Đạo diễn Lưu Trọng Ninh: “Tôi luôn thụ động trước phụ nữ”

Con ngõ dài hun hút trên đường Lạc Long Quân, Hà Nội có rất nhiều người quen mặt “ông đạo diễn” dù trong số họ có người không biết tên anh. Kể cả khi người viết lặn lội tìm nhà, thì cô hàng nước vừa giơ tay vừa chỉ: “Đi hết cái ngõ này, rẽ trái thì sẽ nhận ra nhà của ông ấy ngay vì nó quá khác biệt với những nhà còn lại”.

Thụ động trước đàn bà

Nổi tiếng là người đi nhiều, nơi anh thích đến là những công trình kiến trúc nổi tiếng của thế giới. Nhưng ngôi nhà đạo diễn Ninh đang ở lại có lối thiết kế hoàn toàn Việt Nam. Không chỉ vậy, nó còn mang vẻ cổ kính bởi được dựng hoàn toàn bằng gỗ. Màu đỏ gạch nguyên thủy, pha lẫn chút rêu phong trên mái ngói, nét cũ xưa của những bức tường gỗ, có cảm giác ngôi nhà vừa nổi bật vừa lạc lõng giữa những xi măng, sắt thép của mấy ngôi nhà bên cạnh.

Có lẽ Lưu Trọng Ninh cũng giống như ngôi nhà của mình. Nếu không đến gặp anh ở đây, thật khó có thể tưởng tượng và cảm nhận hết sự đơn độc trong chính con người anh, một cuộc sống mà anh muốn lựa chọn và luôn muốn duy trì, níu giữ nó trước những ồn ào của phố xá, những xô bồ của cuộc sống.

Lưu Trọng Ninh không sống một mình trong ngôi nhà lớn ấy. Nhưng cũng tuyệt nhiên không có bóng dáng một người đàn bà nào để sưởi ấm, để nhóm lên khóm lửa, xua tan đi chút giá lạnh của ngày mùa đông. Để ngôi nhà bớt trống trải, anh cho người bà con ở nhờ, vừa để trông nom, vừa để có người trò chuyện, hỏi thăm dăm câu ba điều khi anh trở về sau mỗi chuyến đi xa.

Nổi tiếng với những cuộc tình và cả những cuộc hôn nhân có cả đổ vỡ lẫn hạnh phúc, với Lưu Trọng Ninh, điều tiếng và thị phi mà dư luận gắn cho anh cùng với những người đàn bà đẹp đã là điều không còn xa lạ. Nhưng nếu không có những điều đó có lẽ không phải là anh với nét kiêu bạc, ngang tàng như một thứ ngựa hoang khó thuần chủng. Lạ một điều, đạo diễn Ninh lại nhận mình là gã đàn ông luôn thụ động trước phụ nữ.

Bởi vậy, cái tin anh mua nhà, lấy vợ làm nông nhàn ở Đà Lạt đã khiến nhiều người giật mình ngạc nhiên trong một thời gian dài. Khó có thể tin “con ngựa hoang” ấy đã mỏi gối và muốn dừng chân ở cánh đồng cỏ xanh nào đó. Đạo diễn Ninh nói đàn bà đa số đều chủ động đến với anh. Còn anh đến với họ phần nhiều là vì một cái tặc lưỡi để biện minh cho số phận.

Lưu Trọng Ninh nói như thế, một cách thẳng thắn trên báo chí mà không hề e ngại cho người phụ nữ đang sống bên cạnh mình. Như thể anh đã biết là họ hiểu và tôn trọng anh. Như thể anh vẫn phơi bày tất cả con người mình trước bất cứ một người phụ nữ nào đã chấp nhận đến với anh, không giấu diếm, không né tránh. Với người đàn ông này, có được anh ta đã khó, giữ được càng là điều không tưởng.

Để miêu tả cuộc sống hiện tại của đạo diễn Lưu Trọng Ninh có thể gối kết như sau: Lấy vợ sinh con ở Đà Lạt, làm việc ở Sài Gòn và sống ở Hà Nội. Tính cách ngang tàng, khảng khái của anh phù hợp với người Sài Gòn nhưng xét đến cùng, nơi anh thuộc về vẫn là Hà Nội. Nhưng cái nơi ám ảnh anh nhất, được anh yêu nhất ấy cũng không thể giữ chân con ngựa hoang ở lại lâu. Anh thường xuyên xê dịch như một thói quen, một sở thích, một giải pháp để cân bằng con người. Những chuyến đi dài hàng nghìn cây số, ở Việt Nam và cả nước ngoài đều được anh di chuyển bằng ô tô. Cho đến nay, chuyến đi anh thích nhất là khi vượt 5000 km đường rừng xuyên qua ba quốc gia ở Châu Âu.

Nhất định phải làm phim về Kiều

Lưu Trọng Ninh còn có một niềm đam mê bất diệt nữa đó là công việc.

“Không xê dịch và không làm việc thì tôi không còn là tôi nữa”. Lưu Trọng Ninh nói vậy mặc dù anh hiểu điện ảnh ở thời buổi này đã là một câu chuyện khó nhọc giữa những cơ chế xin - cho, tư nhân - nhà nước, phim thị trường hút khách thì bị cho là lãng nhách, phim nhà nước rót vào hàng chục tỉ đồng thì lại nằm đắp chiếu.

“Tìm kiếm khán giả là trách nhiệm của những người làm phim. Đừng nghĩ rằng họ chỉ thích những điều sốc, sếch, sến sẩm dễ dãi. Khán giả bây giờ thông minh hơn chúng ta tưởng. Vì sao những bộ phim mà nhiều người cho là rẻ tiền lại được bán chạy ở phòng vé, đơn giản vì chúng có yếu tố giải trí. Những người đứng sau bộ phim ấy họ hiểu được khán giả thích gì, muốn xem cái gì. Và vì thế khán giả đã thấy một phần mình trong đó. Khi đã có sự đồng điệu thì việc họ đến với nhau không có gì là ngạc nhiên”.

Không giống những đồng nghiệp cùng thời với mình lựa chọn cách ngồi bó gối, chờ đợi ở hãng phim truyện Việt Nam, Lưu Trọng Ninh dứt áo ra đi để tìm kiếm một con đường mới. Đó cũng là thời điểm mà tên tuổi của anh đang bắt đầu nổi tiếng trên thị trường điện ảnh. Dám từ bỏ một thánh đường điện ảnh (cách nhiều người xưng tụng Hãng Phim Truyện nhiều năm trước đây) đã giúp Lưu Trọng Ninh làm nên những tuyệt phẩm. Từ những bộ phim chiến tranh và hậu chiến như Ngã Ba Đồng Lộc, Canh Bạc, Bến Không Chồng (phim nhựa), ... đến những bộ phim truyền hình lãng mạn gây sốt như Hoa cỏ may, Dốc tình, Đi về phía mặt trời...

Mới đây, Lưu Trọng Ninh vừa hoàn tất 30 tập phim truyền hình “Bến không chồng”, “bởi có quá nhiều điều mà phim nhựa Bến không chồng trước đó chưa nói hết được”. “Làm mới một đề tài cũ” nhưng anh tin rằng, mình sẽ có cái nhìn nhân văn và góc nhìn khác về số phận người phụ nữ thời hậu chiến. Để không bị ảnh hưởng bởi cái bóng của phim nhựa “Bến không chồng” trước đó, Lưu Trọng Ninh tự tay viết lại kịch bản, anh tỉ mỉ đi tìm từng bối cảnh, từng cái kho, sân bãi để tái hiện một không gian làng quê Việt Nam gần nhất với những năm sau giải phóng.

Lưu Trọng Ninh không giống ai ở nhiều chỗ. Anh dám từ bỏ thánh đường; không tìm ra diễn viên đúng ý, anh bất đắc dĩ đóng vai nhân vật và đó cũng là vai diễn duy nhất của anh trong gần 30 năm làm nghề. Và còn nhiều cái khác nữa mà Lưu Trọng Ninh có để những sản phẩm anh làm nên luôn có những nét độc đáo, riêng biệt. Kể cả việc anh là đạo diễn thuộc hàng mát tay nhất khi phát hiện ra những gương mặt đình đám nhất cho điện ảnh, âm nhạc Việt Nam. Nếu không có Hoa Cỏ May sẽ khó có Hồ Ngọc Hà hôm nay, nếu không có Dốc Tình, Tăng Thanh Hà cũng khó có thể sớm trở thành ngọc nữ. Bởi vậy, với những dự án phim mới, Lưu Trọng Ninh không ngại giao vai cho những gương mặt còn xa lạ với công chúng. Anh tin những phát hiện mới mẻ sẽ mang lại điều thú vị.

Biết anh hay xê dịch, người viết trước khi gặp vẫn phải gọi điện để check thông tin xem anh đang ở đâu. Nghe máy rất nhanh, đạo diễn Lưu Trọng Ninh hồ hởi khoe: “Anh đang ở Tam Đảo. Phim truyền hình Bến không chồng đang chờ làm nốt phần kỹ xảo để chuẩn bị lên sóng. Rồi anh sẽ làm một bộ phim của Pháp nữa và sau đó thì dành hết tâm sức cho Kiều”. Phim về “Kiều” Lưu Trọng Ninh nhắc đến là một dự án mà anh ấp ủ mấy năm nay. Một bộ phim mà bố anh, nhà thơ Lưu Trọng Lư trước khi qua đời chỉ trăn trối một điều duy nhất với người con trai ông rất mực yêu quý, rằng “Con nhất định phải làm phim về Kiều”. Với anh đó là một lời hứa cao quý phải thực hiện bằng được.

Đào Bích