Giám đốc Châu Á CLB Manchester City mê hát xẩm

Tối 20/1, đêm diễn “Xẩm và đời” vinh danh nghệ thuật Xẩm tại Nhà hát lớn đã diễn ra thành công. Được biết chương trình đã rơi vào cảnh “cháy vé” từ trước đó. Trước giờ diễn, khán giả đã tới ngồi kín khán phòng của Nhà Hát Lớn và ở lại cho đến những phút cuối cùng.

Bên ngoài Nhà hát Lớn, từ buổi chiều, đã có rất đông khán giả đứng ngóng trông để có thể mua một tấm vé vào xem chương trình, nhiều người đã đứng đợi đến tận khi cánh cửa Nhà Hát Lớn khép lại mới ra về trong sự nuối tiếc vì không thể mua được vé.

Những chi tiết này đã khiến ê-kíp thực hiện chương trình “Xẩm và đời” vô cùng xúc động. Trước khi chương trình diễn ra, ê-kíp thực hiện đã có rất nhiều lo lắng về mức độ quan tâm của khán giả đối với chương trình.

Tới dự đêm diễn “Xẩm và đời” đặc biệt có Nguyên Tổng bí thư Lê Khả Phiêu, Thứ trưởng Vương Duy Biên, GS - Anh hùng lao động Vũ Khiêu, Thiếu tướng - nhà văn Hữu Ước… cùng nhiều học giả khác.

Càng bất ngờ hơn khi đêm diễn có một vị khán giả đặc biệt - Giám đốc khu vực Châu Á của CLB Manchester City - ông Stephan Cieplik. Đến Việt Nam công tác đúng thời điểm tổ chức đêm diễn, ông Stephan Cieplik đã dành thời gian để tới nghe xẩm. Chia sẻ sau đêm diễn, ông bày tỏ cảm tình đặc biệt với bộ môn hát xẩm, mặc dù không hiểu ngôn ngữ xẩm nhưng âm nhạc xẩm đã lôi cuốn ông từ đầu đến cuối chương trình.

Giám đốc khu vực Châu Á của CLB Manchester City - ông Stephan Cieplik - đã ở lại nghe xẩm đến hết chương trình.

Trong lần “khoác áo gấm” vào Nhà Hát Lớn lần này, xẩm đã được tái hiện trên sân khấu trong bối cảnh một Hà Nội trầm mặc, tĩnh lặng và cổ kính của thập niên 1950-1960, khi đó, hát xẩm là một nét đẹp của văn hoá Hà Thành.

Toàn bộ sân khấu hiện lên như một con phố cổ khiến người nghe có cảm giác như mình đang ngồi trên vỉa hè một phố cũ, lặng nghe một gia đình xẩm hát. Trong vai trò người dẫn chuyện, nhà thơ Vũ Quần Phương và người đẹp Trà Ngọc Hằng ngồi bên hiên một quán cà phê để cùng trò chuyện về xẩm, về đời.

Cuộc trò chuyện của hai con người thuộc hai thế hệ đã cho thấy sự chảy trôi của lịch sử hát xẩm, sự tồn tại và phát triển của xẩm trong dòng chảy từ quá khứ đến hiện tại.

Đêm diễn được bắt đầu bằng những bài xẩm cổ như Lỡ bước sang ngang, Cô hàng nước, Quyết chí tu thân, Anh xẩm…, rồi bắt sang các bài xẩm lời mới kể về những vấn đề thời sự, thể hiện tâm tư của con người trong cuộc sống hôm nay như Xẩm rau má, Tiễu trừ cướp biển…

Đặc biệt nhất là phần xẩm thử nghiệm kết hợp với các loại hình nghệ thuật hiện đại như beatbox, hip hop… Xẩm đã được làm mới để dễ dàng “chung sống” với âm nhạc hiện đại hôm nay. Những thử nghiệm này đã được khán giả đón nhận nhiệt tình.

Dòng chảy tiếp nối của xẩm còn được thể hiện ở sự tham gia của nhiều thế hệ nghệ sĩ hát xẩm. Thế hệ “lão làng” có NSND Xuân Hoạch, NSƯT Thanh Ngoan, NSƯT Thúy Ngần. Thế hệ đương đại có các nghệ sĩ Mai Tuyết Hoa, Quang Long. Thế hệ tương lai có các bạn trẻ đang miệt mài học tập để giữ gìn xẩm như Ngọc Trinh, Ngọc Tú, Xuân Tú, Tiến Đô…

NSND Xuân Hoạch

NSƯT Thúy Ngần

Nghệ sĩ Quang Long và Mai Tuyết Hoa

Đặc biệt, thế hệ mầm non còn có các cô bé 10-12 tuổi say mê xẩm như bé Ngọc Anh, Hồng Nga. Bé Ngọc Anh là cháu của NSƯT Thanh Ngoan. Bé Hồng Nga là cháu của Nguyên Tổng bí thư Lê Khả Phiêu. Mới học hát xẩm chưa lâu, Hồng Nga thể hiện bài “Thập ân 10 điều” - một bài khó của xẩm và nhận được những tràng pháo tay khích lệ của khán giả.

Bé Hồng Nga - cháu ngoại Nguyên Tổng bí thư Lê Khả Phiêu.

Nguyên Tổng bí thư Lê Khả Phiêu đã tới tham dự chương trình.

Nghệ sĩ Xuân Hoạch - Thanh Ngoan và bé Ngọc Anh hóa thân thành một gia đình xẩm.

Khi các nghệ sĩ hát xẩm “Tiễu trừ cướp biển”, một ca khúc lời mới xoay quanh vấn đề bảo vệ chủ quyền biển đảo của Việt Nam, nhiều khán giả đã đứng dậy vỗ tay cổ vũ.

Phần xẩm thử nghiệm luôn khiến ê-kíp thực hiện lo lắng nhất, bởi không chắc khán giả sẽ tiếp nhận những sự cách tân đối với bộ môn nghệ thuật đậm chất dân gian như xẩm. Nhưng thực tế đêm diễn đã cho thấy một sự ủng hộ nhiệt thành. Ca sĩ Hà Linh với “Anh Khoá hồi sinh”, beatbox Minh Kiên cùng biểu diễn với các nghệ sĩ bài xẩm “Dứa dại không gai” đã đưa lại hơi thở mới cho xẩm.

Nữ ca sĩ Hà Linh

Beatbox Minh Kiên

Những người yêu xẩm cũng đã rất xúc động khi con gái cố nghệ nhân Hà Thị Cầu - chị Nguyễn Thị Mận - đã tái hiện dáng dấp cụ Cầu ngày nào với bài xẩm nổi tiếng “Ơn Đảng trọn đời”.

Chị Nguyễn Thị Mận - con gái cố nghệ nhân Hà Thị Cầu

Một chi tiết thú vị trong chương trình là khi “vợ chồng xẩm” Khương Cường - Giáng Ly thể hiện hình ảnh đôi vợ chồng xẩm nghèo đi hát khi vãn chợ, không có tiền, nhà thơ Vũ Quần Phương đã thương cảm bỏ tiền vào bị xẩm, nhanh chóng khán giả cũng bước lên sân khấu bỏ tiền vào bị.

“Vợ chồng nhà xẩm” Khương Cường - Giáng Ly.

Nhà thơ Vũ Quần Phương cho tiền vợ chồng nhà xẩm.

Sự đa dạng, nhiều màu sắc của xẩm trong đêm diễn “Xẩm và Đời” đã làm hài lòng khán giả. Đây là một chương trình ý nghĩa để vinh danh xẩm, để xẩm hiện hữu rõ nét hơn trong đời sống nghệ thuật đương đại và giúp tiếp thêm động lực để nghệ sĩ xẩm trở lại với khán giả thủ đô trong những năm sau.

Bài: Bích Ngọc
Ảnh: Hải Bá - Như Hoàn