Giọng nói thật của Xuân Quỳnh vang lên trong chương trình "Hoa cúc xanh"

Tối 6/10, tại Nhà hát Lớn, Hà Nội, đã diễn ra đêm thơ - nhạc - kịch "Hoa cúc xanh" nhân kỷ niệm 80 năm ngày sinh nữ thi sĩ Xuân Quỳnh.

Tên chương trình "Hoa cúc xanh" được lấy ý tưởng từ bài thơ cùng tên "Hoa cúc xanh" của nữ thi sĩ Xuân Quỳnh và vở kịch nổi tiếng "Hoa cúc xanh trên đầm lầy" của nhà viết kịch Lưu Quang Vũ. Đêm thơ - nhạc - kịch "Hoa cúc xanh" như chính tên gọi của chương trình, là sự kết hợp nhuần nhuyễn và đầy sáng tạo giữa những mảng màu nội dung khác nhau đã đưa khán giả đi qua nhiều cung bậc cảm xúc. Ấn tượng đọng lại là một chương trình nghệ thuật với góc nhìn mới, hơi thở mới về Xuân Quỳnh được thể hiện đặc sắc trong từng tiết mục. 

"Hoa cúc xanh" bao gồm 4 chương được đặt tên bằng những thi phẩm nổi tiếng của nhà thơ Xuân Quỳnh: "Bầu trời trong quả trứng" (chương 1), "Sóng" (chương 2), "Tự hát" (chương 2) và "Hoa cúc xanh" (chương 4).

Những trái tim ắp men yêu hòa quyện với thơ và nhạc.

Chương trình mở màn với tiết mục đồng ca thơ "Con yêu mẹ bằng con dế" và "Chuyện cổ tích về loài người" do học sinh Trường THCS Giảng Võ (Hà Nội) biểu diễn. Tiết mục gợi lại một Xuân Quỳnh lí lắc, dí dỏm với đầy tình yêu thương dành cho trẻ nhỏ. 

Tiếp nối mạch cảm xúc, chương 2 - "Sóng" mở ra không gian với âm nhạc và những thước phim tư liệu. Bên cạnh Vũ lịch lãm, thâm trầm, Mạc Mai Sương giản dị và mộc mạc như thường lệ. Hai giọng ca trẻ, với "màu" giọng văn minh, 2 giọng ca kết hợp đầy mới mẻ, sáng tạo.

Sau màn kết hợp độc đáo, ca sĩ Hồng Nhung xuất hiện và mang đến những rung cảm thiết tha trong "Hoa Quỳnh", "Thuyền và biển". Lần đầu hát "Hoa Quỳnh", một sáng tác của nhạc sĩ Nguyễn Vĩnh Tiến, Hồng Nhung khiến toàn bộ khán giả vỡ òa vì cách xử lý tinh tế của một diva, đem đến cho người xem cảm xúc tôn vinh, kính ngưỡng mà chị dành cho nhà thơ Xuân Quỳnh.

Điểm nhấn của chương II cũng là của đêm thơ - nhạc - kịch có lẽ là phóng sự tài liệu do NSND Nguyễn Thước thực hiện. Ngay từ những lời dẫn đầu tiên, những thước phim đã khiến người xem lạc vào thế giới tình yêu của Xuân Quỳnh - Lưu Quang Vũ:

"Chị bên cạnh anh không phải lúc anh chói sáng, mà là lúc anh khó khăn. Chị nhận ra vẻ đẹp của tâm hồn anh, lúc anh có nhiều đổ vỡ nhất"…

Xuân Quỳnh là người phụ nữ chỉ biết yêu và yêu tha thiết một người. Cũng bởi vậy, chị yêu thương cả người thân, bạn bè của anh, sống với họ hết lòng hết dạ. Phóng sự cũng hé lộ nhiều câu chuyện chưa bao giờ kể về chuyện đời - chuyện nghề của cặp đôi tài danh Xuân Quỳnh - Lưu Quang Vũ.

Không gian Nhà hát Lớn lắng đọng khi bộ phim phát hình ảnh cố NSND Hoàng Dũng chia sẻ về vợ chồng nữ thi sĩ. Trong đó, ông vừa rơi nước mắt vừa kể lại: "Một dịp ông cùng nghệ sĩ Minh Trang tới nhà Lưu Quang Vũ chơi Tết, khi Xuân Quỳnh đi xuống bếp, nhà biên kịch Lưu Quang Vũ lấy tiền ra mừng tuổi mỗi người, họ ngại ngần vì nghĩ ông không muốn để vợ biết chuyện. Thế nhưng, đến lúc họ ra về, nhà thơ Xuân Quỳnh lại là người tiễn họ ra cổng. Chị dúi vào tay hai diễn viên trẻ chút tiền mừng tuổi họ, y như cách chồng đã kín đáo làm trước đó".

Đoạn phim kết thúc khi giọng nói thật của nhà thơ Xuân Quỳnh vang lên, đẩy cảm xúc lên tới cao trào. Nhiều khán giả bất ngờ, thổn thức khi lần đầu được nghe nữ thi sĩ đọc thơ, với giọng đọc vừa dung dị, vừa gần gũi.

Mạc Mai Sương - giọng ca mang đậm chất indie lần đầu thể hiện nhạc phẩm "Thư tình cuối mùa thu" (nhạc Phan Huỳnh Điểu, thơ Xuân Quỳnh) mở màn chương 3 - "Tự hát". Tuy khá rụt rè khi chưa diễn nhiều tại các chương trình lớn nhưng Mạc Mai Sương mang tới một nét vẽ tươi mới, tinh khôi và không kém phần hiện đại cho đêm nghệ thuật. 

Nhạc sĩ Giáng Son bất ngờ tái xuất sàn diễn khi thể hiện chính ca khúc do chị sáng tác "Anh là tất cả của đời em", phổ thơ Xuân Quỳnh. Chị thả vào đó những gam màu tươi sáng, nhưng cũng đầy da diết, tình cảm, đúng như phong cách âm nhạc thường lệ. Có thể nói, Giáng Son đã thành công khi biến bài thơ của Xuân Quỳnh thành một ca khúc hay, với nhịp điệu tự nhiên, không hề khiên cưỡng và gò ép.

Tiếp nối chương trình, những bài thơ, trích đoạn thơ của Xuân Quỳnh đã được tái hiện lại một cách sinh động qua giọng đọc của hai trong số những gương mặt xinh đẹp nhất của sân khấu kịch nói miền Bắc một thời là NSND Lê Khanh, NSƯT Minh Trang. Họ đều là những người từng gắn bó và chia sẻ với vợ chồng Lưu Quang Vũ - Xuân Quỳnh nhiều kỷ niệm. Cùng với chiều dài của thời gian và chiều sâu của những trải nghiệm, họ thể hiện được tình cảm gia đình, những trăn trở và khắc khoải mà nữ sĩ đã ghi lại. 

Cũng ở phần này, ngôi nhà 6m2 được tái hiện và mở ra trên sân khấu. Ở đó, chẳng có gì ngoài sách. Tình yêu của Xuân Quỳnh và Lưu Quang Vũ bao trùm lên không gian Nhà hát Lớn khi NSND Lan Hương và NSƯT Đỗ Kỷ đọc lại những lá thư của họ. Để rồi, tiếp nối ngay sau đó, diva Hồng Nhung và ca sĩ Vũ song ca ca khúc "Tình yêu ở lại" (sáng tác của nhạc sĩ Quốc Trung) - như lời khẳng định: Dù họ đã ra đi, tình yêu họ để lại nhân gian là bất diệt…

Trong tim mỗi người đều có một bông hoa cúc xanh

Vở kịch ngắn "Ai đã lấp cái đầm lầy mãi mãi" mở đầu cho chương 4 của đêm nghệ thuật, lấy ý tưởng từ bài thơ "Hoa cúc xanh" của nữ sĩ Xuân Quỳnh, cũng như vở kịch "Hoa cúc xanh trên đầm lầy" của nhà biên kịch Lưu Quang Vũ. Có thể nói, hoa cúc xanh không chỉ là sợi dây kết nối cho mối tình thiêng liêng của hai tài năng lớn, đó còn là biểu tượng của những điều tốt đẹp, những giá trị nhân văn luôn cần hiện diện trong cuộc sống này.

Khả năng diễn xuất nổi trội của NSƯT Kim Oanh và nữ diễn viên trẻ Phương My đã biến 30 phút của vở kịch ngắn trở nên đầy giá trị, tràn sức sống. Cảm xúc của khán giả được đẩy cao trào, rồi lắng đọng và đầy chiêm nghiệm khi nhân vật chính Liên (nghệ sĩ Phương My) tìm được bông hoa cúc xanh trong ký ức của mình.

"Hoa cúc xanh" - bài hát nữ ca sĩ Bùi Lan Hương sáng tác riêng cho chương trình cũng là một điểm sáng cần nhắc tới. Ca khúc này lấy cảm hứng từ bài thơ "Hoa cúc xanh" (bài thơ được Xuân Quỳnh viết từ tháng 4/1987 để gửi tặng chồng là nhà viết kịch Lưu Quang Vũ nhân dịp sinh nhật ông, khi ông đang đi công tác ở TPHCM). Với những giai điệu bay bổng, Bùi Lan Hương mang vào đó chất phiêu lãng rất riêng của cô, tạo thành cái kết đẹp và đầy dư âm cho chương trình. 

Có thể nói, chương trình nghệ thuật "Hoa cúc xanh" đã mang lại nhiều dấu ấn cho khán giả với hàng loạt yếu tố được làm mới từ đầu, tại đó không gian lãng mạn được gửi gắm trong hơi thở đương đại với đầy tính thi ca, nghệ thuật.

Là một khán giả có mặt trên hàng ghế từ sớm để theo dõi đêm thơ - nhạc - kịch "Hoa cúc xanh" nhân Kỷ niệm 80 năm ngày sinh nữ thi sĩ Xuân Quỳnh, chị Đặng Linh Chi (50 tuổi, Hà Nội) xúc động chia sẻ: "Đêm nhạc cho tôi nhiều cảm xúc về hình tượng nữ thi sĩ đẹp không chỉ qua những lời thơ mà còn ở chính cuộc đời của bà. Những giá trị bền vững mà ông cha ta đã xây và thế hệ tiếp nối kế cận phải có công gìn giữ, bảo tồn. Đêm nhạc làm tôi nhớ về những ngày thơ bé, trốn mẹ đi xem kịch về Xuân Quỳnh - Lưu Quang Vũ, tình yêu của họ sẽ sống mãi trong lòng khán giả yêu thơ".

Chia sẻ với PV Dân trí sau khi chương trình đêm thơ - nhạc - kịch khép lại, nhà báo Phan Đăng cho biết: "Tôi thấy chương trình "Hoa cúc xanh" đã rất thành công mà thành công nhất chính là đã mang đến màu mới cho những tác phẩm đã cũ và quen thuộc với khán giả. Thành công từ giai điệu mới, tiết tấu mới và cách dàn dựng mới với 4 chương không MC. 

Chúng ta đều yêu thơ của Xuân Quỳnh, kịch của Lưu Quang Vũ và mỗi một năm đến ngày này chúng ta đều đọc lại những bài thơ hay đi xem những vở kịch.  Nhưng điều quan trọng là làm thế nào để mang được hơi thở thời đại của hôm nay vào những tác phẩm cũ thì đó là điểm cộng tuyệt vời của chương trình.

Tôi ấn tượng nhất với vở kịch "Ai đã lấp cái đầm lầy mãi mãi" của đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp. Điều làm cho người xem người nghe trăn trở rất lớn quanh thông điệp đó là bông hoa cúc xanh có thật hay không, lương tri con người có thật hay không. Kết thúc của vở kịch tôi rất thích: Hóa ra bông hoa ấy có thật nhưng không phải trong một đầm lầy nào cả mà nó nằm ở trong chính tâm hồn mỗi chúng ta. Nếu con người vun vén cho tâm hồn đủ thanh cao, đủ trinh bạch thì bông cúc xanh đó sẽ mọc lên".