Mối tình bí mật gây chấn động của nữ nhà văn đoạt giải Nobel Văn học

Ba cuốn sách mới nhất của nhà văn Pháp Annie Ernaux được giới thiệu đến công chúng, gồm: Một người phụ nữ, Cơn cuồng si và Nỗi nhục. Các tác phẩm hé lộ những hồi ức sâu thẳm, từ kỷ niệm thơ ấu đến những bí mật thầm kín nhất của tác giả, là những điều mà có lẽ không phải ai cũng đủ dũng cảm để phơi bày.

Một người phụ nữ kể về mẹ của Annie Ernaux. Cuốn sách mở đầu bằng thông báo về cái chết của bà và kết thúc bằng cảm giác của tác giả khi thực sự nhận ra mẹ không còn trên cõi đời.

Xuyên suốt cuốn sách, Annie Ernaux tìm lại những gương mặt khác nhau của mẹ - vốn là một phụ nữ khỏe mạnh, xông xáo, cởi mở, qua đời sau thời gian mắc bệnh Alzheimer (suy giảm trí nhớ).

Nữ nhà văn cũng cho thấy sự tiến triển, tính hai mặt của những tình cảm mà một người con gái dành cho mẹ: tình yêu, lòng thù ghét, sự âu yếm, cảm giác tội lỗi và cuối cùng là sự gắn bó máu thịt.

Tác phẩm là tuyên ngôn tình yêu đầy tinh tế và sắc sảo của Annie Ernaux dành tặng người mẹ quá cố, qua ngòi bút tưởng như lạnh lùng (một cách có chủ đích) của bà.

Cơn cuồng si kể về mối tình bí mật bị chôn giấu của Annie Ernaux. Nữ nhà văn kể lại cuộc phiêu lưu tình ái ngắn ngủi của mình với một nhà ngoại giao nước ngoài đã có vợ. Một cuộc tình vụng trộm, thoáng qua nhưng mãnh liệt, đầy đam mê và đã để lại cho bà nhiều khổ đau, nhung nhớ.

Vào thời điểm ra mắt tại Pháp, cuốn sách đã nhận về nhiều ý kiến trái chiều. Bởi thời đó, một nữ trí thức theo chủ nghĩa nữ quyền lại mô tả một mối tình nơi đàn ông là bên thống trị, là điều không thể chấp nhận.

Tuy nhiên, Annie Ernaux viết về chủ đề ngoại tình nhưng không bào chữa, cũng không thuyết giảng. Bà không nói đúng hay sai mà chỉ kể về tình cảm đơn phương cùng những cung bậc cảm xúc của mình trong cuộc tình ấy.

Một cuộc tình với cái kết được báo trước là không có hậu và "vô nghĩa" như chính tác giả đã thừa nhận. Tất cả mang đến cho câu chuyện một cái nhìn đầy thực tế và vượt qua mọi chuẩn mực.

Nỗi nhục bắt đầu bằng một câu văn lạnh lùng gây bất ngờ: "Bố tôi đã định giết mẹ tôi vào đầu buổi chiều một Chủ nhật tháng Sáu". Đây chính là nguồn cơn mà thiếu nữ Annie Ernaux cảm nhận về cha mẹ, về nghề nghiệp và môi trường sống của họ.

Mỗi người đều có một nỗi nhục, một cảm giác xấu hổ thầm kín tuyệt đối không thể nói ra. Người ta thường chạy trốn, che giấu và cố quên nó, nhưng Annie Ernaux, bằng một sự dũng cảm phi thường, đã phơi bày tất cả.

Cảnh tượng cha suýt giết mẹ là điều mà Annie Ernaux từng không dám viết, nhưng lại là cảnh không thể nào quên và liên tục xuất hiện trở lại trong đầu bà.

Câu chuyện cứ thế tiếp tục, chen vào bằng những hồi ức khác về tuổi thơ, về thành phố, về ngôi trường Công giáo bà từng theo học… Nỗi nhục, nỗi xấu hổ càng nhân lên gấp bội khi cô thiếu nữ bước vào tuổi dậy thì trong một xã hội đang xuống cấp và vấn đề phân chia giai cấp ngày một sâu hơn.

Trong suốt hành trình sáng tác của mình, Annie Ernaux có một góc nhìn khác biệt về cuộc sống, giới tính và giai cấp. Thay vì cuốn người đọc vào những thăng trầm cuộc đời hay những chủ đề to tát, bà chỉ tập trung những sự kiện nhỏ nhặt, đời thường mà chân thực. Lịch sử của bà là lịch sử nhỏ, nhưng lịch sử nhỏ gắn kết với lịch sử lớn.

Câu văn ngắn gọn, rõ ràng, văn phong tối giản và không hoa mỹ, những tác phẩm của Annie Ernaux đôi lúc bị chê khô khan, nhưng sự lạnh lùng ấy mới chính là thứ tạo nên vẻ đẹp riêng. Những cuốn sách của bà chạm đến tâm hồn người đọc, truyền tải những cảm xúc thô sơ mà không cần bất cứ thứ gì tô điểm.

Tháng 10/2022, Annie Ernaux được Viện Hàn lâm Thụy Điển trao giải Nobel Văn học. Bà trở thành nữ nhà văn người Pháp đầu tiên giành giải thưởng văn học danh giá nhất thế giới. Hội đồng trao giải Nobel đã vinh danh Annie Ernaux "vì lòng dũng cảm và sự nhạy bén sắc lạnh bà sử dụng để khám phá ra gốc rễ, sự bất hòa và những hạn chế của ký ức cá nhân".

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã nhận xét: "Suốt 50 năm qua, Annie Ernaux viết cuốn tiểu thuyết về ký ức tập thể và riêng tư của đất nước chúng ta. Tiếng nói của bà là tiếng nói của tự do, của người phụ nữ và của những điều đã bị lãng quên trong thế kỷ qua".