"Hành trình bền vững" từ vùng trồng đến tách cà phê thơm lừng mỗi sáng

Khi bạn nhận được ly cà phê từ nhân viên pha chế, đó là bước cuối cùng của một chuyến hành trình dài từ việc chọn vùng nguyên liệu thích hợp, ươm trồng, chăm bón, thu hái, sơ chế… hạt cà phê.

Để trải nghiệm chuyến hành trình đầy thú vị ấy, mời bạn đồng hành cũng đội ngũ Minh Tien Coffee và những nông hộ ở vùng trồng cà phê Arabica đặc sản của nước ta - Sơn La.

Ươm trồng, chăm bón

Ở nước ta, Sơn La được biết đến là địa phương trồng cà phê Arabica lớn thứ 2, chỉ sau tỉnh Lâm Đồng. Điểm tạo nên sự khác biệt của cà phê Sơn La chính là giống cà phê Arabica (hay còn gọi là cà phê chè), là giống cà phê được trồng ở độ cao ít nhất từ 600 m so với mặt nước biển trở lên.

Đây là giống cà phê được thế giới ưa chuộng bởi hương vị đặc trưng, cà phê Arabica được đánh giá cao về chất lượng, phát triển ở điều kiện khác biệt nên mang hương vị tự nhiên.

Cây cà phê được ươm từ hạt, người dân sẽ đào hố để trồng các cây non, dưới hố họ dải một lớp phân bón lót. Các công đoạn chăm sóc cây cà phê chủ yếu là làm cỏ ở quanh gốc, bấm cành, bón phân.

Ông Nguyễn Thái Cường, Giám đốc chi nhánh Sơn La của Công ty TNHH Xuất nhập khẩu cà phê Minh Tiến cho biết: "Cách đây 20 năm, khi lên Sơn La, người dân để cây cà phê phát triển tự nhiên, cây cao trên 3m nhưng cho năng suất thấp. Chúng tôi đã tập huấn, hướng dẫn người dân cách tỉa cành, tạo tán để cây cà phê Arabica chỉ còn cao khoảng 1m6 và chăm sóc cà phê đảm bảo các tiêu chuẩn xuất khẩu".

Ở Sơn La, đã có hơn 5000 nông hộ liên kết với Minh Tiến để sản xuất cà phê theo tiêu chuẩn 4C và UTZ, phát triển cà phê bền vững.

Từng cây con được vun trên nền đất thổ nhưỡng tốt, tắm mình trong ánh nắng và nước mỗi ngày. Qua thời gian, được chăm bón bởi bàn tay người nông dân lành nghề, áp dụng phương thức canh tác của chuyên gia, cây cà phê vươn mình lấy tinh hoa đất trời, mạnh mẽ trưởng thành.

Thông thường cây cà phê Arabica sẽ cho thu hoạch sau 3 năm trồng. Nếu cây đã ươm cao thì chỉ khoảng 2 năm sẽ cho trái. Hai năm đầu tiên thu hoạch, cây sẽ cho trái rất kém, bắt đầu từ năm thứ 3, thứ 4 cây vừa cho năng suất cao vừa cho chất lượng tốt.

Thu hái

Một trong những yêu cầu quan trọng để cà phê có hương vị ngon nhất là khâu thu hái và sơ chế. Từ những sơn nguyên bạt ngàn một màu trắng tinh khôi của hoa cà phê đầu năm, những quả non xanh nhú dần, chờ tắm đủ nắng sẽ chuyển sang đỏ mọng vào những tháng cuối năm.

Người dân Sơn La được hướng dẫn chỉ thu hái cà phê đúng tầm chín, bắt buộc phải hái quả chín đỏ hay vừa chín, không hái quả xanh. Không để quả chín nẫu hay khô trên cây.

Mỗi vùng trồng có thời gian rộ quả chín khác nhau, nhưng nương vào sắc đỏ của quả cà phê, người nông dân hợp tác với Minh Tiến biết rõ thời điểm thu hoạch thích hợp.

Quả cà phê chín sau khi thu hái phải được sơ chế ngay, vì để lâu sẽ dễ bị nẫu, ủng, lên men, ảnh hưởng đến hương vị. Nhà máy sơ chế cà phê của Minh Tiến luôn được đặt ngay tại vùng trồng để đảm bảo quả tươi luôn được làm sạch trong vòng 24 giờ kể từ khi hái.

Sơ chế quả tươi

Sau khi người dân thu hái về, các đại lý nhỏ trong bản sẽ đi thu mua cà phê quả tươi của người dân và sơ chế ngay trong đêm. Cà phê được đưa lên máy để rửa, tách những quả nổi là những quả không có nhân hoặc chỉ có 1 nhân, còn quả chìm sẽ rơi xuống dưới.

Những quả cà phê đạt chất lượng sẽ đẩy lên máy đập dập rồi thả xuống máy tách vỏ, tiếp tục đẩy xuống máy tách quả sót. Sau đó đưa lên bể ủ, tùy thời tiết, người dân sẽ tăng hoặc giảm thời gian ủ, nhưng ít nhất ủ trong khoảng 12 tiếng.

Những hộ dân liên kết với Minh Tiến phải đảm bảo có hố hoặc bể để chứa nước thải sau khi sơ chế cà phê quả tươi, không được thải ra trực tiếp môi trường. Đến tháng 5, tháng 6 người dân sử dụng luôn nước đó để tưới cho cây cà phê rất tốt. Còn vỏ quả cà phê sẽ được gom lại để ủ với vôi và phân NPK làm phân bón lót cho các vụ cà phê tiếp theo.

Phơi sấy, phân loại hạt

Công đoạn ủ có tác dụng làm cho lượng đường trong cà phê tiết ra hết, sau đó đưa lên máy đánh nhớt. Tiếp tục đưa vào máy vắt cho hết nước rồi đem ra phơi (nếu trời nắng) hoặc sấy.

Những hạt cà phê căng mọng được tắm mình dưới ánh nắng, bay dần lượng nước. Minh Tiến áp dụng cả phương pháp phơi giàn và sấy trong quy trình sản xuất để đảm bảo lượng nước trong hạt đạt tiêu chuẩn xuất khẩu, giữ trọn hương vị thơm ngon đến tay người tiêu dùng. Sau đó cà phê sẽ được đưa về nhà máy chế biến hạt cà phê khô (cà phê thóc).

Công ty TNHH Xuất nhập khẩu cà phê Minh Tiến có 2 nhà máy đặt tại Sơn La: Nhà máy chế biến quả tươi tại Bản Sẳng - Chiềng Xôm - Sơn La với công suất 20.000 tấn/vụ và nhà máy chế biến nhân tại tổ 5, phường Quyết Tâm, thành phố Sơn La với công suất từ 8-12 tấn/giờ.

Từng hạt cà phê được đưa vào máy sàng, phân loại theo từng kích thước hạt để chất lượng sản xuất được đồng đều. Những quả lỗi còn sót lại được tỉ mỉ loại bỏ bằng tay bởi những công nhân cẩn thận, chăm chút cho từng hạt cà phê như chính cuộc sống của mình.

Rang xay

Từ hạt cà phê xanh, dưới sức nóng của nhiệt độ và bàn tay thợ lành nghề, hạt cà phê chuyển dần sang màu nâu đặc trưng thường thấy.

Pha chế

Đây là bước quan trọng trong chuyến hành trình này, nó giữ một vị trí vô cùng đặc biệt với những người thưởng thức. Người pha chế sẽ kết hợp các nguyên liệu khác nhau để tạo ra nhiều loại thức uống với những hương vị khác nhau, mang lại năng lượng và cảm hứng cho người thưởng thức.

Cuối cùng là thưởng thức ly cà phê sạch thơm ngon, mang bản sắc vùng trồng được tạo nên từ công sức, tâm huyết của những người nông dân và đội ngũ Minh Tien Coffee.