Đàm phán TPP gặp trở ngại vào phút chót: Thủ tướng Canada không dự họp

Trong cuộc gặp gỡ với báo chí vào chiều ngày 10/11, Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern tiết lộ rằng quá trình đàm phán về TPP đang gặp nhiều trở ngại, một thành viên của đoàn New Zealand tiết lộ.

Thủ tướng Canada không dự họp với các lãnh đạo TPP

Một loạt tờ báo của New Zealand chiều ngày 10/11 đã đăng tải thông tin rằng các cuộc đàm phán về TPP đang gặp trục trặc.

Báo Financial Review của Australia ngày 10/11 đưa tin, thỏa thuận gần như sắp đạt được giữa 11 nước thành viên còn lại của Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) sau khi Mỹ rút có thể đổ vỡ khi phía Canada bất ngờ không dự họp vào phút chót mà không thông báo trước.

Báo trên viết rằng, lãnh đạo của các nước thành viên TPP gồm Thủ tướng Australia Malcolm Turnbull và Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe hôm nay đã tỏ ra không hài lòng sau khi Thủ tướng Canada Justin Trudeau bất ngờ không tham dự cuộc họp giữa các nhà lãnh đạo TPP, vốn dự kiến sẽ thông qua một thỏa thuận.

“Chúng tôi đã đạt được một thỏa thuận với sự nhất trí của 11 bộ trưởng thương mại TPP. Chúng tôi đã chính thức hóa thỏa thuận này vào tối qua và đệ trình dự thảo lên các nhà lãnh đạo (TPP)”, Bộ trưởng Thương mại Australia Steve Ciobo, thành viên của đoàn đàm phán TPP của Australia, cho biết với thái độ giận dữ.

Theo Financial Review, hiện vẫn chưa rõ lý do Thủ tướng Canada không tham gia cuộc họp với các lãnh đạo TPP hôm nay. Tuy nhiên, trước đó, Canada từng tuyên bố rằng nước này muốn một thỏa thuận ổn thỏa, chứ không phải một thỏa thuận vội vàng.

RadioNZ cho biết cuộc đàm phán giữa lãnh đạo các nước thành viên TPP hôm nay đã không thực hiện được khi đại diện của Canada không tham dự phiên họp. Chủ tọa phiên họp - Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe - đã quyết định hoãn phiên họp này.

Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern cho biết Canada không đưa ra lý do vắng mặt tại phiên họp và bà cũng không biết Canada phản đối điều gì. Hiện thời gian cho phiên họp tiếp theo vẫn chưa được công bố.

Trong khi đó, báo New Zealand Herald dẫn lời Bộ trưởng Thương mại New Zealand David Parker cho biết các bộ trưởng của các nước thành viên TPP đã đạt được thỏa thuận sau cuộc họp vào tối qua nhưng khi bản thỏa thuận này được đưa đến tay các lãnh đạo, một quốc gia đã quyết định không thông qua bản thỏa thuận này.

Bộ trưởng Parker không nêu đích danh quốc gia này, song cho biết đó không phải là Canada dù nước này trước đó từng phủ nhận thông tin về việc đạt được một thỏa thuận về nguyên tắc giữa 11 nước thành viên TPP.

Trang tin ABC News dẫn lời Bộ trưởng Thương mại Australia Steven Ciobo cho biết việc thỏa thuận TPP không đạt được vào phút chót là điều “không may mắn”.

“Đây là diễn biến đáng thất vọng. Tuy nhiên vẫn còn cơ hội để tiếp tục các cuôc thảo luận để giải quyết những vấn đề còn tồn đọng cuối cùng như phía Canada nêu ra”, ông Ciobo cho biết.

Trang tin SBS dẫn lời Bộ trưởng Ciobo cho biết Canada đã nêu ra nhiều vấn đề trước cuộc họp của lãnh đạo các nước thành viên TPP. Theo SBS, lãnh đạo các nước tỏ ra rất lúng túng và thất vọng trước sự vắng mặt của Canada trong cuộc họp. Các nhà đàm phán được cho là sẽ tiếp tục công việc cứu vãn TPP trong thời gian tới, nhưng có thể sẽ sau Tuần lễ Cấp cao APEC.

Cuộc họp căng thẳng vào tối muộn

Trước đó, một cuộc họp kín giữa các trưởng đoàn đàm phán TPP đã diễn ra tại Đà Nẵng vào tối ngày 9/11, và phía Nhật Bản thông báo rằng 11 thành viên còn lại của TPP đã đạt được đồng thuận về nguyên tắc về TPP.

Tại họp báo của Hội nghị Liên Bộ trưởng Ngoại giao - Kinh tế APEC (AMM) tại Đà Nẵng, Bộ trưởng Công thương Việt Nam Trần Tuấn Anh cho biết TPP là một hoạt động bên lề của Hội nghị Bộ trưởng AMM.

Theo đó, những nội dung được thảo luận tại Hội nghị Bộ trưởng TPP cũng là những nội dung tiếp nối của quá trình trao đổi và làm việc cấp trưởng đoàn đàm phán của nước thành viên TPP trong liên tục 4 vòng đàm phán vừa qua, và phù hợp với tinh thần và thông báo tại AMM và MAT lần thứ 23 tại Hà Nội hồi giữa năm.

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nhấn mạnh, các nước đang tiếp tục nỗ lực để duy trì TPP như một hiệp định có chất lượng cao, đồng thời có những điểm cân bằng, phù hợp lợi ích của các quốc gia tham gia, để tiếp tục mang lại lợi ích chung thông qua việc tiếp tục tự do hóa thương mại, mở cửa thị trường, hội nhập và tiếp tục các cải cách để đảm bảo chất lượng cao trong hệ thống các quốc gia TPP.

TPP ban đầu gồm 12 quốc gia, gồm: Australia, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore, Mỹ, Việt Nam. TPP được đàm phán dưới thời cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama, TPP nhằm xóa bỏ các rào cản thương mại và thúc đẩy quan hệ kinh tế giữa các quốc gia thành viên vốn chiếm 40% GDP toàn cầu.

Tuy nhiên, người kế nhiệm của ông Obama là Tổng thống Mỹ Donald Trump ngay khi nhậm chức đã ký sắc lệnh rút Mỹ khỏi TPP đầu năm 2017. Sau khi Mỹ rút khỏi TPP, 11 thành viên còn lại đã nhất trí tiếp tục các cuộc đàm phán về cách thức nhằm duy trì TPP.

Nhóm phóng viên