Mạc Ngôn luôn là niềm kiêu hãnh của văn học Trung Hoa

Mạc Ngôn tên thật là Quản Mạc Nghiệp, sinh tại huyện Cao Mật, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc. Ông vốn xuất thân nông dân. Mạc Ngôn là nhân vật điển hình tại Trung Quốc về sự thành đạt nhờ vào tài năng đích thực và những trải nghiệm thực tế của bản thân trong thời kỳ “hậu cách mạng văn hoá”.

Thuở nhỏ ông từng phải nghỉ học giữa chừng do Cách mạng văn hoá và phải về vùng nông thôn tham gia lao động sản xuất. Thuở niên thiếu của Mạc Ngôn gắn liền với những ký ức về sự vất vả, đói khát, cô đơn. Nhờ những trải nghiệm trong giai đoạn khó khăn này mà các tác phẩm của Mạc Ngôn về sau luôn có chiều sâu và khơi gợi nhiều dư vị cảm xúc trong người đọc về một thời kỳ đắng cay của nền văn hóa – văn học Trung Quốc.

Ông nhập ngũ năm 1976. Đến năm 1984, Mạc Ngôn trúng truyển vào khoa văn của Học viện nghệ thuật Quân Giải phóng và tốt nghiệp năm 1986. Tháng 10 năm 1987 ông chuyển sang hoạt động ở lĩnh vực báo chí nhưng vẫn duy trì việc viết văn chuyên nghiệp. Đến nay, Mạc Ngôn đã cho ra đời 10 truyện dài, 20 truyện vừa, hơn 60 truyện ngắn và 5 tuyển tập những bài ký, phóng sự, tùy bút... Hiện nay, Mạc Ngôn là cây bút hàng đầu của nền văn học đương đại Trung Quốc. Ông đang công tác tại Cục chính trị thuộc Bộ Tổng tham mưu Quân Giải phóng Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.

Tác phẩm văn học khiến thế giới biết đến tên tuổi Mạc Ngôn nhiều nhất là Cao lương đỏ. Tác phẩm đã được đạo diễn nổi tiếng Trương Nghệ Mưu chuyển thể thành phim và đoạt giải Cành cọ vàng tại Liên hoan phim Cannes năm 1994.

Tại Việt Nam, bạn đọc đã biết đến một số tác phẩm lớn của Mạc Ngôn như "Báu vật của đời", "Đàn hương hình", "Cây tỏi nổi giận".

"Báu vật của đời" tiêu biểu cho phong cách sáng tác dựa trên đề tài lịch sử của ông. Tác phẩm đưa tới những mảng sáng - tối, khuất - tỏ của lịch sử Trung Quốc trong vòng 100 năm, thông qua số phận của gia đình Thượng Quan. “Báu vật của đời” đã đem về cho ông giải nhất về thể loại tiểu thuyết của Hội Nhà văn Trung Quốc năm 1995.

"Đàn hương hình" đại diện cho phong cách quen thuộc thứ hai của ông khi sử dụng chất liệu văn học dân gian, trình bày một giai đoạn lịch sử đẫm máu ở Trung Quốc từ năm 1895-1915. Khi đó Trung Quốc trở thành chiếc bánh ga-tô ngon lành để các đế quốc chia nhau xâu xé. Triều đình Mãn Thanh thối nát, bất lực, quan lại đương thời thì hoặc tiếp tay cho giặc hoặc ươn hèn, thối chí, đời sống nhân dân vô cùng rối loạn. Tác phẩm này đã đem về cho ông giải Mao Thuẫn – giải thưởng văn học danh giá nhất tại Trung Quốc.

Một số tác phẩm nổi bật khác trong sự nghiệp sáng tác văn chương của Mạc Ngôn cho tới nay có thể kể tới những cái tên như Cao lương đỏ, Củ cải đỏ, Châu chấu đỏ, Rừng xanh lá đỏ, Tửu quốc, Màng chán tổ tiên, Ma chiến hữu…