Còn mãi "Nụ cười chiến thắng" huyền thoại

Cách đây hơn 46 năm, ngày 2/8/1968, trước Tòa án quân sự mặt trận vùng 3 chiến thuật của chính quyền Sài Gòn, chị Võ Thị Thắng đã tự tin, nở nụ cười dõng dạc tuyên bố: “Liệu chính quyền của các ông có tồn tại đến 20 năm để bỏ tù tôi không?”.

Ngày 21/8/2014, nguyên mẫu trong bức ảnh “Nụ cười chiến thắng” huyền thoại ấy đã qua đời.

Bản án với một hoa khôi

Võ Thị Thắng sinh ra và lớn lên từ Rạch Rích, xã Tân Bửu, huyện Bến Lức, tỉnh Long An trong một gia đình mà ba má và 9 anh chị em đều tham gia cách mạng. Từ lúc 9 tuổi, chị tham gia đưa thư, mang cơm cho cán bộ trong hầm bí mật, được ba má chị che chở nuôi giấu trong nhà.

Sau Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu thân 1968 của quân và dân ta ở miền Nam, địch tập trung lực lượng điên cuồng phản kích. Tại Sài Gòn, chỉ tính riêng trong hai năm 1968 -1969, chúng tiến hành hơn 7.000 cuộc hành quân cảnh sát, càn quét phá vỡ nhiều cơ sở, bắt bớ nhiều đảng viên và cán bộ cách mạng. Các căn cứ như Rạch Bần, Phú Định, Rạch Ông, Rạch Cát… bị địch đánh phá chà đi xát lại nhiều lần. Đời sống của người dân điêu đứng, việc đi lại, làm ăn gặp nhiều khó khăn, trắc trở.

Trong khu vực cư xá Phú Lâm A - Hòa Đồng Tôn Giáo có tên liên gia trưởng khét tiếng gian ác, từng gây nhiều nợ máu với cách mạng. Nhằm phá thế kìm kẹp của kẻ thù, nữ đảng viên Võ Thị Thắng được giao nhiệm vụ trừng trị tên ác ôn này. Dưới sự chỉ đạo của Biệt động Quận 6, trực tiếp là anh Tám Thọ, anh Ba Phong, đêm 27/7/1968, Võ Thị Thắng bí mật tìm cách đột nhập vào nhà riêng tên ác ôn.

Trong bóng tối lờ mờ, chị gọi tên xác định đối tượng trừng trị và bóp cò nhưng khẩu K54 bị kẹt đạn. Nhân đó, tên địch vùng chạy thoát thân. Thấy động, bọn lính bảo vệ vòng ngoài ùa vào bắt chị cùng đồng chí làm nhiệm vụ hỗ trợ. Mặc dù bị địch tra tấn rất dã man nhưng chị vẫn giữ trọn khí tiết người chiến sĩ cách mạng. Không có chứng cứ, bọn địch phải trả tự do cho bà con và đồng đội chị.

Nhằm đối phó với phong trào diệt ác, phá kìm của cách mạng ở “Thủ đô” Sài Gòn, Mỹ - ngụy vội vàng đưa Võ Thị Thắng ra xử tại tòa án quân sự vùng 3 chiến thuật. Tại phiên tòa, trước thái độ bình thản, hiên ngang của Võ Thị Thắng, tên ủy viên chính phủ của chính quyền Sài Gòn, với giọng tức tối kết tội:

“ …Võ Thị Thắng, cựu nữ sinh Gia Long, có thể nói là duyên dáng - với gương mặt thùy mị dịu dàng, nhưng không ngờ hành động của cô ta lại hoàn toàn trái ngược với gương mặt đó, nhất là thái độ vô lễ của cô ta khi đứng trước tòa án… Đề nghị chiểu theo Luật 10/59 tòa xử mức án tối đa”.

Nụ cười chiến thắng

"Nụ cười chiến thắng"

Nụ cười đi vào huyền thoại

Khi nghe tuyên đọc bản án 20 năm khổ sai, người con gái Long An hiên ngang nở nụ cười và nói: “Liệu chính quyền các ông còn tồn tại bao lâu mà kết án tôi 20 năm khổ sai”. Khí phách và nụ cười bình thản của Võ Thị Thắng trước tòa án quân sự địch đã khiến kẻ thù phải run sợ, nhưng lại là niềm tự hào của người dân Sài Gòn - Gia Định.

Trong những năm tháng bị tù đày, chị cùng tập thể nữ tù chính trị bị địch đàn áp, đánh đập, giam cầm, đối xử hết sức dã man, 2 lần bị đày ra Côn Đảo, giam vào chuồng cọp. Nhưng với niềm tin vào thắng lợi của cách mạng và sức mạnh của tình cảm đồng chí, đồng đội, các chị đã giữ vững ý chí chiến đấu. Chị xúc động nhớ lại khi bị đày ra Côn Đảo, lúc bước đến cầu tàu bị đánh tới tấp nhưng các đồng chí, đồng đội đã đưa cả tấm thân đỡ cho nhau.

Trong những ngày ở chuồng cọp, cái chết có thể đến bất cứ lúc nào, có lần địch xé lẻ phân tán để dễ bề đàn áp, truy bức trong đêm lạnh giá, gió hú, sóng gầm, nhưng các chị vẫn kiên định một lòng tin vào chiến thắng, và mọi người đều móc tay vào nhau xiết chặt đội ngũ.

Từ khi miền Nam hoàn toàn giải phóng, đất nước thống nhất, với bản lĩnh đã được tôi luyện trong đấu tranh, chị hăng hái công tác và vững vàng trong cơ chế thị trường. Hơn 40 năm hoạt động cách mạng, chị đã nỗ lực phấn đấu hoàn thành tốt các trọng trách Phó Chủ tịch Hội liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch, Ủy viên Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam (khóa IX, X) và đại biểu Quốc hội (khóa IX, X, XI). Từ khi về nghỉ hưu, chị cùng chồng tích cực tham gia các hoạt động từ thiện, xã hội và dành thời gian chăm lo tổ ấm gia đình, tạo điều kiện cho con cháu học tập, công tác.

Dù đã vĩnh viễn ra đi, nhưng nụ cười chiến thắng của Võ Thị Thắng như vẫn còn đó, tồn tại vĩnh cửu trong vẻ đẹp, cốt cách không lẫn vào ai khác của người phụ nữ bất khuất trong “một thời đạn bom, một thời hòa bình”.

Theo Thùy Phương
Gia đình & Xã hội