Nhà máy xử lý nước thải Yên Sở: Sở ngành tư vấn sai khiến ngân sách mất nghìn tỷ đồng

Theo Kiểm toán Nhà nước, qua kiểm toán tại Sở Tài nguyên và Môi trường - đơn vị đầu mối thực hiện dự án - cho thấy, các sở ngành đã bám sát theo nhiệm vụ được thành phố giao, đạt được những kết quả nhất định, dự án đã đi vào hoạt động góp phần cải thiện môi trường trong khu vực.

Tuy nhiên, trong quá trình quản lý, kiểm tra, giám sát còn có nhiều hạn chế.

Cụ thể, UBND thành phố Hà Nội không có văn bản chỉ đạo về việc nhà đầu tư tự ý lắp đặt các thiết bị thay đổi so với danh mục thiết bị đã được quy định của hợp đồng BT. UBND thành phố cũng không có văn bản chấp thuận giá trị dự toán của dự án Nhà máy xử lý nước thải Yên Sở (237,6 triệu USD).

Sở Tài nguyên và Môi trường là cơ quan được UBND thành phố Hà Nội uỷ quyền ký hợp đồng BT thực hiện xây dựng nhà máy. Trong quá trình đàm phán ký hợp đồng BT, Sở này cũng là đơn vị chủ trì đã tham mưu cho UBND thành phố chấp thuận ký hợp đồng BT.

Tuy nhiên, trong quá trình tham mưu hợp đồng BT của dự án đã bỏ qua nội dung “Trước khi bàn giao cho UBND thành phố Hà Nội, nhà đầu tư phải chịu trách nhiệm mọi chi phí để vận hành nhà máy trong 5 năm sau” đã được quy định. Từ đó, dẫn đến UBND thành phố Hà Nội phải tự bỏ chi phí để quản lý, vận hành nhà máy từ khi bàn giao (ngày 1/10/2013) đến nay (12/11/2016) số tiền hơn 275,5 tỷ đồng, tính bình quân 90 tỷ đồng/năm, dự kiến thiệt hại cho 5 năm 450 tỷ đồng.

Nhà đầu tư và Công ty TNHH Gamuda Land Việt Nam lập hồ sơ quyết toán chậm so với quy định hợp đồng BT 15 tháng. Sở Tài nguyên và Môi trường đã có văn bản yêu cầu, đôn đốc nhưng chưa kịp thời và quyết liệt. Theo thời gian quyết toán quy định trong hợp đồng thì quyết toán hợp đồng đã được phê duyệt vào ngày 28/2/2015 nhưng đến 12/11/2016 vẫn chưa được phê duyệt quyết toán.

Sở Tài nguyên và Môi trường cũng không có văn bản chấp thuận thiết kế kỹ thuật và thiết kế bản vẽ thi công có đầy đủ chi tiết kỹ thuật dẫn tới một số hạng mục không có kích thước cụ thể gây khó khăn trong quá trình thẩm tra, kiểm tra và quyết toán.

Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ ra rằng, Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội có trách nhiệm trong việc tổng mức đầu tư được thẩm định còn một số nội dung chưa đúng quy định làm tăng vốn dự án. Cụ thể, tăng thêm 15% khối lượng công tác khác 18,4 triệu USD; lợi nhuận định mức 6% tăng 0,5% so với quy định 785 nghìn USD; sai khối lượng, đơn giá 12,7 triệu USD; giá thiết bị tăng 26,4 triệu USD…. So với dự toán được duyệt, tổng mức đầu được duyệt tăng 81,6 triệu USD dù nội dung, quy mô đầu tư không thay đổi.

Tổng mức đầu tư thẩm định bao gồm cả hạng mục nạo vét 5 hồ Yên Sở mặc dù hạng mục này không được ghi trong Quyết định phê duyệt dự án Nhà máy xử lý nước thải Yên Sở. Đồng thời, giấy chứng nhận đầu tư của UBND thành phố Hà Nội, dự án cũng không có hạng mục này.

Trong khi đó, Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội chưa thực hiện hết trách nhiệm kiểm tra, giám sát việc xây dựng dự án dẫn đến nhà đầu tư lắp đặt thay đổi các thiết bị so với danh mục thiết bị đã được quy định của hợp đồng BT.

Sở Xây dựng Hà Nội có trách nhiệm trong việc dự toán do chủ đầu tư lập còn một số khoản chi phí chưa có cơ sở, chưa đúng quy định về quản lý chi phí đầu tư làm tăng giá trị dự toán công trình hơn 30,7 triệu USD, trong đó chi phí chung 8,99 triệu USD, chi phí tư vấn 9,2 triệu USD, chi phí quản lý dự án 11,2 triệu USD, chi phí nhân công 1,33 triệu USD.

Dự toán kiểm tra tính cả hạng mục nạo vét 5 hồ Yên Sở với giá dự toán sau kiểm tra 8,9 triệu USD khi chưa có cơ sở và hạng mục này cũng không có trong quyết định phê duyệt dự án như đã nhắc tới ở trên. Sở Xây dựng cũng để xảy ra sai sót khi để dự án thi công trước quyết định phê duyệt dự án.

Việc kiểm tra dự toán của Sở Xây dựng đã phát hiện nhiều vấn đề bất cập và đã yêu cầu chủ đầu tư lập lại nhiều lần. Tuy nhiên, vẫn còn sai sót về khối lượng, đơn giá, Kiểm toán Nhà nước đã phát hiện phải giảm trừ số tiền 8,7 triệu USD.

Theo đó, Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị UBND thành phố Hà Nội kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân đối với Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Khoa học và Công nghệ, Sở Kế hoạch và Đầu tư.

Đồng thời, đề nghị UBND thành phố Hà Nội chỉ đạo các cơ quan chức năng kiểm tra, xác minh làm rõ và xử lý theo quy định pháp luật đối với Sở Tài nguyên và Môi trường trong việc tham mưu cho UBND thành phố chấp thuận ký hợp đồng BT.

Phương Dung