Liên hoan ca trù 2014: đột phá nhờ các tác phẩm mới

Liên hoan ca trù toàn quốc năm 2014 đang diễn ra tại Viện Âm nhạc - Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam (CC2-Khu đô thị mới Mỹ Đình, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội). Liên hoan thu hút hơn 300 nghệ sĩ đến từ 25 đơn vị, câu lạc bộ ca trù của 12 tỉnh, thành phố tham gia.

Liên hoan ca trù toàn quốc năm 2014

Liên hoan ca trù được tổ chức theo hình thức thi tài. BTC đánh giá các màn trình diễn dựa trên năm tiêu chí: không gian ca trù, giọng hát ca trù hay, tay đàn ca trù giỏi, giọng hát ca trù triển vọng và tay đàn ca trù triển vọng.

Điểm mới của liên hoan ca trù năm nay so với các năm trước là việc nhiều tác phẩm mới được sáng tác mang tới dự liên hoan. Đây là một tín hiệu đáng mừng của ca trù Việt Nam bởi loại hình nghệ thuật này rất ít tác phẩm mới, các nghệ sĩ hầu như chỉ diễn lại những sáng tác đã có từ hàng trăm năm trước.

“Liên hoan ca trù năm nay vượt bậc về trình độ của các nghệ sĩ, về đề tài, nội dung, thể loại và phong cách biểu diễn. Các đoàn nghệ sĩ tham gia liên hoan phải hát được ít nhất 5 bài trong số 15 bài kinh điển mới vượt qua vòng loại. Nếu so với các năm trước thỉnh thoảng mới có người hát được những bài thét nhạc, bài “Tỳ bà hành” thì năm nay đoàn nào cũng có người hát được. Đáng quý hơn nữa là các nghệ sĩ thể hiện đúng các sắc thái, kĩ thuật của ca trù”, Tiến sĩ Nguyễn Bình Định, Viện trưởng Viện Âm nhạc, Trưởng BTC nhận xét về chất lượng Liên hoan ca trù toàn quốc 2014.

Điều mà ông Định tâm đắc nhất là việc Liên hoan ca trù năm nay có rất nhiều tác phẩm mới. Những sáng tác mới với nhiều đề tài phong phú sẽ là nguồn dinh dưỡng nuôi sống môn nghệ thuật ca trù. “Xưa nay, đề tài của ca trù chỉ xoay quanh các vấn đề về nhân tình thế thái, đạo lý, tình duyên… nhưng năm nay đã có những tác phẩm mới sáng tác mang chủ đề thời sự hiện đại: khẳng định chủ quyền biển đảo, ca ngợi những người lính hải quân và đời sống nông thôn mới… Tất nhiên những tác phẩm mới đều phải dựa trên làn điệu vốn có của ca trù từ xưa nhưng đối với môn nghệ thuật ít có nhiều biến động như ca trù thì đây là một bước đột phá. Để khuyến khích các tác giả, Liên hoan sẽ trao giải cho những tác phẩm mới xuất sắc”.

Ngoài ra, Liên hoan ca trù toàn quốc năm 2014 cũng quy tụ rất nhiều nghệ sĩ trẻ, trog đó, người trẻ nhất mới chỉ 4 tuổi. Người cao tuổi nhất trong các đoàn diễn đã gần 90 tuổi. Sự phát triển nối tiếp của lớp măng non thông qua việc học hỏi từ những nghệ sĩ gạo cội được các nhà chuyên môn đánh giá rất cao.

Nghệ sĩ ca trù 9x Thùy Chi biểu diễn "36 giọng"

“Chúng tôi mong rằng công tác truyền bá ca trù phải ngày càng mạnh hơn nữa. Ca trù là một thể loại dân ca đặc biệt, có thể gọi là dân ca thính phòng cổ điển bởi làn điệu và ca từ đều có từ rất lâu đời, kén người nghe. Muốn truyền đạt được cho các thế hệ ngày nay nghe hiểu đã khó, làm sao để các bạn trẻ cảm được cái hay, cái quý của ca trù càng khó hơn.

Vì vậy, chúng ta phải có thêm nhiều chương trình biểu diễn, đưa ca trù vào các chương trình nghệ thuật, biểu diễn tại các điểm du lịch… Ở các địa phương có loại hình ca trù phải có kế hoạch phát triển hàng năm, cung cấp kinh phí, phong tặng danh hiệu nghệ nhân…”, ông Nguyễn Bình Định nhận xét.

Tháng 10/2009, ca trù đã chính thức được UNESCO ghi danh vào “Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp của nhân loại”. Nhận danh hiệu này, Việt Nam đã kí vào cam kết sẽ bảo tồn và phát huy loại hình nghệ thuật dân gian ca trù. Để hiện thực hóa cam kết, các hoạt động tuyên truyền mang tầm quốc gia như Liên hoan ca trù chính dịp để các nghệ nhân, nghệ sỹ thể hiện khả năng sáng tạo, trình diễn và truyền dạy nghệ thuật ca trù trong đời sống hiện đại.

Lễ tổng kết và trao giải Liên hoan ca trù toàn quốc sẽ diễn ra vào tối 29/8 tại Viện Âm nhạc.

Mai Châm