhân viên điều tra đã tìm thấy điện thoại di động gắn chíp truyền phát tín hiệu thuộc về cô Anna Duritskaya. Và Ủy ban điều tra Nga cũng chỉ ra những mâu thuẫn trong lời khai của cô Anna Duritskaya, nên đã quyết định kiểm tra khả năng người mẫu Ukraine có liên quan tới vụ ám sát ông Boris Nemtsov.

Theo giới truyền thông, cô Anna Duritskaya đang ở quê nhà và được bảo vệ nghiêm ngặt bởi nhân viên Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) vì người mẫu đã báo với cảnh sát chuyện mình bị dọa giết sau khi trở về nước. Do đó, nếu các nhà điều tra Nga muốn làm rõ những nghi vấn sẽ phải sang Kiev.

Được biết, ngoài việc có 4 con với người vợ cũ Raisa, ông Boris Nemtsov còn có 2 con riêng và một trong 2 người tình là Ekaterina Odintsova, cựu MC truyền hình, hiện là Tổng biên tập tạp chí OK ở Nga.

Cảnh sát Moskva đã phác họa chân dung sát thủ dựa theo mô tả của cô Anna Duritskaya và nhân chứng Viktor. Theo đó, sát thủ cao 170-175cm, tóc đen cắt ngắn, mặc quần bò xanh và áo len nâu. Và theo các điều tra viên, cảnh sát đã phát hiện chiếc LADA Priora màu trắng (có nguồn gốc từ nước Cộng hoà Ingushetia) bị bỏ lại ở trung tâm thủ đô Moskva, có thể được dùng để sát hại ông Boris Nemtsov. Và sát thủ đã bắn liên tiếp 6 phát đạn từ một khẩu súng quân dụng Makarov, trong đó có 4 viên trúng mục tiêu, khiến ông Boris Nemtsov chết ngay tại chỗ.

Theo ông Vladimir Markin, phát ngôn viên Ủy ban Điều tra, vụ sát hại có thể là một sự khiêu khích nhằm làm bất ổn tình hình chính trị ở Nga. Vụ việc cũng có thể liên quan tới những lời đe doạ vì lập trường của ông Boris Nemtsov đối với vụ tấn công toà soạn tạp chí trào phúng Charlie Hebdo ở thủ đô Paris, Pháp, hoặc tình hình chiến sự ở Ukraine…

Người ta từng cho rằng, hung thủ sát hại ông Boris Nemtsov không phải là dân chuyên nghiệp. Nhưng theo tiết lộ của nhân viên điều tra, họ đã xác minh và nhận dạng được Ruslik (không có tên trong danh sách truy nã), bí danh của kẻ chủ mưu đã giao súng và ôtô cho sát thủ, đồng thời trả 5 triệu rub (khoảng 85.200 USD) cho mỗi sát thủ nếu họ hoàn thành nhiệm vụ.

Nhóm sát thủ được triệu tập từ tháng 1-2015 và chúng được thành lập một cách tự phát, các thành viên trong nhóm được phân vai rõ ràng, có quan hệ chặt chẽ khi hành động. Và cho tới nay, Zaur Dadayev, cựu chỉ huy của tiểu đoàn Phương Bắc thuộc Bộ Nội vụ Chechnya, là nghi phạm duy nhất thú tội, cũng là người đã nêu tên Ruslik với các điều tra viên, nhưng sau đó rút lại lời khai.

Mặc dù đoạn video có độ phân giải thấp được quay từ camera của đài truyền hình TVC, nhưng cũng giúp mọi người nhận ra khung cảnh toàn thể cầu Bolshoy Moskvoretsky, gần điện Kremlin, hiện trường vụ sát hại cựu Phó Thủ tướng Boris Nemtsov.

Theo đó, ông Boris Nemtsov bị bắn vào lúc 23h31 ngày 27-2-2015 và sát thủ có thể đã chờ sẵn trên cầu Bolshoy Moskvoretsky. Khi sát thủ khai hỏa, ông Boris Nemtsov đang sánh đôi cùng người mẫu Ukraine Anna Duritskaya (sau khi ăn tối và đi bộ về căn hộ của chính trị gia này ở gần đó).

Theo Tuệ Sỹ-Trọng Hậu

Cảnh sát toàn cầu