Cầu truyền hình “Dáng đứng Việt Nam”: Khắc khoải những nỗi niềm...

Trong cuộc kháng chiến vĩ đại giành lại nền độc lập cho dân tộc, hàng triệu người trở về với những vết thương trên da thịt, hàng triệu người đã ngã xuống. Trong số đó có những người ra đi không để lại một bức thư, một tấm ảnh, chỉ để lại những khoảng trống vô tận trong trái tim những người ở lại.

Họ chính là những con người đã thầm lặng hy sinh, để làm nên một “dáng đứng Việt Nam” kiên cường bất khuất của hôm qua và trường tồn mãi đến mai sau.

Câu chuyện về liệt sỹ Nguyễn Kỳ Sơn - người đã hy sinh trong những trận đánh ác liệt kéo dài 81 ngày tại Thành cổ Quảng Trị.

Năm 1970, chàng trai trẻ Nguyễn Kỳ Sơn thi đậu vào Học viện thủy lợi, khoa Thủy công. Trước đó năm 1969, Kỳ Sơn thi Đại học và đủ điểm đi học tại nước ngoài nhưng không đi. Tháng 9/1971, khi đang là sinh viên năm thứ hai, anh viết thư tình nguyện đi bộ đội. Trong cuốn nhật kí bằng thơ của mình, Nguyễn Kỳ Sơn tự hào: “Tuổi 18 lên đường đánh Mỹ/ Vui gì hơn anh lính tân binh/ Mũ sáng soi miệng cười chúm chím/ Ánh hào quang tỏa sáng niềm tin”.

Quảng Trị mùa hè đỏ lửa năm 1972, đơn vị củaNguyễn Kỳ Sơn chốt giữ trong thành cổ đổ nát, khét lẹt mùi bom đạn, chết chóc. 81 ngày đêm giữ thành, tranh thủ giây phút ngớt tiếng bom đạn giữa hai trận đánh, Kỳ Sơn kê cuốn nhật kí lên gối ghi vội những dòng chữ thấm đẫm tình yêu thương, những nghĩ suy về tình yêu, giá trị cuộc sống. Ngày 15/8/1972, anh viết: “Ta yêu hòa bình, yêu màu xanh. Trong bom đạn tưởng chừng như không bao giờ dứt, một phút như thế này có ý nghĩa biết bao nhiêu. Ta càng quý cuộc sống biết bao nhiêu... Cho ta sống mãi trong phút giây hạnh phúc này”.

Ngày 19/8/1972, sáu ngày trước lúc hy sinh, Nguyễn Kỳ Sơn viết: “Ngày mai tôi giáp trận. Rất có thể rằng tôi sẽ ngã xuống. Không can gì, đấu tranh là phải đổ máu, có máu mới có màu đỏ, có chiến thắng. Không sợ chết, không sợ hy sinh, gian khổ. Cuộc đời đẹp nhất là cuộc đời được tôi rèn”. Anh hy sinh ngày 25/8/1972. Một năm sau gia đình mới nhận được tin để rồi bắt đầu chuỗi hành trình 38 năm bố mẹ anh lặn lội tìm mộ con.

Câu chuyện xúc động về hai người mẹ đợi con 30 năm dù con đã hy sinh trong trận chiến CQ88

Mẹ Dương Thị Tạo - mẹ của liệt sỹ Phan Văn Thiềng - E83 công binh hải quân, quê ở Đồng Trạch (Bố Trạch, Quảng Bình), bao năm nay vẫn một mình ở trong căn nhà cũ bên bờ biển đợi con về. Hỏi mẹ vì sao không về sống với các con gái của mẹ đang ở trong làng cho ấm áp mỗi khi trời giông gió, mẹ bảo: “Tui ở nhà ni để chờ thằng Thiềng về! Hắn đi bộ đội, người ta về cả rồi mà hắn vẫn chưa...”.

Căn nhà nhỏ trên cát trắng đã xập xệ theo tháng năm qua và gió mưa. Mẹ vẫn không chịu về ở với người con trai út là anh Phan Văn Thoan, dù nhà anh chỉ cách nhà mẹ có vài chục mét, mẹ sợ rằng, nếu mẹ đi chỗ khác lỡ con trai mẹ về không có ai đón...

Ở một vùng cát trắng ven biển khác thuộc xã Hải Ninh (huyện Quảng Ninh, Quảng Bình), mẹ Nguyễn Thị Tròn, năm nay 84 tuổi, cũng ngày đêm mang nỗi đớn đau không khác gì mẹ Tạo. Con mẹ là anh Hoàng Văn Túy cũng đã nằm lại ở biển Trường Sa vào ngày 14/3/1988.

Thương con thân xác nằm dưới biển khơi giá lạnh, mẹ Tròn với chồng là cụ ông Hoàng Nhỏ (85 tuổi) đã lập cây dâu làm hài cốt cho anh Túy, đưa vào an táng trong nghĩa trang liệt sỹ xã. Ngày giỗ anh, mẹ lại lụi cụi tới nghĩa trang thắp hương, đốt lửa mong cho thân xác con được ấm áp... Không biết bao ngày mẹ đi lang thang vô định trên các đồn cát trắng ngóng chờ con.

Anh Hoàng Văn Phong, con trai mẹ kể: “Những ngày đó anh em bầy tui phải chia nhau đi theo mạ kẻo sợ mạ nghĩ quẩn rồi xuống biển bị sóng cuốn”.

Năm 2009, có 8 liệt sỹ hi sinh trong trận Gạc Ma 1988 tìm được hài cốt, có 2 liệt sỹ ở Quảng Bình nhưng hai mẹ đợi mãi mà không có tên con mình trong danh sách này.

Những mối tình dang dở… không thể kể hết bằng lời

Mối tình dang dở trong chiến tranh của liệt sỹ Đỗ Ngọc Lâm (quê ở Hải Dương, đơn vị Đại đội 506B, tiểu đoàn 704 đặc công Quảng Ngãi, hi sinh ngày 17/10/1974 tại Mộ Đức, Quảng Ngãi, hiện vẫn chưa tìm thấy mộ) với cô y tá Đặng Ngọc Cẩm (năm nay 70 tuổi, quê ở Tịnh Hiệp, Sơn Tịnh, Quảng Ngãi) hẳn sẽ khiến nhiều người xúc động. Trong thời gian chiến đấu tại Quảng Ngãi, liệt sỹ Đỗ Ngọc Lâm đã gặp và yêu cô y tá Đặng Ngọc Cẩm, hai người quen nhau từ năm 1972 và đã hẹn ước sau khi thống nhất sẽ làm lễ cưới. Nhưng chiến tranh không phải trò đùa, người yêu của cô đã mãi mãi không bao giờ trở lại.

Tất cả những gì cô giữ lại được là 4 bức thư chú gửi cho cô trong quá trình đi chiến đấu. Cô đã ở vậy từ đó cho đến nay chỉ bằng sức mạnh từ vỏn vẹn 4 bức thư của người đã mất. Đến nay, khi đã ở tuổi thất thập, niềm mong mỏi lớn nhất của cô Cẩm là tìm được về gia đình người yêu, tìm lại phần mộ của anh chỉ với vài manh mối nhỏ: tên anh, tên đơn vị và quê anh ở Hải Dương.

Từ những câu chuyện xúc động này, chương trình cầu truyền hình “Dáng đứng Việt Nam”, một lần nữa khẳng định, thế hệ người Việt Nam hôm nay không bao giờ quên những công lao to lớn ấy. Ngọn lửa của lòng yêu nước được hun đúc, truyền lại từ thế hệ cha ông đi trước sẽ được tiếp nối, truyền lại cho thế hệ trẻ hôm nay.

Chương trình được truyền hình trực tiếp tại tượng đài Bắc Sơn (Hà Nội), Khu di tích lịch sử quốc gia 27/7 (Thái Nguyên), Thành cổ Quảng Trị, Bến Dược - Củ Chi (TP HCM) và các phóng sự được thực hiện tại: Điện Biên, Quảng Trị, Côn Đảo, TP HCM, Hà Giang, Đồng Nai, Quãng Ngãi, Quảng Bình...

Hà Tùng Long