Bác sĩ chỉ kinh nghiệm “nhận diện” nguy cơ bị hành hung

Ứng xử như thế nào để ngăn bạo hành?

BS Nguyễn Trung Cấp, khoa Cấp cứu (BV Bệnh nhiệt đới Trung ương), khi đi khám bệnh, với những người kỳ vọng quá lớn vào nhân viên y tế là đối tượng dễ có tiềm năng xung đột.

“Vào bệnh viện, người ta mong muốn thầy thuốc phải làm mọi thứ theo kỳ vọng chứ không phải điều kiện thực tế, bác sĩ cùng lúc cấp cứu, điều trị cho nhiều người chứ không riêng một mình họ nên khi không đạt được kỳ vọng đó rất dễ bức xúc. Họ nghĩ rằng đó không phải từ mẫu và dễ dàng “thượng cẳng tay, hạ cẳng chân”.

Cùng quan điểm này, TS Dương Đức Hùng cho rằng, việc nhiều người nhìn nhận và xã hội có xu hướng ca ngợi thầy thuốc như những “ông thánh, bà thánh”, đêm ngày cần phải thức, không cần ăn, lúc nào cũng tươi cười… khiến cũng dễ nảy sinh bức xúc trong điều kiện thực tế điều trị quá tải ở Việt Nam.

"Còn về việc cấp cứu bệnh nhân, tôi luôn nhắc mọi người nên dành thời gian để giải thích cho người nhà bệnh nhân", BS Cấp nói.

Còn với TS.BS Lương Quốc Chính, khoa Cấp cứu (BV Bạch Mai ) chia sẻ, điều khó nhất đối với người bác sĩ là phải "đọc được" thái độ của người nhà để từ đó có những hành động phù hợp nhất có thể trong mỗi tình huống.

"Người bác sĩ không nên hoặc không được để đồng nghiệp đôi co với người nhà người bệnh khi mâu thuẫn có vẻ khó giải quyết nhanh chóng trong một sớm một chiều.

Khi mâu thuẫn xảy ra, người bác sĩ không nên một mình tiếp xúc, giải thích cho người nhà người bệnh. Hãy để đồng nghiệp khác, kể cả là người điều dưỡng có kinh nghiệm, đứng ra dàn xếp", BS Chính nói.

Đừng để bác sĩ chỉ làm tròn vai!

Nhiều bác sĩ chia sẻ, đạo đức xã hội đang là vấn đề nóng, nghiêm trọng, trong khi phản ứng của y tế yếu ớt. Hậu quả là khi pháp luật không bảo vệ thì nhân viên y tế sẽ co cụm vào.

"Trong cấp cứu y tế luôn có những vùng chồng lấn. Nếu thầy thuốc làm việc bằng cái tình, lương tâm trách nhiệm thì kết quả khác hẳn với làm tròn vai", TS Hùng chia sẻ.

Cùng quan điểm này, BS Cấp lo ngại trong giới y hình thành tâm lý vì an toàn cá nhân mà bệnh nhân sẽ bị thiệt thòi, nếu hành vi hành hung bác sĩ vẫn tiếp tục gia tăng.

"Bởi để cứu người, trước tiên bác sĩ phải được an toàn thì mới có thể cứu người. Nhưng nay, khi yếu tố an toàn không còn được đảm bảo, bác sĩ phải tìm cách đảm bảo an toàn cho bản thân mình, rồi mới có thể tìm cách cứu bệnh nhân", BS Cấp nói.

Dẫn chứng về sự "tròn vai" hay làm với cái tình, lương tâm, trách nhiệm, TS Hùng cho biết ông đã từng chứng kiến rất nhiều bệnh nhân được đưa vào viện cấp cứu tai nạn vừa bị dập nát chân, vừa gãy vụn xương, vừa tổn thương mạch.

Với thương tổn như thế bệnh nhân được chỉ định cắt cụt chân cũng không ai nói bác sĩ làm sai, các bác sĩ không đưa ra chỉ định đó. "Còn nước, còn tát. 3 - 4 kíp phẫu thuật với vài chục con người đều xúm vào, vừa phẫu thuật xương vừa nối thần kinh, nối mạch máu, với mổ 7- 8 tiếng đứng phẫu thuật... để rồi thấp thỏi theo dõi cả tuần cả tháng cứu được cái chân của bệnh nhân, cả thầy thuốc, bệnh nhân đều vui sướng. Vậy điều gì khiến người ta làm điều này? Dù có những trường hợp can thiệp, xác xuất thất bại nhiều hơn thành công nhưng từng ấy con người vẫn bỏ ra từng ấy thời gian để cố, dù kết quả không biết có được hay không. Đó là bởi bác sĩ làm việc bằng lương tâm, trách nhiệm chứ không chỉ làm cho "tròn vai". Nếu không đặt vấn đề này thì chính bệnh nhân sẽ chịu thiệt thòi", TS Hùng bày tỏ.

Là đối tượng bị hành hung, bác sĩ bác sĩ V.H.C (BV Xanh Pôn) chia sẻ, sau khi xảy ra vụ việc, người nhà của bệnh nhân đã đến gặp và xin lỗi bác sĩ. "Tôi đã nói lại với họ, chúng tôi vẫn sẽ khâu cho cháu bé dù bố cháu có đánh tôi đi chăng nữa. Tôi muốn cho mọi người thấy, dù bác sĩ có bị chèn ép sao nữa thì họ vẫn phục vụ những người đánh họ".

Còn với điều dưỡng Nguyễn Xuân Vinh, (khoa Tim mạch - BV Việt Đức), anh bức xúc, đau lòng khi thấy nhân viên y tế bị hành hung. Nhưng anh cũng chia sẻ, anh sẽ không "xuống đường" biểu tình như một vài lời kêu gọi, vì "chúng tôi rời bệnh viện, bệnh nhân sẽ nguy kịch".

Bác sĩ có được "chạy" khi bị đe dọa hành hung?

Nói về vấn đề này, ông Phạm Đức Mục, Chủ tịch Hội diều dưỡng Việt Nam cho rằng, bạo hành nhân viên y tế là vấn nạn toàn cầu. Tại Việt Nam trong hai năm qua, số vụ bạo hành nhân viên y tế tăng nhanh. Công bố của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) thống kê có 8 – 38% nhân viên y tế bị bạo hành ở nơi làm việc.

“Tại Việt Nam, Bộ trưởng Y tế từng nói ngành y tế đang gần như đơn độc trong cuộc đấu tranh chống bạo hành bác sĩ. Có bác sĩ gục ngất trên bàn cấp cứu, có bác sĩ bị đa chấn thương, có người chạy không kịp trước nhát dao chí tử cướp đi tính mạng. Bác sĩ đang có những nỗi lo lắng bất an mang tên bạo hành bệnh viện”, ông Mục nói.

Ông cũng chia sẻ thêm, nhiều cán bộ y tế băn khoăn có được “trốn chạy” khỏi nơi có nguy cơ bị bạo hành, bởi họ đang làm nhiệm vụ khám chữa bệnh cứu người?

“Chúng ta được quyền tránh khỏi nơi bị đe doạ, tức là có quyền chạy trốn, theo điều 35 Luật Khám chữa bệnh khi thấy có những nguy cơ không an toàn vì bị đe dọa. Nhân viên y tế hoàn toàn được chạy trốn khỏi nơi không an toàn trước khi báo cáo lãnh đạo. Còn trong trường hợp không trốn chạy được, phải đối diện thì nên có sự khống chế tập thể để tự vệ", ông Mục nói.

TS Chính cũng cho rằng, khi người nhà người bệnh tỏ thái độ hung hăng, có khả năng sẽ thượng cẳng chân, hạ cẳng tay đối với mình, đối với đồng nghiệp (điều này rất dễ nhận thấy), thì tốt nhất người bác sĩ nên nhanh chóng tìm sự trợ giúp và tìm cách rời khỏi nơi không an toàn.

"Cần bảo vệ mình trước cho dù có chuyện gì xảy ra sau đó với mình, với người bệnh. Vì nếu mình không tự đảm bảo an toàn cho mình thì cũng không còn đủ khả năng đảm bảo tính mạng sức khỏe cho người khác", BS Cấp chia sẻ.

Hồng Hải