Học sinh dùng điện thoại, máy tính quá nhiều có thể trầm cảm

20% học sinh tổn thương sức khỏe tâm thần

Theo các số liệu khảo sát của Bộ GD&ĐT tại Hà Nội và Hải Dương thời gian qua, có khoảng 80% các em học sinh có những vướng mắc cần chia sẻ và mong muốn có một không gian riêng tư ở trường để nói ra và tìm giải pháp cho những vấn đề của bản thân.

Nghiên cứu dịch tễ trên 7 tỉnh phía Bắc của cán bộ Trường ĐH Giáo dục (ĐH Quốc gia Hà Nội) cũng cho thấy, khoảng 20% các em học sinh có tổn thương sức khoẻ tâm thần tới mức phải can thiệp trị liệu.

TS. Trần Thành Nam, Trưởng khoa Các khoa học giáo dục (Trường ĐH Giáo dục, ĐH Quốc gia Hà Nội) cho hay, hiện nay qua khảo sát, có 80% học sinh đạt yêu cầu khi đánh giá toàn diện, 15% cần tham vấn học đường, 5% cần can thiệp sâu.

Theo TS. Nam, chức năng, nhiệm vụ của chuyên gia tham vấn tại trường học cần được xây dựng trên 6 lĩnh vực: Sàng lọc chẩn đoán các vấn đề tâm lý xã hội; tư vấn chính trị và phát triển tâm lý; các hoạt động hỗ trợ tâm lý dự phòng; các vấn đề khủng hoảng cần can thiệp gấp; các hoạt động tham vấn với giáo viên và phụ huynh học sinh; các hoạt động điều phối trong trường học; chuyển tuyến với các trường hợp nặng hoặc có nguy cơ cao.

Dùng nhiều điện thoại, máy tính gây trầm cảm

Theo các chuyên gia tại hội thảo quốc tế “Đào tạo chuyên gia tham vấn học đường trong bối cảnh 4.0” do ĐH Giáo dục, ĐH Quốc gia Hà Nội tổ chức ngày 23/4, có nhiều nguyên nhân ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của trẻ như trên đây.

Tiến sĩ Amie Pollack cho biết, các tác nhân gây stress và các thách thức trong thế kỷ 21 do có quá nhiều điều thay đổi. Mỗi sự thay đổi đều ảnh hưởng đến trẻ em.

“Ví dụ cấu trúc gia đình đều thay đổi, mô hình đại gia đình không còn nữa, thay thế vào đó bây giờ là bố mẹ tự nuôi con, sự hỗ trợ của ông bà, người thân cũng không nhiều.

Nếu ngày xưa cha mẹ dành nhiều thời gian cho con thì bây giờ bố mẹ làm việc quá nhiều, thời gian chăm sóc hay dạy dỗ con giảm đi”, TS Amie Pollack nói.

Ngoài ra, theo TS Amie Pollack, cơ hội nghề nghiệp hiện cũng có nhiều thay đổi như nhiều ngành nghề mới ra đời, bố mẹ căng thẳng vì không biết định hướng nghề gì cho con, các nhà giáo dục cũng phải xác định kỹ năng để học sinh làm tốt công việc.

“Học sinh bây giờ dành quá nhiều thời gian sử dụng đồ công nghệ như điện thoại, máy tính. Thậm chí có những học sinh hay trẻ em lớn dành hơn 10 tiếng mỗi ngày để sử dụng thiết bị. Việc sử dụng các thiết bị như điện thoại, máy tính có thể dẫn đến thay đổi hoóc môn, gây trầm cảm hay bị tâm thần”, TS Amie Pollack nói.

Ngoài ra, học sinh ngày nay có thể sử dụng việc trò chuyện (chat) như phương thức kiểm soát cảm xúc và dùng thiết bị công nghệ để làm xao nhãng nỗi buồn. Điều đó có thể có ích trong thời điểm hiện tại nhưng gây hậu quả cho tương lai.

“Các em không học được cách lành mạnh để đương đầu với hiện tại. Em nào dùng điện thoại càng nhiều thì ngủ càng ít. Và việc thiếu ngủ nguy hiểm ảnh hưởng đến sự phát triển não ở trẻ em”, nữ TS chia sẻ.

Tham vấn tâm lý học đường là cần thiết

Theo GS.TS Nguyễn Quý Thanh, Hiệu trưởng Trường ĐH Giáo dục, thực trạng xã hội cho thấy, để đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục, chúng ta phải tập trung chăm sóc đời sống và sức khoẻ tinh thần cho học sinh-sinh viên để giảm thiểu những khó khăn tâm lý, phát huy tối đa tiềm năng cá nhân người học.

Chính vì vậy, các dịch vụ giáo dục như Tham vấn hướng nghiệp, Tham vấn khủng hoảng học đường, Tham vấn sức khoẻ tâm thần trường học… đã và đang trở thành nhu cầu xã hội cấp bách.

Tuy nhiên, theo ông Thanh, một hạn chế lớn trong thực tiễn triển khai công tác tham vấn-tư vấn học đường thời gian qua chính là nguồn nhân lực có đủ trình độ và kỹ năng.

Hiện nay, hầu hết các trường chưa có cán bộ chuyên trách làm công tác tham vấn tâm lý. Đội ngũ làm công tác tham vấn tâm lý trong nhà trường chủ yếu là giảng viên một số chuyên ngành như Luật, Tâm lý, Ngữ văn, Giáo dục công dân, một số khác là giáo viên dạy Lịch sử và Địa lý hay cán bộ chuyên trách tại các phòng, ban như phòng Công tác học sinh-sinh viên, Đoàn Thanh niên, Hội Sinh viên.

Họ được tập huấn nâng cao trình độ nhưng nội dung tài liệu tập huấn còn chưa chuẩn hóa nên hạn chế năng lực tham vấn.

Theo bà Lê Quỳnh Lan, Quản lý vùng dự án Hà Nội của Tổ chức Plan, 57% trẻ em tại Việt Nam cho biết đã từng bị ảnh hưởng bởi bạo lực từ chính giáo viên. Chính vì vậy, phòng tham vấn học đường là dịch vụ cần thiết và hữu ích trong hệ thống giáo dục để mang lại mô hình trường học an toàn.

Bà cho rằng, để phòng tham vấn tồn tại, vai trò của giáo viên chủ nhiệm là quan trọng trong việc cung cấp thông tin ban đầu và kết nối, tìm kiếm hỗ trợ. Cán bộ tham vấn cần chủ động tiếp cận học sinh thông qua hoạt động tham vấn nhóm tại lớp hoặc cung cấp thông tin toàn trường trong sinh hoạt dưới cờ.

Về điều này, TS Trần Thành Nam cho hay, đối với những quốc gia phát triển khác thì công tác tham vấn học đường đã được chú ý từ lâu. Ở mỗi trường đều có các chuyên gia tâm lý tham vấn học đường.

Để làm được vị trí này, ngoài yêu cầu nghề nghiệp, ở các quốc gia đó còn yêu cầu là người làm công tác tham vấn học đường có trình độ thạc sỹ trở lên thì mới có những kỹ năng để thực hiện các công việc bảo vệ cho học sinh.

Trong khi đó ở Việt Nam, mỗi địa phương đang có cách tiếp cận khác nhau về tham vấn học đường và hội thảo này là buổi để các đơn vị đóng góp kinh nghiệm quý báu nhằm có phương thức tốt nhất.

“Hiện nay, dư luận và truyền thông đang chứng kiến rất nhiều vụ việc bạo lực học đường, bạo hành các đối tượng trong trường. Cụ thể: phụ huynh với giáo viên, các mối quan hệ trong trường học đang bị đảo lộn, có những vụ việc thanh lý, xử lý nhau trong độ tuổi học sinh khiến dư luận hết sức bức xúc và hoang mang.

Chúng tôi nghĩ những vụ việc này có thể giảm thiểu được nếu có một đội ngũ tham vấn, giám sát ở trong trường học, kịp thời phát hiện, kịp thời hỗ trợ, đưa ra những giải pháp và có những mạng lưới kết nối để giới thiệu chuyển tuyến cho những chuyên gia chuyên sâu hơn”, TS. Trần Thành Nam nói.

Mỹ Hà