Tư tưởng Hồ Chí Minh về con người với việc xây dựng và phát huy nhân tố con người để phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay

 Tư tưởng đó được Đảng ta kế thừa, vận dụng linh hoạt, sáng tạo vào điều kiện, hoàn cảnh lịch sử cụ thể nhằm đặt tình cảm, niềm tin vào con người, đào tạo, sử dụng con người hợp tình, hợp lý, phát huy nhân tố con người là động lực phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng hiện nay. 

Tư tưởng Hồ Chí Minh về con người mang ý nghĩa, giá trị nhân văn sâu sắc

C. Mác - nhà tư tưởng vĩ đại của giai cấp công nhân và nhân dân lao động thế giới đã để lại hệ thống di sản lý luận, thực tiễn thấm đẫm giá trị nhân văn sâu sắc về con người và giải phóng con người khỏi áp bức, bóc lột, bất công, bảo vệ những quyền cơ bản của con người hướng tới xây dựng xã hội mới tốt đẹp cho con người. C. Mác đã khẳng định: "Thay cho xã hội tư sản cũ, với những giai cấp và đối kháng giai cấp của nó, sẽ xuất hiện một liên hiệp, trong đó sự phát triển tự do của mỗi người là điều kiện cho sự phát triển tự do của tất cả mọi người"(1). 

Kế thừa quan điểm chủ nghĩa Mác - Lê-nin, triết học phương Đông, phương Tây, truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam về con người, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định, con người là vốn liếng quý báu của dân tộc, muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội, trước hết cần có những con người xã hội chủ nghĩa, càng cần con người "vừa hồng", "vừa chuyên". Sinh thời, Người không viết tác phẩm riêng biệt nào bàn về con người, không đưa ra một khái niệm hoàn chỉnh về con người, Người dựa trên cơ sở thế giới quan, phương pháp luận duy vật biện chứng và vận dụng tư tưởng của chủ nghĩa Mác - Lê-nin về con người vào hoạt động thực tiễn. Người đã lý giải vấn đề con người bằng một ngôn ngữ bình dị, dễ hiểu đối với mọi người dân Việt Nam: "Chữ người, nghĩa hẹp là gia đình, anh em, họ hàng, bầu bạn. Nghĩa rộng là đồng bào cả nước. Rộng nữa là cả loài người"(2). Con người ở đây vừa là mỗi thành viên cụ thể, vừa là những cộng đồng người trong xã hội, giai cấp, dân tộc và cả nhân loại. Trong cộng đồng con người Việt Nam, quan hệ gia đình, anh em, họ hàng bền vững như chất keo, là tình cảm cao quý thiêng liêng nhất, là động lực, sức mạnh giúp cho dân tộc Việt Nam tồn tại vượt qua mọi khó khăn, thử thách trong thời kỳ dựng nước và giữ nước để phát triển. Hơn nữa, nét độc đáo trong cộng đồng người Việt Nam là đều có tầng văn hóa nguyên thủy, đó là dòng giống con Rồng, cháu Tiên - một hình ảnh văn hóa tạo nên sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc ngay từ buổi đầu lập quốc. 

Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Con người ta đẻ ra, ai cũng lớn lên, già đi, rồi chết"(3), "Người ta ai cũng muốn sung sướng mạnh khỏe"(4). Đó là quy luật cuộc sống của con người. Chủ tịch Hồ Chí Minh nhắc lại những suy nghĩ của nhân dân: "Dân dĩ thực vi thiên", nghĩa là dân lấy ăn làm trời, nếu không có ăn là không có trời", "Có thực mới vực được đạo", nghĩa là không có ăn thì chẳng làm được việc gì cả"(5). Từ đó, Người luôn đặt mối quan tâm đến cái ăn, cái ở, cái mặc của nhân dân lên hàng đầu, Người viết: "Đầu tiên là công việc đối với con người"(6). Sau khi giành được độc lập tự do cho đất nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu Chính phủ phải quan tâm đến đời sống của nhân dân: "Chúng ta phải thực hiện ngay: 1. Làm cho dân có ăn. 2. Làm cho dân có mặc. 3. Làm cho dân có chỗ ở. 4. Làm cho dân có học hành. Cái mục đích chúng ta đi đến là bốn điều đó. Đi đến để dân nước ta xứng đáng với tự do độc lập và giúp sức được cho tự do độc lập"(7). Người luôn căn dặn "chính sách của Đảng và Chính phủ là phải hết sức chăm nom đến đời sống của nhân dân"(8), "nếu nước độc lập mà dân không hưởng hạnh phúc tự do, thì độc lập cũng chẳng có nghĩa lý gì"(9). 

Trên quan điểm duy vật biện chứng, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định cái quyết định đến bản chất con người là yếu tố xã hội, là môi trường giáo dục. Người viết: "Ngủ thì ai cũng như lương thiện, Tỉnh dậy phân ra kẻ dữ, hiền; Hiền, dữ phải đâu là tính sẵn, Phần nhiều do giáo dục mà nên"(10). Ở đây, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết "phần nhiều" chứ không phải "chỉ" do giáo dục mà nên, bản chất con người phải dựa trên một nền tảng sinh học nhất định, còn cái xã hội là cái quyết định bản chất con người. Để giáo dục con người, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã kế thừa tư tưởng văn hóa phương Đông "nhân trị, đức trị" của Khổng Tử, Mạnh Tử; tư tưởng pháp trị của Tuân Tử, Hàn Phi Tử. Con người, trong tư tưởng Hồ Chí Minh, còn là sự thống nhất giữa con người cá nhân và con người xã hội. Con người ai cũng có tốt, xấu, hay, dở cũng như năm ngón tay dài, ngắn khác nhau, nhưng Người tin vào những khả năng làm cho con người trở nên tốt đẹp hơn trên cơ sở phát triển cái tốt, cái đẹp, cái thiện, khắc phục và đẩy lùi cái xấu, cái ác, bởi vì, "Con người dù là xấu, tốt, văn minh hay dã man đều có tình"(11). 

Khi đề cập đến con người, Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ đề cập đến "người phương Đông", "người châu Á", "người châu Âu"..., mà còn đề cập một cách cụ thể hơn đến "người da vàng", "người da trắng", "người da đen", "người Đông Dương", "người Pháp", "người Việt Nam". Người đặc biệt chú ý con người giai cấp, "người bị áp bức", "người bị bóc lột", "tên tư bản", "nhà độc tài", "công nhân", "nông dân", "thợ thuyền". Người khẳng định, trên thế giới này, chỉ có hai giống người "giống người bóc lột và giống người lao động", cho nên, Người nhấn mạnh tình hữu ái giai cấp. Chính vì vậy, khi tham gia sáng lập tờ báo Người cùng khổ, Chủ tịch Hồ Chí Minh tự đặt mình về phía giai cấp lao động, lên tiếng đấu tranh để giải phóng con người khỏi mọi sự tha hóa. Giải phóng nhân dân lao động khỏi áp bức, bóc lột, xây dựng xã hội xã hội chủ nghĩa - một xã hội dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh - luôn là mục tiêu cao nhất, xuyên suốt, trở thành hoài bão phấn đấu suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của Người.

Phát huy nhân tố con người nhằm mục đích cao nhất bồi dưỡng sức dân để nhân dân yên tâm cống hiến và hưởng thụ 

Trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất nước nhà, xây dựng đời sống mới, tiến lên xã hội chủ nghĩa đều phải bắt đầu từ con người, từ việc phát huy nhân tố con người: Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định "dân là gốc". Người nói: "Nước lấy dân làm gốc(12)... Gốc có vững cây mới bền. Xây lầu thắng lợi trên nền nhân dân"(13). Chủ tịch Hồ Chí Minh không đưa ra quan niệm cụ thể về con người nhưng thực chất, Người đã đề cập đến nhân tố con người một cách toàn diện trong hệ thống tư tưởng của mình. Với phương pháp khái quát hóa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đề cập đến nhân tố con người với một số nội dung sau: Một là, coi trọng hoạt động tự giác của con người; hai là, nhân tố con người với tư cách là tổng hòa các phẩm chất, năng lực của con người; ba là, nhân tố con người với những tiêu chí về nhân cách, giáo dục. Như vậy, theo tư tưởng Hồ Chí Minh, nhân tố con người là một chỉnh thể thống nhất giữa mặt hoạt động với tổng hòa về phẩm chất, năng lực, giá trị xã hội của con người. Vì vậy, quan tâm, tạo điều kiện để nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của con người là kế sách lâu dài nhằm "khoan thư sức dân", bồi dưỡng sức dân để họ yên tâm cống hiến và hưởng thụ. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: "nếu nước độc lập mà dân không hưởng hạnh phúc tự do, thì độc lập cũng chẳng có nghĩa lý gì"(14). 

Để hiện thực hóa mục tiêu đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đưa ra hàng loạt biện pháp tác động từ các chính sách về kinh tế, chính trị, văn hóa và xã hội,… Người chỉ rõ chính sách của Chính phủ ta: "Đối với dân, chính phủ phải thi hành một nền chính trị liêm khiết như cải thiện đời sống của nhân dân, cứu tế thất nghiệp, sửa đổi chế độ xã hội, phát triển kinh tế, văn hóa, v.v.. Có như thế, dân chúng mới đoàn kết chung quanh chính phủ, mới vì quyền lợi thiết thân của mình mà hy sinh sống chết giết giặc"(15). Để giải quyết mối quan hệ giữa sử dụng đúng và sử dụng khéo con người, trước hết, phải xây dựng con người xã hội chủ nghĩa. Người coi việc xây dựng con người xã hội chủ nghĩa là một nhiệm vụ chiến lược lâu dài, gian khổ, đầy chông gai nhưng cũng hết sức vẻ vang và tự hào; hai là, con người phải có lý tưởng sống cao đẹp, sống vì mọi người và có tinh thần đấu tranh vì sự nghiệp giải phóng con người và xã hội loài người, đó là con người "hồng thắm"; ba là, con người có đạo đức, trung thực, thẳng thắn, liêm khiết, khiêm tốn, dũng cảm, đó là con người "có đức". 

Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, "hồng thắm" và "vừa hồng, vừa chuyên" và "có đức, có tài" phải kết hợp chặt chẽ với nhau và Người chỉ rõ: "Có tài phải có đức. Có tài không có đức, tham ô hủ hóa có hại cho nước. Có đức không có tài như ông bụt ngồi trong chùa, không giúp ích gì được ai"(16). Chúng ta phải đào tạo ra những công dân tốt và cán bộ tốt cho nước nhà. Trong vấn đề cán bộ, đảng viên, Chủ tịch Hồ Chí Minh chú trọng xây dựng cán bộ càng phải là con người phát triển toàn diện, là người "có đức" và "có tài", "hồng thắm" và "chuyên sâu". "Đức" của người cán bộ, đảng viên là đạo đức cách mạng. Người coi đạo đức cách mạng là "nền tảng", là "cái gốc" của người cán bộ, đảng viên, giúp họ vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, hy sinh để hoàn thành tốt nhiệm vụ mà Đảng và nhân dân giao phó. Vì vậy, chúng ta phải khéo dùng người, sửa chữa những khuyết điểm cho họ, giúp đỡ ưu điểm của họ. 

Và Người đưa ra tiêu chí để xây dựng và phát huy nhân tố con người: Thứ nhất, xây dựng và phát huy nhân tố con người có đạo đức trong sự phát triển của xã hội. Theo Người, nếu thiếu lòng trung thì nhân cách con người, đặc biệt là con người cách mạng sẽ bị hoen ố. Người dạy hiểu chủ nghĩa Mác - Lê-nin là phải sống với nhau có tình, có nghĩa. Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, nếu không có tình thương yêu con người không thể nói đến cách mạng, càng không thể nói đến chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản. Đạo đức cách mạng là "đạo đức vĩ đại, nó không phải vì danh vọng của cá nhân, mà vì lợi ích chung của Đảng, của dân tộc, của loài người"(17). Đạo đức cách mạng - đạo đức mới - khác hẳn với đạo đức cũ: "Đạo đức cũ như người đầu ngược xuống đất chân chổng lên trời. Đạo đức mới như người hai chân đứng vững được dưới đất, đầu ngửng lên trời"(18).  

Thứ hai, xây dựng và phát huy nhân tố con người Việt Nam có trí tuệ, tài năng trong sự phát triển của xã hội. Cần phải có trí tuệ, tài năng để nắm bắt bản chất của sự vật, sự việc, nắm bắt được quy luật vận động, biến đổi của thế giới, vận dụng quy luật và sáng tạo trong hoạt động thực tiễn. Trí tuệ, tài năng của con người không phải là một năng lực tự nhiên mà năng lực đó của con người được hình thành, bổ sung và biến đổi qua thực tiễn. Vì vậy, theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, để có năng lực trí tuệ cao, con người phải trải qua một quá trình học tập văn hóa, khoa học, kỹ thuật, rèn luyện suốt đời, đào sâu suy nghĩ, học hỏi lẫn nhau, phải được tiếp thu và làm chủ khoa học - công nghệ và kỹ thuật hiện đại, phải được sự hướng dẫn tận tình của người thầy có chuyên môn giỏi và phương pháp giảng dạy tốt. 

Thứ ba, phát huy nhân tố con người có sức khỏe tốt, thể lực tốt, tầm vóc tốt. Sức khỏe là một trong những yếu tố cơ bản của con người phát triển toàn diện. Người cho rằng: "Mỗi một người dân yếu ớt, tức là cả nước yếu ớt, mỗi một người dân mạnh khỏe tức là cả nước mạnh khỏe"(19). Sức khỏe tốt, theo Người, là sự lành mạnh, cường tráng về cả thể xác lẫn tinh thần, "... khí huyết lưu thông, tinh thần đầy đủ, như vậy là sức khỏe"(20). 

Thứ tư, xây dựng và phát huy nhân tố con người Việt Nam có ý thức thẩm mỹ trong sự phát triển của xã hội. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, con người phát triển toàn diện không chỉ có đức, trí, thể, mà còn phải có cả ý thức thẩm mỹ. Con người cần phải có ý thức thẩm mỹ để phân biệt cái gì là đẹp, cái gì là không đẹp trong cuộc sống; để biết rung động và cảm thụ cái đẹp, cái cao cả. 

Như vậy, có thể khái quát tư tưởng Hồ Chí Minh về con người và phát huy nhân tố con người bao gồm những nội dung cơ bản sau: Một là, khẳng định vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng của con người trong xã hội; hai là, đề ra những chiến lược cơ bản về trồng người cho sự nghiệp kháng chiến, kiến quốc của dân tộc; ba là, đề ra những cách thức, biện pháp sử dụng con người trong bộ máy lãnh đạo. 

Tiếp tục thấm nhuần tư tưởng Hồ Chí Minh về con người và phát huy nhân tố con người để phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay

Đảng ta khẳng định: "Phát huy tối đa nhân tố con người, coi con người là trung tâm, chủ thể, nguồn lực quan trọng nhất và mục tiêu của sự phát triển; lấy giá trị văn hóa, con người Việt Nam là nền tảng, sức mạnh nội sinh quan trọng bảo đảm sự phát triển bền vững"(21). Điều này cũng được đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc (ngày 24-1-2021), đó là: "Con người là chủ thể, giữ vị trí trung tâm trong chiến lược phát triển; phát triển văn hóa, xây dựng con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự nghiệp đổi mới"(22). Vì vậy, trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng hiện nay, một trong những yếu tố quan trọng quyết định tạo nên sự đột phá trong các lĩnh vực, ngành, nghề chính là con người và phát huy nhân tố con người một cách toàn diện về đức - trí - thể - mỹ. Mặc dù, thế giới là một chỉnh thể thống nhất về thể chế chính trị, nhưng trình độ phát triển của mỗi quốc gia, dân tộc có sự khác nhau về nguồn lực con người. Hội nhập quốc tế sâu rộng đã, đang và sẽ đặt ra những yêu cầu ngày càng cao cho việc phát huy nhân tố con người để đáp ứng với yêu cầu, nhiệm vụ của thực tiễn vận động, phát triển của xã hội. Máy móc dù có hiện đại cũng không thể thay thế được nguồn lực con người, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao. Vì vậy, hội nhập quốc tế sâu rộng sẽ phát huy mạnh mẽ hơn nữa nhân tố con người, Đảng ta khẳng định: "Phải có cơ chế, chính sách phát huy tinh thần cống hiến vì đất nước; mọi chính sách của Đảng, Nhà nước đều phải hướng vào nâng cao đời sống vật chất, tinh thần và hạnh phúc của nhân dân"(23). 

Phát huy nhân tố con người là hoạt động tích cực, chủ động của các cơ quan, ban, ngành từ Trung ương đến địa phương với các cơ chế, chính sách đúng đắn, phù hợp, hiệu quả ở các lĩnh vực, ngành, nghề khác nhau nhằm khơi dậy tiềm năng, thế mạnh của các tầng lớp nhân dân vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước theo đúng quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, Nhà nước để giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội, quốc phòng, an ninh, nâng cao vị thế, uy tín của đất nước trên trường quốc tế. Theo đó, phát huy nhân tố con người hiện nay trong quá trình hội nhập quốc tế cần tập trung vào: 1- Phát huy ý chí, khát vọng vươn lên, không cam chịu đói nghèo, lạc hậu, làm giàu chính đáng của các tầng lớp nhân dân; ý chí, quyết tâm, không sợ khó khăn, gian khổ, quyết làm bằng được những chương trình, dự án, kế hoạch đã xác định theo đúng quy định của pháp luật. 2- Phát huy tiềm năng, thế mạnh, sở trường của mỗi người vào từng lĩnh vực, hoạt động cụ thể để xây dựng cơ quan, đơn vị, địa phương vững mạnh toàn diện về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ. 3- Phát huy tinh thần đoàn kết, tương trợ, giúp đỡ nhau trong quá trình khai thác, sử dụng nhân tố con người để phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, hùng cường, thịnh vượng. 4- Phát huy tính năng động, sáng tạo, tinh thần "7 dám" của mỗi người, nhất là cán bộ, đảng viên, viên chức, người đứng đầu cơ quan, đơn vị, địa phương trong thực hiện các nhiệm vụ của Đảng, Nhà nước. 5- Phát huy tinh thần, trách nhiệm, ý thức công dân của mỗi tầng lớp nhân dân vào sự nghiệp cách mạng chung do Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân là người làm chủ, tất cả vì mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh". 

Những năm qua, phát huy nhân tố con người được Đảng, Nhà nước ta đặc biệt quan tâm, chú trọng ban hành nhiều văn bản ở các lĩnh vực, hoạt động nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho con người sống, làm việc, cống hiến cho đất nước. Việc xây dựng, khai thác và phát huy nhân tố con người, vai trò, ý thức tự giác, tinh thần trách nhiệm của cá nhân được khẳng định; năng lực sáng tạo của con người được đề cao, qua đó đóng góp vào sự phát triển bền vững của đất nước, đặc biệt là việc phát huy tính tích cực xã hội của người lao động trong kinh tế, qua đó thúc đẩy nền sản xuất phát triển mạnh mẽ, mang lại nhiều thành tựu quan trọng về nhiều mặt, "lấy lại niềm tin từng có lúc bị lung lay trong nhân dân và ngày càng củng cố được niềm tin đó, tạo nên sự phấn khởi cho mọi người và được thế giới khâm phục, đánh giá cao"(24).

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, cần nhìn nhận thẳng thắn rằng: Việc sử dụng con người, sử dụng nguồn nhân lực còn lãng phí, chưa hiệu quả, chưa có sự gắn kết chặt chẽ giữa sử dụng và đào tạo…; nhiều người trong độ tuổi lao động không tìm được việc làm, trong số đó có một lực lượng không nhỏ đã qua đào tạo; trong số lao động đã qua đào tạo làm việc không đúng ngành, nghề chuyên môn. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến thu nhập, đến đời sống mà đó còn là sự lãng phí nguồn tài nguyên quý giá nhất trong mọi nguồn vốn chúng ta đang có để phát triển kinh tế; nhân tố con người chưa được đánh thức, khơi dậy một cách mạnh mẽ, quyết liệt; nhiều cơ chế, chính sách ở từng lĩnh vực, ngành, nghề cụ thể chưa được khai thông, gây khó khăn cho người dân, doanh nghiệp. Một số cá nhân còn làm ăn phi pháp, bất chấp pháp luật để lại hậu quả nghiêm trọng, gây thất thoát lớn tài sản của Nhà nước, ảnh hưởng đến uy tín của Đảng, gây bức xúc trong xã hội. 

Trong thời gian tới, "tình hình thế giới và khu vực tiếp tục có nhiều diễn biến nhanh chóng, phức tạp, khó lường; khó khăn, thách thức mới xuất hiện, gay gắt, nặng nề hơn so với dự báo, cũng như so với cùng kỳ của một số nhiệm kỳ gần đây… Ở trong nước, kinh tế - xã hội nước ta phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức lớn, rất gay gắt, nặng nề, hầu hết các ngành, các lĩnh vực đều bị ảnh hưởng nghiêm trọng; vừa phải tập trung giải quyết những vấn đề mới phát sinh, vừa phải giải quyết những yếu kém, tồn đọng kéo dài từ nhiều năm trước để lại; các thế lực xấu, thù địch, phản động tiếp tục lợi dụng tình hình này để chống phá Đảng, Nhà nước và chế độ ta"(25). Một trong những nhiệm vụ, giải pháp quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng là "Xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện, có sức khỏe, năng lực, trình độ, có ý thức trách nhiệm cao đối với bản thân, gia đình, xã hội và Tổ quốc"(26). Vì vậy, để phát huy nhân tố con người phục vụ hữu ích cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, cần thực hiện một số nội dung, biện pháp chủ yếu sau đây: 

Một là, quán triệt và thực hiện nghiêm túc những di huấn của Chủ tịch Hồ Chí Minh về phát huy nhân tố con người. Cấp ủy, tổ chức đảng, người đứng đầu cơ quan, đơn vị, địa phương nắm chắc, hiểu rõ tư tưởng Hồ Chí Minh về con người và phát huy nhân tố con người; từ đó, vận dụng linh hoạt, sáng tạo, hiệu quả vào từng lĩnh vực, hoạt động cụ thể để khơi dậy tinh thần làm việc trách nhiệm, tận tâm, tận tình của con người. Nhìn nhận, đánh giá đúng con người để bố trí, sắp xếp, bổ nhiệm vào các vị trí công tác và có những cơ chế, chính sách biểu dương, khen thưởng, động viên, bãi nhiệm, xử lý kịp thời. Luôn tôn trọng, lắng nghe ý kiến của tập thể đóng góp vào việc xây dựng cơ quan, đơn vị, địa phương vững mạnh, toàn diện. 

Hai là, đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Với tinh thần này, cần nâng cao trình độ dân trí của người dân, đặc biệt ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa; nội dung giáo dục phù hợp với truyền thống hiếu học của dân tộc, đạo đức chuẩn mực xã hội, vì sự nghiệp độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Chú trọng giáo dục, đào tạo đa ngành, đa lĩnh vực, bảo đảm thiết thực, hiệu quả, phù hợp với tính chất, yêu cầu, nhiệm vụ của hội nhập quốc tế. Những con người được giáo dục, đào tạo, có tình yêu quê hương, đất nước, có tinh thần dân tộc, vì sự phát triển ổn định, bền vững của đất nước. 

Ba là, chú trọng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao ở từng ngành, lĩnh vực cụ thể. Cấp ủy, tổ chức đảng, người đứng đầu cơ quan, đơn vị, địa phương ở từng ngành, lĩnh vực cụ thể cần những người có năng lực, chuyên môn cao để giải quyết nhiệm vụ thường xuyên, đột xuất xảy ra trong thực tiễn. Xây dựng cơ chế, chính sách đãi ngộ phù hợp với nguồn nhân lực chất lượng cao; mở rộng, tăng cường hợp tác với nước ngoài trong đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao; tuyển dụng, sắp xếp, bổ nhiệm nguồn nhân lực chất lượng cao đúng với trình độ, chuyên môn được đào tạo; tôn trọng, lắng nghe tâm tư, tình cảm, nguyện vọng, xây dựng môi trường văn hóa giàu giá trị nhân văn để mỗi người, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao phát huy kiến thức, sở trường đã được học vào thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao. 

Bốn là, khơi dậy hệ giá trị văn hóa con người Việt Nam để phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc. Theo đó, cấp ủy, tổ chức đảng, người đứng đầu cơ quan, đơn vị, địa phương cần tiếp tục động viên các tầng lớp nhân dân giữ gìn và phát huy hệ giá trị văn hóa con người Việt Nam. Mỗi lĩnh vực, ngành, nghề khác nhau, cuộc sống khác nhau, song phải lấy mẫu số chung để thực hiện, đó là kiên định chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Cương lĩnh, Điều lệ của Đảng, chấp hành nghiêm Hiến pháp, pháp luật, luôn "lấy dân làm gốc", mọi quyết sách phải hướng đến sự phát triển ổn định, bền vững, tạo được sự đồng thuận, thống nhất trong toàn xã hội, xây dựng một nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng. 

Năm là, kiên quyết xử lý theo đúng quy định của pháp luật đối với những người đi ngược lại lợi ích quốc gia, dân tộc. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát của ủy ban kiểm tra các cấp đối với việc thực hiện các chương trình, đề án, công tác cán bộ ở các cơ quan, đơn vị, địa phương; định kỳ, đột xuất kiểm tra đối với khu vực công và khu vực tư ở lĩnh vực dễ phát sinh tham nhũng, tiêu cực, như: bất động sản, đấu thầu trong mua sắm trang thiết bị, xây dựng các dự án,... Phát huy dân chủ đi đôi với tăng cường kỷ cương, phép nước; làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn, hoạt động "diễn biến hòa bình" của các thế lực thù địch, phản động lợi dụng nhân tố con người để phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng đối với hệ thống chính trị./.

-------------------

(1) C. Mác và Ph. Ăngghen: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 1995, t.4, tr. 628

(2) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2011, t. 6, tr. 130

(3) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 13, tr. 277 

(4), (13) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 5, tr. 124, 502

(5), (8) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 9, tr. 518, 518

(6) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 15, tr. 616

(7), (9), (14), (15), (19), (20) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 4, tr.175, 64, 64, 258 - 259, 241, 241

(10) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 3, tr. 413 

(11) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 8, tr. 99

(12), (17)  Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 5, tr. 501, 292 

(16) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 10, tr. 345 - 346

(18) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 7, tr. 220

(21), (26) Văn kiện đại hội toàn quốc lần thứ XIII, Nxb Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. I, tr. 215 - 216, 231

(22), (24) Nguyễn Phú Trọng: Xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2024, tr. 37

(23) Nguyễn Trọng Chuẩn: "Nhân tố con người và văn hóa trong sự phát triển bền vững của đất nước", Tạp chí Cộng sản, số 885 (tháng 7-2016), tr. 40

(25) Phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng giữa nhiệm kỳ khóa XIII, https://chinhphu.vn, ngày 17-5-2023. 

TS Nguyễn Việt Thanh - Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Vĩnh Long