Những lý do làm “bùng nổ” tranh cãi về danh hiệu NSƯT-NSND (II)

Danh hiệu nghệ sĩ có liên quan đến bậc lương?

Theo diễn viên Trịnh Kim Chi, ở phía Nam, hầu hết các nghệ sĩ đều được trả lương, trả cát-sê theo mức độ nổi tiếng. Sự nổi tiếng được đánh giá từ sức hút của nghệ sĩ với khán giả. Vì thế, đã từng có ý kiến cho rằng, các nghệ sĩ phía Nam “thờ ơ” với danh hiệu. Vì, danh hiệu NSƯT- NSND không giúp họ tăng thêm thu nhập, không giúp họ được hưởng mức lương và cát-sê cao hơn.

Ở phía Bắc, tùy vào từng đoàn kịch, từng nhà hát, những ưu tiên cho các NSƯT- NSND sẽ khác nhau.

Một diễn viên của Đoàn kịch Công an cho biết: “Như tôi được biết, ví dụ ở Đoàn kịch Công an khi xưa, những NSƯT- NSND sẽ được ưu tiên tăng lương trước niên hạn 1 năm chẳng hạn. Hay, khi NSƯT- NSND đến tuổi về hưu, nếu họ có nguyện vọng muốn tiếp tục ở lại cống hiến cho nghề diễn, phía đoàn sẽ tạo điều kiện để các nghệ sĩ có danh hiệu tiếp tục với nghề”.

Về những “lợi ích” có được từ danh hiệu nghệ sĩ từng là dấu hỏi với dư luận. Nhưng trên thực tế, nhiều nghệ sĩ khẳng định, danh hiệu không mang lại cho họ những “tiện ích” vật chất, danh hiệu với họ chỉ là việc được ghi nhận những cống hiến với nghề.

Danh hiệu là… danh tiếng

Trên báo chí và truyền thông, có nghệ sĩ từng khẳng định, họ không cần đến danh hiệu, bởi trên thực tế, họ đã là nghệ sĩ của nhân dân, được nhân dân yêu mến. Có nghệ sĩ lại cho biết, danh hiệu là… danh hão. Nhưng không ít nghệ sĩ lại cho rằng, danh hiệu- là điều đáng để tự hào, trân trọng.

Bản thân ý nghĩa của danh hiệu nghệ sĩ cũng luôn là một đề tài gây tranh cãi.

Chưa kể, đã có những nghệ sĩ cho rằng, danh hiệu NSƯT- NSND để làm gì khi những NSƯT-NSND không kiếm tiền giỏi bằng những nghệ sĩ không danh hiệu?

Nhiều NSƯT-NSND không được đông đảo khán giả biết đến và yêu thích như những nghệ sĩ không danh hiệu.

NSƯT Trần Nhượng đưa quan điểm, “Với tôi, việc được phong tặng danh hiệu nghệ sĩ là sự ghi nhận tài năng, sự đánh giá về mặt cống hiến và cả nhân cách của người nghệ sĩ. Tại sao tôi nói như vậy? Vì đã có những trường hợp, nghệ sĩ rất tài, rất nhiều huy chương, thành tích, nhưng vẫn không được xét tặng danh hiệu vì lý do nằm ở nhân cách. Có rất nhiều ý kiến khác nhau về chữ: danh hiệu. Tôi biết. Nhưng với tôi, việc được phong tặng danh hiệu nghệ sĩ luôn là niềm vinh dự, tự hào, là niềm vui lớn trong cuộc đời hoạt động nghệ thuật”.

NSƯT Trần Nhượng tin rằng, không chỉ cá nhân ông, mà hầu hết các nghệ sĩ khi được phong tặng danh hiệu nghệ sĩ sẽ đều cảm thấy vinh dự, tự hào- bởi đó là sự ghi nhận về tài năng, những nỗ lực, cống hiến, và cả nhân cách của mỗi người nghệ sĩ.

“Nói gì thì nói, được phong tặng danh hiệu là niềm vinh dự lớn của nghệ sĩ chúng tôi”- NSƯT Trần Nhượng khẳng định.

Trả lời báo chí trước những tranh cãi xung quanh danh hiệu NSND đang được xét tặng, NSƯT Tự Long cũng khẳng định, “Danh hiệu nghệ sĩ với bất cứ ai cũng là niềm tự hào”.

Nghệ sĩ trong biên chế có nhiều cơ hội hơn nghệ sĩ tự do

Đây cũng từng là “vấn đề” của những lần xét tặng danh hiệu. Rất ít những nghệ sĩ tự do được “xem xét”. Ca sĩ Thanh Lam từng là trường hợp hiếm hoi, từng khiến dư luận “trầm trồ” khi là một nghệ sĩ tự do được phong tặng danh hiệu NSƯT. Năm nay, diễn viên Hoài Linh là trường hợp “hiếm hoi” tiếp theo được xét tặng danh hiệu NSƯT. Xung quanh việc xét tặng danh hiệu NSƯT cho diễn viên Hoài Linh từng gây những tranh cãi không nhỏ.

Việc những nghệ sĩ trong biên chế các đoàn nghệ thuật nhà nước, các đoàn nghệ thuật xã hội hóa có cơ hội được phong tặng nghệ sĩ nhiều hơn là bởi- họ tham gia nhiều hội diễn, cơ hội đoạt huân, huy chương vì thế cũng nhiều hơn.

****

Còn rất nhiều những lý do khác khiến cho mỗi đợt phong tặng danh hiệu nghệ sĩ đều ồn ào, ầm ĩ những tranh cãi bên lề.

Theo đạo diễn- NSND Thanh Vân, “Những tranh cãi là không tránh khỏi. Nhưng, xét tặng danh hiệu là xét tặng cho những nghệ sĩ có tài năng, có sự cống hiến lớn với nghệ thuật. Để có được danh hiệu, người nghệ sĩ đã phải nỗ lực rất nhiều, cố gắng rất nhiều, cống hiến rất nhiều. Vậy, nên chăng, hãy bỏ bớt đi các quy định “phụ” ví dụ như về số năm làm nghề… để tập trung dành sự ưu tiên hàng đầu cho việc đánh giá năng lực, sự cống hiến của người nghệ sĩ?”.

Hiền Hương