Nữ phát thanh viên dẫn bản tin Thời sự đầu tiên của VTV là ai?

Từ đam mê múa thành Phát thanh viên

NSƯT Kim Tiến, NSƯT Mạnh Tường, NSƯT Minh Trí, NSƯT Thanh Hùng… là những phát thanh viên đã gắn bó với các bản tin của Đài Truyền hình Việt Nam (Đài THVN) từ ngày mới thành lập. Thời đó, NSƯT Kim Tiến với NSƯT Minh Trí là một cặp “trời sinh” khi dẫn các bản tin Thời sự. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, trước khi trở thành một phát thanh viên nổi tiếng, NSƯT Kim Tiến từng thuộc biên chế của đội múa Đài THVN.

NSƯT Kim Tiến sinh năm 1948 trong một gia đình ở phố Hàng Bông, Hà Nội. Năm 13 tuổi, nữ nghệ sĩ theo học trường múa và là người duy nhất trong 5 anh em đi theo con đường nghệ thuật. Xuất thân từ một nghệ sỹ múa nhưng bà có niềm đam mê với phát thanh - truyền hình. Năm 1970, Kim Tiến thi tuyển phát thanh viên cho Đài Tiếng nói Việt Nam, năm 1971 bà tiếp tục thi vào Đài Truyền hình Việt Nam nhưng cả hai lần đều không đỗ. Năm 1973, bà về công tác tại đội múa của Đài THVN và sau đó được chuyển sang làm phát thanh viên.

“Ít người tin rằng tôi cũng phải “quá tam ba bận” mới chinh phục được “giấc mơ nói”. Năm 1970, khi thi tuyển Phát thanh viên cho đài Tiếng nói Việt Nam tôi trượt. Rồi năm 1971, thi vào Đài truyền hình Trung ương lại trượt tiếp. Mãi năm 1973, sau khi về công tác tại đội múa của Đài Truyền hình Trung ương thì giấc mơ làm Phát thanh viên mới thành hiện thực đấy”, NSƯT Kim Tiến tâm sự.

Ngay từ những buổi đầu lên sóng truyền hình Trung ương, “khuôn trăng đầy đặn” và giọng đọc truyền cảm, cương nghị của Kim Tiến đã “ghi điểm” trong mắt khán giả cả nước. Có người từng ví von, giọng đọc của bà như tách trà sáng của người Hà Nội, là ly cà phê hấp dẫn của người Sài Gòn, thiếu thì cả ngày hôm đó chẳng còn gì ý nghĩa.

NSƯT Kim Tiến là một trong những Phát thanh viên đầu tiên của ban Thời sự Đài Truyền hình Việt Nam và cũng là một trong những người dẫn chương trình truyền hình đầu tiên kể từ khi VTV lên sóng. Ngoài công việc phát thanh viên và biên tập viên, Kim Tiến còn làm thuyết minh cho phim truyền hình, bà là người thuyết minh cho bộ phim nổi tiếng Tây Du Ký (bản năm 1986).

Kim Tiến thôi làm phát thanh viên chương trình Thời sự từ tháng 5 năm 2001 do công việc của chương trình Thời sự trực tiếp có cường độ lớn, không phù hợp với độ tuổi. Bà chuyển sang làm việc tại ban Chương trình, lên hình ở chương trình Hộp thư Truyền hình VTV1.

“Lính chiến” trên “mặt trận” truyền hình

NSƯT Kim Tiến kể, thời bà vào công tác ở Đài THVN là lúc Đài mới thành lập được 3 năm nên mọi thứ đều rất thiếu thốn. 10 năm đầu làm công tác phát thanh, bà và các đồng nghiệp đều phải làm trực tiếp, không có máy ghi hình, ghi âm. Kể cả phim truyện họ cũng phải đọc trực tiếp. Con người luôn phải lấp vào sự khiếm khuyết của máy móc. Nhưng trong điều kiện khó khăn ấy, bà cũng như đồng nghiệp đã rèn luyện được khả năng làm trực tiếp rất tốt.

“Tôi có thể tự hào nói rằng, chúng tôi như những người “lính chiến” đánh trực tiếp trên “mặt trận” truyền hình. Có thể chương trình ngày xưa không phức tạp, không phong phú như bây giờ nhưng đòi hỏi con người ta phải bản lĩnh trong nghề nghiệp mới có thể làm được”, NSƯT Kim Tiến nói.

Theo nữ nghệ sĩ thì thời đó bản tin Thời sự chỉ phát sóng vào buổi tối, trong khoảng 2 tiếng đồng hồ nên những công việc liên quan đến tiếng nói trên sóng truyền hình, các phát thanh viên đều làm hết.

“Ngày xưa, chúng tôi không phải bao quát nhiều như bây giờ. Mỗi người chỉ làm thật tốt một công việc của mình là được. Ai làm phát thanh viên thì dẫn cho thật tốt, ai biên tập thì biên tập bản tin cho tốt và ai quay phim thì giữ góc máy cho chuẩn… Thực ra, lứa chúng tôi chưa được học những công nghệ làm truyền hình của thế giới mà chủ yếu làm theo yêu cầu truyền đạt thông tin của nhà Đài thôi.

Vì thế, khi được chứng kiến cảnh các bạn trẻ ngày nay chuẩn bị cho bản tin tôi thấy giống ngày xưa là sự gấp gáp, không có chỗ lùi của thời gian, vẫn có những thông tin đột xuất đến và buộc phải cắt một cái gì đó đi. Bắt buộc người dẫn chương trình phải thích ứng thật nhanh. Cái khác nhiều nhất là bây giờ đòi hỏi các BTV phải có kiến thức nền tảng và tổng hợp tốt. Để làm ra được một bản tin, các bạn đã phải đầu tư rất nhiều trí tuệ vào đấy và luôn thay đổi, luôn cải tiến. Tất cả là vì khán giả…”, NSƯT Kim Tiến chia sẻ thêm.

Theo NSƯT Kim Tiến, một Phát thanh viên giỏi cần có kiến thức văn hóa, kiến thức về nghề nghiệp, sau đó là cách phát âm tiếng Việt chuẩn và kinh nghiệm sống. Và một trong những yếu tố mà bà cho là quan trọng nhất chính là tình yêu đối với khán giả, đối với công việc của mình.

Mãn nguyện với cuộc sống ở tuổi xế chiều

Nhớ lại kỷ niệm những ngày mới vào làm nghề, NSƯT Kim Tiến nói rằng, mình không có may mắn như các bạn trẻ bây giờ là được giao phụ trách dẫn một chương trình rõ ràng. Thời đó, bà chỉ được giao làm phần việc đầu tiên đó là phần việc “chào hết” trong các chương trình.

“Các bạn thân mến, buổi truyền hình của Đài THVN phát đi từ Hà Nội, Thủ đô nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đến đây là hết. Chúng tôi rất mong nhận được những ý kiến xây dựng, đóng góp của các bạn để chương trình tốt lên. Xin chân thành cảm ơn các bạn, hẹn các bạn vào buổi sau!”.

NSƯT Kim Tiến nói, mặc dù câu chào kết này hơi dài dòng nhưng thời ấy bà thích lắm. Ban biên tập bắt đọc dài bà lại càng “khoái” vì được thể hiện. Và để làm được “phần việc” đầu tiên này, bà phải tập chán tập chê vì công nghệ truyền hình thời đó lạc hậu nhưng lại không được phép sai sót.

Vì đến với nghề phát thanh bằng một tình yêu mãnh liệt nên trong những năm tháng làm nghề, nữ nghệ sĩ chưa bao giờ cảm thấy có nỗi buồn nào trong nghề nghiệp, lúc nào cũng đầy ắp những kỷ niệm vui. Bà là người dễ xúc động, rất nhập tâm vào phim nên không biết bà đã khóc, cười bao nhiêu lần ngay trong lúc làm việc, không còn nhớ mình đang làm nghề nữa. Nhiều lần bà khóc nghẹt cả mũi phải nghỉ lại nhỏ thuốc, có những lúc cười phá lên như một đứa trẻ.

NSƯT Kim Tiến từng có một cuộc hôn nhân đẹp với người chồng cũng là bạn đồng nghiệp. Nhưng cuộc hôn nhân của họ đã tan vỡ khi con gái chưa tròn 18 tháng tuổi. Vượt qua những chông chênh, bế tắc, Kim Tiến đã quyết gạt nước mắt để làm chỗ dựa cho con. Bà ở vậy trong suốt 20 năm và sống cảnh âm thầm đi về khuya sớm trên con đường từ nhà đến cơ quan.

Tuy nhiên, số phận đã không để bà “chìm” trong những nốt trầm của cuộc đời khi đẩy đưa bà gặp được người chồng hiện tại. Ông là một tiến sỹ hóa học. NSƯT Kim Tiến thổ lộ, chính sự hiểu biết thông tuệ cộng với tình cảm chân thành của ông đã khiến cho con tim bà ấm nồng trở lại. Không những giỏi làm kinh tế, mà cách đối nhân xử thế, cách hiểu đời, hiểu người của ông đã nhen nhóm trong bà những sự thay đổi tích cực để bà được sống trọn vẹn những gì còn dang dở.

NSƯT Kim Tiến đang rất mãn nguyện với cuộc sống hiện tại. Nếu đến nhà riêng của bà ở khu Mỹ Đình sẽ thấy tổ ấm này đã rộn ràng nhờ lớp học bà nhận dạy cho những bạn trẻ đam mê với nghề phát thanh viên, dẫn chương trình truyền hình.

“Lúc đầu, tôi không có ý định mở lớp gì đâu nhưng người quen cứ gửi con cháu đến, mãi rồi thành cô thành trò. Giờ tôi về hưu rồi, được lên lớp truyền đạt cho các em những kiến thức là thấy ấm áp, hạnh phúc”, NSƯT Kim Tiến bộc bạch.

NSƯT Kim Tiến cho biết thêm, bà cám ơn cuộc đời đã giữ cho bà được cái họng và giọng đọc. Ngoài những giờ dạy, ngoài những lời mời của Đài THVN thì nhiều nơi cũng mời bà đọc phim tài liệu. Đối với nữ nghệ sĩ, hạnh phúc lớn nhất cho đến thời điểm này mà bà nhận được đó chính là dấu ấn khó phai trong lòng khán giả sau gần 40 năm cống hiến cho nghề.

Hà Tùng Long