Bộ trưởng Trần Hồng Hà: Việc thu hồi đất đai cần cân đối hài hòa, đảm bảo lợi ích của dân

Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội do bà Nguyễn Thanh Hải - Trưởng Ban Dân nguyện của Quốc hội làm Trưởng đoàn vừa có buổi làm việc với Bộ Tài nguyên và Môi trường về kết quả tiếp công dân, việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân.

Đơn thư vượt cấp vẫn còn nhiều

Tại buổi làm việc, ông Lê Quốc Trung - Chánh Thanh tra Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, trong thời gian qua, công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ tiếp công dân, xử lý đơn thư và giải quyết khiếu nại, tố cáo được Ban cán sự Đảng, lãnh đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường thực hiện một cách tập trung, phổ biến, quán triệt đến thủ trưởng các đơn vị trực thuộc Bộ để thực hiện.

Hàng năm Bộ Tài nguyên và Môi trường xây dựng kế hoạch, lịch tiếp công dân định kỳ của lãnh đạo Bộ mỗi tháng 1 ngày. Lịch tiếp công dân định kỳ của lãnh đạo Bộ này được đăng tải, công bố công khai trên Cổng thông tin điện tử và niêm yết công khai tại Trụ sở tiếp công dân của Bộ nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho công dân theo dõi và thực hiện tốt quyền của mình theo quy định của Luật tiếp công dân.

Kết quả tiếp công dân, từ năm 2018 đến hết ngày 31/5/2019, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tiếp 605 lượt với tổng số 1.011 lượt công dân, tương ứng với 433 vụ việc khiếu nại, tố cáo, phản ánh, kiến nghị, tranh chấp đất đai của công dân đến từ 54 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, trong đó có 108 lượt đoàn đông người (491 lượt người) của 78 vụ việc. So với cùng kỳ, tình hình công dân đến Bộ Tài nguyên và Môi trường giảm 59 lượt tiếp, giảm 283 lượt người và số lượt đoàn đông người tăng 2 đoàn.

Báo cáo cũng chỉ rõ, tổng số đơn khiếu nại, tố cáo, tranh chấp đất đai mà Bộ Tài nguyên và Môi trường tiếp nhận là 4.815 lượt đơn, tương ứng với 2.522 vụ việc (có 2.293 lượt đơn trùng, chiếm 47,62%), so với cùng kỳ báo cáo trước tăng 101 lượt đơn, nhưng giảm 27 vụ việc. Nội dung đơn thư tập trung vào khiếu nại hành chính về đất đai với 1.653 vụ việc (chiếm 65,54 %); 185 vụ việc tranh chấp đất đai (chiếm 6,98%); 90 vụ việc đòi lại đất cũ (chiếm 3,57%); …

Báo cáo của Thanh tra Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đề cập đến một số khó khăn trong công tác này như tình trạng công dân gửi đơn thư nhiều lần, vượt cấp vẫn còn nhiều (số lượng đơn trùng, không đủ điều kiện gửi đến Bộ chiếm 47,62%, đơn thuộc thẩm quyền giải quyết của địa phương chiếm 94,21% số vụ việc), nên phải mất nhiều thời gian để xử lý hướng dẫn hoặc chuyển đơn đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết theo quy định của pháp luật.

Quy định pháp luật về đất đai, nhất là liên quan đến chính sách bồi thường, hỗ trợ, công nhận quyền sử dụng đất đã nhiều lần bổ sung, sửa đổi cho phù hợp, đảm bảo quyền lợi của người dân, nhưng chưa giải quyết được tình trạng khiếu nại trong lĩnh vực này.

Khiếu nại của công dân liên quan đến việc thu hồi đất có giảm nhưng vẫn chiếm tỷ lệ cao; tăng các vụ việc khiếu nại về giá bồi thường thấp, chưa sát giá thị trường và khiếu nại, phản ánh, kiến nghị liên quan đến cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất…

Cân đối hài hòa, bảo đảm lợi ích của người dân

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho rằng nguyên nhân của những khó khăn trên là do chính sách, pháp luật về đất đai đã sửa đổi, bổ sung, nhưng vẫn còn bất cập. Việc bồi thường khi thu hồi đất thường kéo dài nhiều năm, chính sách bồi thường thay đổi và ngày càng có lợi, người dân so bì, đòi được áp dụng chính sách mới.

Việc quản lý, sử dụng đất đai vẫn còn những hạn chế nhất định, một số địa phương còn buông lỏng, thiếu kiểm tra, giám sát thường xuyên của cơ quan chức năng dẫn đến những xung đột về quyền lợi của người sử dụng đất.

Theo ông Hà, có nhiều tồn tại do tính lịch sử, nhất là trước thời điểm Luật Đất đai năm 2003 có hiệu lực, việc thực hiện trình tự, thủ tục thu hồi, bồi thường, trưng thu, đưa đất vào nông lâm trường... nhưng không còn lưu giữ đầy đủ hồ sơ, giấy tờ, khó khăn trong việc giải quyết khiếu kiện. 

Ngoài ra, việc lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nhiệm vụ giải quyết khiếu nại, tố cáo của chính quyền các cấp một số nơi vẫn còn thiếu quyết liệt, khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền chậm giải quyết, thiếu kiểm tra, đôn đốc, chỉ đạo, công dân khiếu kiện vượt cấp còn nhiều (tại Bộ chiếm hơn 90% số vụ việc)...

Bộ trưởng Trần Hồng Hà khẳng định, việc thu hồi đất đai cần phải cân đối hài hòa, bảo đảm lợi ích của người dân được giao sử dụng đất trong nhiều năm, đã có công khai hoang, đổ mồ hôi, sương máu trên mảnh đất đó.

Phát biểu kết luận cuộc làm việc, bà Nguyễn Thanh Hải- Trưởng Ban Dân nguyện của Quốc hội, Trưởng Đoàn giám sát - đánh giá cao kết quả tiếp công dân, việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân của Bộ Tài nguyên và Môi trường thời gian qua.

Mặc dù khối lượng công việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân của Bộ Tài nguyên và Môi trường nhiều và nặng so với các Bộ, ngành khác nhưng đã được phân loại, xử lý được triệt để một số vụ, tỷ lệ tham mưu các cấp thẩm quyền xử lý rất cao. Điều này thể hiện sự quan tâm sát sao của lãnh đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường đối với việc này.

Bà Hải đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường tăng cường cơ sở vật chất cho trụ sở tiếp dân. Tiếp thu ý kiến về lịch tiếp dân của các Bộ, ban, ngành Trung ương, Trưởng Ban Dân nguyện cho biết, sẽ tập hợp ý kiến gửi lên cơ quan thẩm quyền nghiên cứu xem xét để có thể điều chỉnh cho phù hợp với thực tiễn…

Bộ trưởng Trần Hồng Hà giao các đơn vị chức năng của Bộ, đặc biệt là Thanh tra Bộ Tài nguyên và Môi trường lưu ý tiếp thu những góp ý của Đoàn giám sát để hoàn thiện hơn, nhằm hoàn thành tốt nhất công tác tiếp công dân, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân trong thời gian tới.

T.K