Lách trần huy động: Ngân hàng chuyển lãi suất tiền gửi qua lãi suất cho vay

Trả lời câu hỏi của cử tri trước thực tế "một số ngân hàng thương mại có chủ trương chi thêm lãi ngoài cao hơn mức lãi tiền gửi tiết kiệm theo quy định cho khách hàng", Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Lê Minh Hưng cho hay: Nhằm tăng cường công tác đảm bảo an ninh, an toàn trong hoạt động ngân hàng, thời gian qua, NHNN đã tích cực triển khai thực hiện và đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát trong toàn ngành, trên tất cả các lĩnh vực hoạt động ngân hàng, trong đó có việc chấp hành quy định về lãi suất huy động của các tổ chức tín dụng (TCTD).

Thống đốc NHNN đã ban hành nhiều chỉ thị, văn bản2 chỉ đạo các đơn vị trong toàn ngành tổ chức thực hiện chính sách tiền tệ, tăng cường phòng ngừa, ngăn chặn các vụ việc vi phạm về chấp hành quy định lãi suất huy động, góp phần ổn định hoạt động ngân hàng, đảm bảo an toàn hệ thống.

Tuy nhiên, qua thực tiễn công tác quản lý Nhà nước về hoạt động thanh tra, giám sát, NHNN và các cơ quan chức năng đã phát hiện các hạn chế, dấu hiệu vi phạm, sai phạm của các TCTD trong việc chấp hành quy định về lãi suất theo quy định của NHNN như: huy động vốn thông qua việc triển khai các chương trình khuyến mại, tặng quà, tặng lãi suất, chuyển lãi suất tiền gửi qua lãi suất cho vay hoặc giá dịch vụ hoặc giao dịch khác với cùng khách hàng và người có liên quan của khách hàng,... làm tăng chi phí hoạt động, ảnh hưởng đến mặt bằng lãi suất thị trường.

Trên cơ sở đó, NHNN đã chủ động triển khai nhiều biện pháp để chấn chỉnh kịp thời; xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm về chấp hành quy định lãi suất huy động và ban hành các văn bản cảnh báo, khuyến nghị gửi các TCTD như: Rà soát các quy định/quy trình/chính sách nội bộ đã ban hành chưa phù hợp với tình hình thực tế để khẩn trương sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới các quy định/quy trình/chính sách nội bộ; và có cơ chế đảm bảo cho các quy định/quy trình/chính sách nội bộ phải hợp lý, đúng quy định và được triển khai thực hiện nghiêm túc.

NHNN cũng kiện toàn và tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát nội bộ; Đẩy mạnh hoạt động kiểm toán nội bộ, kiểm tra đột xuất nhằm nâng cao hiệu quả răn đe, phòng ngừa, giảm thiểu rủi ro đạo đức trong hoạt động ngân hàng. Xử lý nghiêm các vi phạm và công bố công khai trong nội bộ các kết luận nhằm tăng cường công tác giáo dục, phòng ngừa.

NHNN cũng yêu cầu các TCTD tự kiểm tra, phát hiện những vi phạm về mức lãi suất huy động; chỉ đạo chấn chỉnh và xử lý nghiêm người đứng đầu các chi nhánh, đơn vị của TCTD để xảy ra vi phạm, không chấp hành các quy định của NHNN; chủ động báo cáo về NHNN những TCTD cạnh tranh không lành mạnh vi phạm quy định về mức lãi suất huy động. Thực hiện các chương trình khuyến mại trong huy động vốn, cho vay đúng quy định của pháp luật và tiết giảm tối đa chi phí quảng cáo, khuyến mại, chăm sóc khách hàng để đảm bảo hiệu quả kinh doanh.

Đồng thời, Thống đốc NHNN cũng tích cực chỉ đạo Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng, NHNN chi nhánh tổ chức thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của NHNN về lãi suất huy động; Xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm, trong đó tùy mức độ vi phạm đề xuất Thống đốc NHNN không xem xét, chấp thuận đề nghị mở mới chi nhánh, phòng giao dịch, máy ATM, văn phòng đại diện, cung cấp dịch vụ mới hoặc triển khai nghiệp vụ kinh doanh mới đối với TCTD vi phạm; Tăng cường giám sát tình hình huy động, cho vay và thanh khoản của TCTD để kịp thời báo cáo Thống đốc NHNN xử lý.

Theo yêu cầu của Thống đốc Lê Minh Hưng: Trường hợp các đơn vị (nhất là các TCTD) tiếp tục để xảy ra các hành vi vi phạm đã được cảnh báo, NHNN xem đây là hành vi cố ý vi phạm các quy định của Nhà nước, không chấp hành chỉ đạo của Thống đốc NHNN và sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật; đồng thời, xử lý nghiêm người đứng đầu các đơn vị, đặc biệt là hội đồng quản trị/ban điều hành và lãnh đạo các chi nhánh TCTD; xem xét trách nhiệm của Giám đốc NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố và bộ phận thanh tra giám sát tại chi nhánh có TCTD tiếp tục để xảy ra vi phạm.

Ngoài ra, NHNN sẽ tiếp tục đưa nội dung “Tăng cường hoạt động thanh tra chuyên ngành về việc thực hiện các quy định về lãi suất huy động” vào định hướng kế hoạch thanh tra hàng năm của ngành ngân hàng nhằm xử lý nghiêm các TCTD có hành vi vi phạm quy định về lãi suất huy động.

An Hạ