ĐBQH lo Trung tâm tài chính quốc tế ở Việt Nam “không câu được cá mập”

Dự thảo nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam được các đại biểu thảo luận trong phiên họp chiều 12/6.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TPHCM) cho rằng khi xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam phải tính hết tác động của 4 yếu tố: điểm mạnh, điểm yếu, thời cơ và nguy cơ.

“Thành lập và vận hành Trung tâm tài chính quốc tế giống như bước vào một chuyến hải hành ra khơi mà chúng ta chưa từng trải qua. Trong khi Trung tâm tài chính quốc tế hàng đầu trên thế giới ra đời từ hàng trăm năm trước, chúng ta vừa đóng tàu, vừa ra khơi, trong khi chưa có kinh nghiệm chống chịu sóng gió nơi đại dương”, ông Nghĩa ví von.

Cho rằng tờ trình của Chính phủ đã nêu rõ những điểm mạnh, điểm yếu, nhất là thời cơ, đại biểu Trương Trọng Nghĩa lưu ý thêm về một số nguy cơ, đặc biệt liên quan các chính sách ưu đãi.

Theo ông, chính sách ưu đãi cũng có thể tạo ra nguy cơ. Ông dẫn chứng bài học nhãn tiền về thu hút FDI 20 năm qua vẫn chủ yếu là gia công và lao động giá rẻ, không làm chủ được công nghệ, thương hiệu, thị trường, thậm chí bao bì, linh kiện.

“Không khéo chúng ta không câu được cá mập mà chỉ có cá lòng đong”, ông Nghĩa nói và cho rằng muốn thu hút được phải có các điều kiện cần và đủ, không chỉ có ưu đãi.

Với những chính sách ưu đãi đề cập trong tờ trình của Chính phủ, vị đại biểu e ngại không đủ sức lôi kéo các nhà kinh doanh tài chính chuyên nghiệp có tầm cỡ từ New York, Frankfurt, thậm chí là Hong Kong (Trung Quốc), Singapore…

Đại biểu TPHCM đề nghị cân nhắc lại cách làm “1 trung tâm 2 điểm đến”. “Nguồn lực của chúng ta có hạn, tùy theo tình hình, kinh nghiệm thành lập và hoạt động của Trung tâm tài chính quốc tế tại TPHCM, chúng ta sẽ thành lập Trung tâm tài chính quốc tế ở Đà Nẵng”, ông Nghĩa góp ý.

Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam Nguyễn Văn Thân nhấn mạnh với sân chơi Trung tâm tài chính quốc tế, phải có một hệ sinh thái đồng bộ, cụ thể, rõ ràng với luật pháp nghiêm ngặt…

“Tại sao lại thành lập Trung tâm tài chính tại 2 nơi trong khi khó khăn trước mắt rất nhiều. Trên thế giới, nhiều trung tâm tài chính đã thất bại nên Việt Nam cần tính toán kỹ, vì điều kiện của đất nước đang thiếu cả về không gian, thời gian, hạ tầng (nhân lực, con người, đất đai…).

Vị đại biểu cho rằng chỉ nên đầu tư Trung tâm tài chính quốc tế ở một địa điểm, nếu “chuẩn” thì mở rộng ra hai nơi sau, nếu không mở ra rồi không có người vào rất nguy hiểm.

Trong khi đó, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Tạ Văn Hạ nhận định Việt Nam có nhiều tiềm năng và có nền tảng để thành lập Trung tâm tài chính quốc tế.

Dù vậy, để có một trung tâm tài chính thực sự, ông Hạ cũng chỉ ra những hạn chế như thị trường tài chính còn non trẻ, nguồn nhân lực, các chuyên gia giỏi về các lĩnh vực tài chính chưa có nhiều, hạ tầng công nghệ phát triển hạn chế…

Dẫn chứng ngay câu chuyện của bản thân, ông Hạ cho biết riêng việc ông đi thay đổi mật khẩu tài khoản ngân hàng cũng mất 1,5 tiếng. Hay việc khai thuế thu nhập cá nhân, dù theo hướng dẫn ở trên mạng nhưng cả tuần không xong.

Từ đó, ông đề nghị nên thí điểm xây dựng mô hình Trung tâm tài chính quốc tế tại TPHCM và tập trung nguồn lực cho trung tâm này.

Giải trình, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết ban đầu theo kết luận của Bộ Chính trị, Việt Nam thành lập hai Trung tâm tài chính, gồm Trung tâm tài chính quốc tế tại TPHCM và khu vực ở Đà Nẵng.

Tuy nhiên, quá trình nghiên cứu, học hỏi kinh nghiệm và tham vấn các nhà đầu tư, chuyên gia, Chính phủ nhận thấy nếu lập hai trung tâm tài chính sẽ khó thành công nên đã đề nghị Bộ Chính trị phương án lập một trung tâm quốc tế, đặt tại hai nơi trên cơ sở tiềm năng, thế mạnh và sự khác biệt để phát triển.

"Kinh nghiệm của các nước trong phát triển mô hình trung tâm tài chính có nhiều, nên không quá lo lắng việc một trung tâm tài chính được đặt tại hai nơi sẽ cạnh tranh nhau", Bộ trưởng nhấn mạnh.