Điệu nhảy truyền thống của dân tộc Ba Lan

Polonaise

Polonaise là một điệu nhảy truyền thống, cổ xưa nhất của người Ba Lan. Polonaise có tốc độ vừa phải, đây là một điệu nhảy mang nhiều tính nghi thức trịnh trọng hơn là một điệu vũ thông thường, vì Polonaise được sinh ra trong giới quý tộc Ba Lan hồi thế kỷ 16. Sau đó, nó lan ra khắp giới quý tộc Châu Âu.

Âm nhạc trong một điệu Polonaise rất đặc trưng với những âm thanh đứt rời và nhấn rất mạnh, mang nhiều kịch tính với tốc độ chậm. Để phục vụ cho giới quý tộc thượng lưu, những nhà soạn nhạc nổi tiếng như Bach, Handel, Mozart, Beethoven, và cả Schubert đều đã từng viết những bản nhạc phục vụ cho các bài nhảy polonaise. Trong đó nổi bật nhất có Chopin với tất cả 13 bản, đương thời ông coi việc soạn nhạc cho các điệu nhảy truyền thống của dân tộc Ba Lan là một cách để thể hiện tình yêu nước của mình. Vì vậy, những bản nhạc nền hay nhất cho cả năm điệu nhảy dưới đây đều có sự xuất hiện của Chopin.

Mazurka

Mazurka là một điệu vũ dân gian của tầng lớp bình dân Ba Lan, đặc biệt được các bạn trẻ yêu thích. Vũ điệu này nhanh, mạnh, sôi động và trẻ trung, về sau nó trở nên phổ biến trên khắp châu Âu suốt thế kỉ 19. Chính quốc ca Ba Lan cũng là một bản mazurka nhưng nhịp điệu chậm hơn. Điệu mazurka đặc trưng với những tiếng giậm chân của người nhảy, những tiếng nện gót giày tạo nhịp điệu mạnh mẽ và khỏe khoắn. Loại nhạc cụ đi kèm là những chiếc kèn túi (bagpipes) – một nhạc cụ bình dân của người Ba Lan. Điệu nhảy mang tính chất tự biên tự diễn, thể hiện tính sáng tạo và tài tình của người nhảy, có tới hơn 50 điệu mazurka khác nhau.

Điệu nhảy bắt đầu xuất hiện từ thế kỷ 16, do những cư dân vùng Mazovia, miền trung đông của Ba Lan nghĩ ra. Nhanh chóng điệu nhảy được toàn dân Ba Lan biết tới và vô cùng yêu thích, sau đó mazurka đã vượt ra ngoài biên giới và trở nên thịnh hành ở nhiều nước Châu Âu khác như Anh, Nga, Pháp, Đức... Mazurka có thể dành cho một đôi độc diễn hoặc 4-8 đôi đồng diễn một lúc.

Nhiều nhà soạn nhạc cổ điển châu Âu đã viết những bản mazurka bất hủ, tiêu biểu như bản Mazurka số 57 của nhạc sĩ thiên tài Frédéric Chopin cho độc tấu piano. Henryk Wieniawski viết hai bản cho violon hoà tấu piano, và vào những năm 1920, Karol Szymanowski đã soạn bộ hai mươi bản mazurka cho độc tấu piano. Điệu mazurka đã sinh ra những điệu nhảy hiện đại khác sau này, ví dụ như varsoviana, kujawiak và oberek.

Kujawiak

Điệu Kujawiak được sinh ra từ vùng Kurawy thuộc miền trung Ba Lan. Nhịp điệu của Kujawiak tương đối chậm và các cặp đôi thường dạo bước duyên dáng, nhẹ nhàng, đặc trưng với đôi chân nhún nhảy, đầu gối hơi trùng, những cú xoay, tung váy nhẹ nhàng và thoải mái. Điệu kujawiak còn có cả những bài đồng diễn nữ. Điệu nhảy này lần đầu tiên xuất hiện năm 1827, nó được coi là điệu nhảy “ru ngủ” hay “khúc hát ru” vì giai điệu êm đềm, nhịp nhàng giống như phong cảnh nên thơ của vùng Kujawy.

Krakowiak

Điệu Krakowiak nhanh, mạnh, được sinh ra từ vùng Krakow và Little Poland. Điệu nhảy này tượng trưng cho hình dáng và nhịp ngựa chạy, các bước nhảy đều giống như sự chuyển động của một chú ngựa. Tại vùng Krakow, ngựa rất được yêu quý vì chúng phục vụ hữu ích cho cuộc sống của người dân vùng núi và đã cùng họ vào sinh ra tử trong những cuộc chiến chống xâm lăng diễn ra trên mảnh đất này.

Điệu nhảy Krakowiak đã từng vượt ra ngoài biên giới và xuất hiện ở những thủ đô hoa lệ nhất như Viên (Áo) hay Pari (Pháp). Bên cạnh những điệu polonaise và mazurka vốn đã nổi tiếng trước đó, Krakowiak được coi là điệu nhảy mang giá trị nghệ thuật và biểu cảm cao, cho thấy những nét đẹp nên thơ của xứ sở Ba Lan, vẫn có sự dè dặt và khoảng cách giữa nam nữ trong điệu nhảy, nhưng người ta nhìn thấy tính cách bùng nổ, phóng khoáng của người dân nơi đây. Krakowiak đặc biệt được yêu thích ở Nga vì tại Nga người ta cũng sử dụng ngựa rất nhiều và ngựa trở thành loài vật gắn bó thân thiết trong cuộc sống người dân xứ sở Bạch Dương.

Trong điệu Krakowiak, có sự xuất hiện của vài cặp đôi trong số đó sẽ có một người nam chính vừa nhảy vừa nện gót giày để tạo nhịp như tiếng vó ngựa cho những đôi khác nhảy nhịp nhàng theo đôi của anh ta. Chàng trai này là người nam trong cặp đầu tiên mạnh dạn bước lên sàn nhảy.

Oberek

Oberek trong tiếng Ba Lan nghĩa là xoay vòng. Quả thực oberek bao gồm rất nhiều động tác xoay và nhảy cao. Nhịp bước rất nhanh. Đây là điệu nhảy có tốc độ “chóng mặt” nhất trong năm điệu nhảy truyền thống của dân tộc Ba Lan. Vẻ đẹp của điệu oberek phụ thuộc vào mức độ “thần kinh thép” và sức khỏe của cặp đôi tham gia vào điệu vũ, họ nhảy nhanh và xoay vòng tới chóng mặt, cùng với tà váy xòe rộng nhiều màu sắc của cô gái Ba Lan, trông họ không khác gì những chú bướm sặc sỡ lộn nhào trong không trung. Điệu Oberek đã lan tới tận Mỹ qua những người dân di cư Ba Lan từ thế kỷ 19 và trở thành điệu nhảy được yêu thích nhất tại Mỹ.