Dân sinh
Fica
DTiNewsBa bảo vật Quốc gia quý hiếm được tìm thấy tại Nghệ An:
Cận cảnh chiếc muôi cán tượng voi có niên đại cách ngày nay 2000 - 2500 năm
(Dân trí) - Chiếc muôi cán tượng voi là một trong ba bảo vật Quốc gia quý hiếm được tìm thấy tại Nghệ An. Bảo vật này thu được tại di chỉ khảo cổ học Làng Vạc, xã Nghĩa Hòa, huyện Nghĩa Đàn, tỉnh Nghệ An (nay là thị xã Thái Hòa, tỉnh Nghệ An) trong đợt khai quật lần thứ II năm 1981, do Viện khảo cổ học Hà Nội phối hợp với Bảo tàng Nghệ Tĩnh (nay là Bảo tàng Nghệ An) tiến hành khai quật.
Bảo vật này có niên đại thuộc Văn hóa Đông Sơn cách ngày nay 2000 - 2500 năm. Muôi bằng đồng, có kích thước dài:18,5cm, đường kính miệng: 7,8cm; có hai phần: phần để múc và phần cán.
Phần để múc sâu lòng, đường kính: 7,8cm; trong lòng muôi bị thủng một lỗ đã được người sử dụng hàn lại; phần cán muôi dẹt, dài 11,5 cm, rộng 4,6cm. Đặc biệt, phía trên cùng của đầu cán đúc tượng voi, trên lưng voi và cán có khắc hoa văn gân lá.
Đến nay ở nước ta chưa phát hiện ở nơi nào có chiếc muôi gắn tượng voi đẹp, độc đáo như muôi Làng Vạc. Bằng sự khéo léo và trí tưởng tượng phong phú người thợ Làng Vạc thời Đông Sơn đã tạo ra khối tượng voi để tô điểm cho muôi, biến một đồ dùng sinh hoạt bình thường trong đời sống trở nên sinh động, có giá trị như một tác phẩm nghệ thuật độc đáo.
Tượng voi trên cán muôi có đầy đủ 4 chân, đuôi, vòi, trên thân voi có hoa văn. Riêng phần vòi, lưng, đuôi được đúc nhập lại thành một đường cong lượn mềm mại. Việc bố trí tượng voi ở phần cuối cán muôi đã làm cho dáng muôi cân đối, có khả năng cân bằng đỡ nặng về phía lòng muôi.
Hình ảnh tượng voi gắn trên cán muôi đã cho ta thấy trình độ đúc đồng, tạo tượng đạt đến đỉnh cao của cư dân Làng Vạc thời kỳ Văn hóa Đông Sơn. Một lần nữa hình ảnh voi lại xuất hiện trên các tác phẩm bằng đồng của người Làng Vạc cổ. Voi đã trở thành con vật gần gũi, phục vụ trong đời sống của con người thời bấy giờ.
Sở dĩ muôi được xếp vào danh mục bảo vật quốc gia bởi nó là hiện vật gốc độc bản, tiêu biểu cho nghệ thuật tạo tượng trang trí trên đồ vật của người Việt cổ thời Đông Sơn.
Bảo tàng Nghệ An hiện đang lưu giữ hơn hai mươi ngàn tài liệu, hiện vật, hình ảnh phản ánh lịch sử tự nhiên, xã hội của mảnh đất Nghệ An từ thời tiền sử đến ngày nay, trong đó có rất nhiều hiện vật, sưu tập hiện vật vô cùng quý giá, đặc sắc.
Đặc biệt, 3 hiện vật được xét trở thành bảo vật quốc gia là những hiện vật tiêu biểu trong kho tàng quý giá đó. Tất cả đang chờ đón khách tham quan đến chiêm ngưỡng và tìm hiểu trong thời gian gần nhất khi Bảo tàng mở cửa nhà trưng bày.
Muôi đúc tượng voi
Muôi tìm thấy trong mộ vò úp nhau, gồm có hai phần: phần để múc và phần cán.
Phần để múc sâu lòng, đường kính: 7,8cm. Trong lòng muôi bị thủng một lỗ đã được người xưa hàn đồng lại.
Phần cán muôi dẹt dài 11,5 cm, rộng 4,6cm phía trên cùng của đầu cán có đúc tượng voi, trên lưng voi và cán có khắc hoa văn gân lá rất đẹp. Lưng voi và đầu voi đúc cong hình cung làm chỗ tay cầm rất thuận tiện, gần đầu cán nhô ra hai mấu nhọn hình tam giác. Độ dày của cán và phần để múc 0,3cm.
Hiện trạng: Cũ, ở đáy muôi bị thủng một lỗ đã được người xưa hàn đồng lại, vành muôi bị sứt mẻ nhiều.
Niên đại: Văn hóa Đông Sơn cách ngày nay 2000 - 2500 năm
Hiện vật có giá trị đặc biệt:
Muôi đồng cổ ở Việt Nam nói chung, muôi đồng cổ ở Nghệ An nói riêng có những đặc trưng riêng biệt hết sức rõ ràng từ hình dáng, cách trang trí hoa văn, đặc biệt là tượng trang trí trên cán muôi. Bằng trí tượng tượng phong phú, óc sáng tạo tuyệt vời và đôi bàn tay khéo léo của cư dân Làng Vạc đã tạo ra chiếc muôi hết sức độc đáo, vừa quen, vừa lạ. Họ đã biến một vật dụng bình thường trong đời sống trở.
Nguyễn Duy - Nguyễn Mai
