F0 Hà Nội "bùng nổ", nhiều nơi "vỡ trận" xử lý rác thải y tế

Trước đó, khi để F0 cách ly, quản lý, điều trị tại nhà, UBND TP Hà Nội đã ban hành Phương án 01 để phân loại, thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải y tế lây nhiễm phát sinh nhằm đáp ứng "yêu cầu về bảo vệ môi trường, tránh lây lan dịch bệnh trong quá trình thu gom, vận chuyển".

Tuy nhiên, trong bối cảnh F0 "bùng nổ" và tỷ lệ người mắc được điều trị tại nhà chiếm đa số thì nhiều nơi đã xảy ra tình trạng rác thải y tế được thu gom, xử lý chung với rác thải sinh hoạt.

"Vỡ trận" hay buông xuôi?

Theo ghi nhận của PV Dân trí, thực trạng nêu trên đã xảy ra từ lâu tại chung cư Ecohome 2, thuộc địa bàn phường Đông Ngạc (quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội) - nơi đã ghi nhận hàng trăm ca F0, F1.

Cụ thể, khoảng 14h chiều hàng ngày, nhân viên mặc quần áo bảo hộ y tế sẽ đi thu gom riêng rác thải y tế ở các căn hộ có F0, F1 (được dán thông báo ở cửa nhà) từ tầng 15 trở xuống. Dù khâu thu gom đã được tách bạch nhưng đến khi tập kết, rác thải y tế của khu chung cư lại được để chung với rác thải sinh hoạt dưới sảnh tầng 1. Khoảng 16h chiều cùng ngày, xe cuốn ép rác của Công ty cổ phần Xử lý chất thải xây dựng và Đầu tư phát triển môi trường Hà Nội (Công ty môi trường Hà Nội) sẽ có mặt thu gom lẫn lộn cả 2 loại rác đem đi xử lý.

Khi được hỏi vì sao lại thu gom, vận chuyển lẫn lộn rác thải y tế với rác thải sinh hoạt, đại diện Ban Quản lý chung cư Ecohome 2 cho biết, công nhân môi trường của khu chung cư chỉ biết làm theo quy trình mà bên công ty xử lý rác thải đưa ra.

"Khi tiếp nhận, họ xử lý rác thải thế nào là công đoạn của bên đó, không thuộc công đoạn của Ban quản lý" - vị này nói và khẳng định đã từng thắc mắc, phản ánh việc rác thải y tế bị thu gom, xử lý chung với rác thải sinh hoạt với bên Công ty môi trường Hà Nội nhưng đợi mãi chưa nhận được phản hồi.

Trong khi đó, trả lời về vấn đề này, đại diện Công ty môi trường Hà Nội cho biết, đơn vị đã thông báo cho các bên rằng, nếu tòa nhà nào có rác thải y tế liên quan bệnh dịch thì phải để riêng ra. Đồng thời, Ban quản lý các tòa nhà phải tự làm việc với công ty đủ điều kiện xử lý rác thải y tế lây nhiễm.

"Lỗi này không phải do phía công ty môi trường mà do bên Ecohome 2 đã không tập kết riêng từng loại rác thải. Công ty chỉ biết đi thu gom, làm sao biết được ở khu tập kết có chứa cả rác thải y tế. Suốt thời gian vừa qua, tôi không biết việc này xảy ra" - đại diện công ty môi trường cho hay.

Đáng chú ý, khi được PV đề cập đến thực trạng này, đại diện Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch Covid-19 phường Đông Ngạc thẳng thắn thừa nhận có việc thu gom, xử lý chung rác thải y tế và rác thải sinh hoạt. "Do F0 nhiều quá nên thu gom không xuể" - vị này phân bua.

Một lãnh đạo UBND phường Đông Ngạc cho hay, phường có cắt cử người đi thu gom rác thải y tế của các gia đình có F0 nhưng với số lượng các ca mắc lớn như hiện nay thì không thể gồng mình làm triệt để việc này.

"Việc thực hiện cụ thể thế nào phụ thuộc vào nhiều bên liên quan, trong đó có cả ý thức của người dân. F0 nhiều quá, không thu gom kịp nên chắc chắn xảy ra việc này" - vị lãnh đạo phường Đông Ngạc cho hay.

Xử lý rác thải y tế gặp khó khăn khi F0 "bùng nổ"?

Thực trạng thu gom, xử lý lẫn lộn rác thải y tế với rác thải sinh hoạt không chỉ xảy ra ở phường Đông Ngạc mà còn xảy ra tại nhiều tòa chung cư khác trên địa bàn thành phố Hà Nội.

Tại các tòa nhà D5 - D8 - D9 ở Khu đô thị Đặng Xá, thuộc tổ dân phố số 7, xã Đặng Xá (huyện Gia Lâm, Hà Nội), việc thu gom rác thải y tế, rác thải sinh hoạt hàng ngày trong bối cảnh ghi nhận hàng trăm ca F0 được phó thác cho duy nhất một người đàn ông.

Theo anh Hoàng Văn Chuyên (tên nhân vật đã thay đổi), thực trạng nêu trên đã xảy ra từ lâu. "Chung cư không đủ nhân lực đi thu gom vì dân số quá đông. Có hôm rác thải y tế để ngoài hành lang mà mãi không có người thu dọn. Trong khi đó, hàng ngày, người đi thu gom rác thải không hề được trang bị bảo hộ và dù tòa nhà có F0 hay không có F0 thì rác thải chỉ xử lý theo quy trình bình thường. Điều này khiến nguy cơ lây nhiễm bệnh tật cho cư dân rất cao" - anh Chuyên e ngại.

Sau khi tiếp nhận thông tin do PV Dân trí chuyển tải, bà Nguyễn Thị Nam - Chủ tịch UBND xã Đặng Xá đã lập tức liên hệ Xí Nghiệp Quản lý vận hành Khu đô thị Đặng Xá để xác minh vấn đề này. Sau đó, bà Nam thừa nhận có thực trạng rác thải y tế các tòa chung cư trong Khu đô thị Đặng Xá không được xử lý đúng quy trình.

"Trước đó, việc thu gom xử lý rác thải y tế tại các gia đình có F0 được xử lý rất đúng quy trình. Tuy nhiên, sau Tết Nguyên đán, dịch bùng phát và gần như tòa nhà nào cũng có cư dân là F0 nên xảy ra việc này. Xã đã lập tức yêu cầu xí nghiệp liên hệ công ty đủ tư các pháp nhân để ký hợp đồng xử lý, thu gom rác thải y tế đối với các hộ có F0, F1 trên địa bàn" - bà Nam khẳng định.

Liên quan đến việc thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải y tế lây nhiễm phát sinh khi F0, F1 cách ly, điều trị tại nhà trong bối cảnh dịch bệnh bùng phát, một đại diện quận Tây Hồ (Hà Nội) thừa nhận, quận cũng đang gặp nhiều khó khăn trong vấn đề này.

"Giờ hết nhân lực rồi và có quá nhiều việc được phân bổ xuống cơ sở. Anh em căng mình, cố gắng chia tách phân loại rác nhưng không dám khẳng định việc này được làm triệt để. Đó là sự thật" - đại diện quận Tây Hồ cho hay.

Trong khi đó, một cán bộ phường trên địa bàn quận Hoàng Mai (Hà Nội) cho biết, công đoạn gặp khó khăn nhất trong việc xử lý rác thải y tế là vận chuyển rác từ các hộ gia đình có F0, F1 đến điểm tập kết.

"Lúc đầu, khi số F0, F1 cách ly, điều trị tại nhà còn ít thì phường cơ bản đáp ứng được việc thu gom, xử lý rác thải y tế theo quy trình. Đến khi số lượng F nhiều, nằm rải rác thì không còn nhân lực đi thu gom, vận chuyển nữa. Nghiễm nhiên các loại rác thải bị gộp chung rồi xử lý theo quy trình rác thải sinh hoạt. Địa phương chỉ biết khuyến cáo các hộ gia đình buộc kín rác thải y tế để không rơi vãi ra ngoài. Chưa tính việc có người là F0 nhưng không khai báo nên không thể xác định được rác do gia đình đó thải ra thuộc loại nào" - vị cán bộ này phân tích.

Giải pháp nào để xử lý triệt để rác thải y tế khi F0 "bùng nổ"?

Để tháo gỡ khó khăn về phân loại rác thải khi F0 "bùng nổ" như hiện nay, ông Nguyễn Thượng Hiền - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho biết Bộ này đã họp bàn với Bộ Y tế để tìm hướng xử lý.

Trước mắt, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã đề nghị các địa phương tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn người dân thực hiện nghiêm việc phân loại rác, thu gom rác thải y tế lây nhiễm theo hướng dẫn của Bộ Y tế và đặc biệt là không để lẫn với rác thải sinh hoạt. Tiếp đó, các địa phương cần phối hợp chặt chẽ với đơn vị thu gom rác để xây dựng phương án thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải phát sinh từ các F0 đang cách ly tại nhà.

Theo lãnh đạo Tổng cục Môi trường, cần xây dựng hai phương án khi thu gom rác thải tại các hộ gia đình sống ở chung cư, khu đô thị và phương án thu gom tại các hộ gia đình cách ly tại nhà riêng lẻ trong các ngõ xóm, khu dân cư. Đồng thời, phải xây dựng lộ trình thu gom, vận chuyển hợp lý, bố trí các thùng chứa và phương tiện vận chuyển rác riêng biệt, đảm bảo vệ sinh môi trường.

Hiện nay, Bộ Tài nguyên và Môi trường đang nghiên cứu và dự tính phương án dự phòng để xử lý chất thải y tế phát sinh trong trường hợp nhiều địa phương quá tải.

Hơn nữa, Luật Bảo vệ môi trường 2020 vừa có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/1/2022 quy định, UBND cấp tỉnh có trách nhiệm quy định về việc thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải y tế phù hợp với điều kiện của địa phương. Vì vậy, các địa phương cũng cần ưu tiên xử lý chất thải y tế theo mô hình cụm cơ sở y tế và các cơ sở xử lý chất thải nguy hại có chức năng xử lý chất thải y tế tại địa phương, đảm bảo khoảng cách thu gom ngắn nhất từ nơi phát sinh tới nơi xử lý.

Được biết, hiện nay trên toàn quốc có hơn 80 cơ sở xử lý chất thải có chức năng xử lý chất thải y tế lây nhiễm bên cạnh hệ thống các cơ sở xử lý chất thải theo mô hình cụm cơ sở y tế.